تهران: «ماهی سیاه کوچولو» و «پری دریایی» در جشنواره مقاومت نقد شدند

به گزارش حلقه وصل، در چهارمین روز از جشنواره فیلم مقاومت فیلم های «ماهی سیاه کوچولو» و «پری دریایی» با حضور عوامل فیلم‌ها برگزار شد.

در نشست نقد و بررسی فیلم «ماهی سیاه کوچولو» مطرح شد: 

شادمانی: اگر وقایع تاریخ انقلاب اسلامی برای آمریکایی‌ها بود، تمام دنیا را تحت سلطه قرار می دادند/ کردلو: قاطبه سینما می خواهند وقایع تاریخ انقلاب سانسور شود 

هشتمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و بررسی آثار حاضر در بخش مسابقه ایران چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت ویژه فیلم «ماهی سیاه کوچولو» با حضور رسول شادمانی و رضا کردلو، منتقدین سینما در پردیس ملت برگزار شد.  

هیچ ارتباطی میان کتاب «ماهی سیاه کوچولو»، فیلم و واقعه آمل وجود ندارد! 

در ابتدای این نشست شادمانی با بیان اینکه «ماهی سیاه کوچولو» اولین کار مجید اسماعیلی در مقام کارگردان است، گفت: اسماعیلی پیش از این کارهای زیادی در حوزه مستند و حتی تله فیلم داشته است ولی یک کار اولی به شمار می رود و امیدوارم این فیلم شروع خوبی برای حضور وی در سینما باشد. 

وی ادامه داد: در این فیلم بیش از هر چیز فیلمنامه مورد توجه قرار می گیرد؛ چرا که ما کتابی به نام «ماهی سیاه کوچولو» نوشته صمد بهرنگی و واقعه آمل را که از جریانات تاثیرگذار انقلاب به شمار می رود را داریم، ولی هیچ ارتباطی میان این 3 وجود ندارد و این نشان دهنده عدم وجود فیلمنامه در «ماهی سیاه کوچولو» است. 

«ماهی سیاه کوچولو» به معنای واقعه‌ای کلمه فاقد فیلمنامه است  

این منتقد سینما اظهار داشت: اگر فیلم کپشن مرتبط با واقعه آمل را نداشت، مخاطب اصلا متوجه نمی شد که «ماهی سیاه کوچولو» در ارتباط با واقعه آمل است و حتی اگر اسم فیلم نیز تغییر می کرد هیچ اتفاقی برای آن نمی افتاد. به عبارت دیگر در بخش پایانی فیلم با لحاظ کردن یک کپشن به مخاطب فهمانده می شود که این فیلم درباره واقعه آمل است.  

شادمانی با بیان اینکه فیلمنامه «ماهی سیاه کوچولو» اصلا فیلمنامه نیست، بلکه یک طرح از واقعه آمل است، تصیح کرد: طرحی که قرار است به فیلمنامه تبدیل شود در اختیار کارگردان قرار گرفته و حتی در زمان تولید نیز هیچ فیلمنامه ای به دست اسماعیلی نمی رسد، البته این مسئله تنها در سینمای ایرا رخ می دهد که فیلمی بر اساس طرح و نه فیلمنامه تولید شود.  

عدم توجه به سوژه‌های ناب تاریخ انقلاب باعث خلق آثاری ضعیف شده است 

وی با طرح این سوال که چرا اسماعیلی ساخت فیلم بدون فیلمنامه را پذیرفت، جای سوال است؛ ادامه داد: نبود فیلمنامه در «ماهی سیاه کوچولو» همه مخاطبان را آزار می دهد تا حدی که نمی تواند به راحتی از کنار آن گذشت. 

این منتقد گفت: در نظام جمهوری اسلامی ایران که مسیر تاریخ دنیا را تغییر داده و بزرگ ترین انقلاب قرن به شمار می رود به اندازه ای سوژه های ناب وجود دارد که نپرداختن به آنها باعث خلق «ماهی سیاه کوچولو» شده است و امیدوارم دیگر شاهد چنین اتفاقی در سینمای ایران نباشیم؛ البته در این فیلم با قصه تکراری روبه رو نیستیم ولی متاسفانه این قصه که اتفاقا یک واقعه مهم تاریخی نیز است، در این فیلم نابوده شده است. 

اگر وقایع تاریخ انقلاب اسلامی برای آمریکایی‌ها بود، تمام دنیا را تحت سلطه قرار می دادند  

شادمانی با اشاره به کارگردانی «ماهی سیاه کوچولو» افزود: از لحاظ کارگردانی باید نمره خوبی را به اسماعیلی داد؛ چرا که با نبود فیلمنامه کار از لحاظ کارگردانی خوب است، همچنین اسماعیلی توانسته علاوه بر توانایی بازیگران، ولی از انها بازی های خوبی بگیرد و از سوی دیگر علاوه بر سخت بودن کار در جنگل شاهد قاب های چشم نواز در فیلم هستیم و همین مسئله باعث شده مخاطب تا پایان با فیلم همراه باشد. 

وی گفت: اگر وقایع انقلاب اسلامی ما برای آمریکایی ها بود، با آن چه می کردند؟ در حالی که آنها از یک آدمکش دیوانه که با اسلحه خود 200 نفر ار می کشد، فیلمی می سازند که نه تنها مخاطب با آن همراهی می کند، بلکه برای شخصیت نیز دلسوزی می کند. در حقیقت آمریکایی ها از بی هویت به دنبال هویت سازی هستند، ولی ما که انقلاب مان مسیر تاریخ را تغییر داد هیچ اقدامی نمی کنیم. 

اگر نسبت به وقایع انقلاب بی‌تفاوت باشیم، نسل‌های آینده این حقایق را یک افسانه تلقی می کنند 

این منتقد گفت: اگر دفاع مقدس را نیز کنار بگذاریم، انقلاب اسلامی به تنهایی سوژه های ناب زیادی برای فیلمسازی دارد و حتما روزی از یک تئوریسین بزرگ می پرسم که اگر آمریکایی ها جای ما بودند چز اینکه تمام دنیا را از طریق جنگ نرم تحت سلطه خود قرار می دادند، کار دیگری می کردند؟

شادمانی تصریح کرد: اگر ما باز هم به درنگ خودمان نسبت به سوژه های انقلاب ادامه دهیم قطعا نسل های آینده وقایع انقلاب را افسانه تلقی خواهند کرد، متاسفانه در این سال ها همیشه به سوژه های آپارتمانی پرداخته شده، در حالی که نمی دانم دستاورد این سوژه ها چیست. 

در «ماهی سیاه کوچولو» حداقل اطلاعات تاریخی نیز لحاظ نشده است 

در ادامه این نشست رضا کردلو منتقد سینما با بیان اینکه کارگردان فیلم در نشست خبری عنوان کرده بود که فیلمنامه کار در عین تولید به دستش رسیده است، گفت: نکته مهمتر از فیلمنامه این است که «ماهی سیاه کوچولو» هیچ ارتباطی به جشنواره مقاومت ندارد؛ چرا که جز یک کپشن در پایان فیلم دیگر هیچ اثری از ارتباط فیلم با واقعه آمل وجود ندارد. 

وی ادامه داد: در فیلم حداقل اطلاعات تاریخی درباره این واقعه نیز لحاظ نشده است؛ چرا که واقعه امل بعد از جریانات بنی صدر و حادثه ریاست جمهوری رخ داد، در حالی که در دیالوگ ها می بینیم که شخصیت ها درباره جریانات چپ و راست که دیگر آن زمان خبری از آنها نبود، صحبت می کنند. 

عجله زیاد در مرحله پژوهش و ساخت فیلم، جای سوال دارد  

این منتقد تصریح کرد: پیش از این کارگردان فیلم گفته بود که مرحله پژوهش را به سرعت انجام دادند، سوالی که مطرح است اینکه وقتی «ماهی سیاه کوچولو» فیلم سفارشی نبوده و قرار هم نبود حتما در جشنواره فیلم فجر شرکت کند، چرا عوامل فیلم تا این حد عجله داشتند. 

کردلو با بیان اینکه «ماهی سیاه کوچولو» از لحاظ کارگردانی خوب است، اظهار داشت: با این حال کاش اسماعیلی اولین کار خود را با اثری شروع می کرد که فیلمنامه داشته باشد، نه این فیلمی که به خاطر نبود فیلمنامه نمی توان حتی درباره آن صحبت کرد، حتی اگر 6 ماه زمان برای پژوهش فیلم گذاشته می شد، حتما وضعیت فیلم بهتر از الان بود.  

چرا نویسنده اثر تا به حال در هیچ نشستی شرکت نکرده است؟

وی به بازی بازیگران اشاره کرد و گفت: کارگردان توانسته بود علی رغم بر نبود فیلمنامه ولی بازی های خوبی از بازیگران بگیرد. 

این منتقد افزود: متاسفانه علی طالب آبادی به عنوان نویسنده فیلمنامه نیز تا به حال در هیچ کدام از نشست های فیلم حضور نداشته تا جایی که محمدرضا شفیعی، تهیه کننده به وی اعتراض و عنوان کرده که باید در نشست ها حضور پیدا کند و جواب سوالات را بدهد. 

در فیلم های دفاع مقدس و «ماهی سیاه کوچولو» سعی کردیم بعثی ها و منافقین را خوب نشان دهیم 

دبیر سرویس فرهنگی روزنامه وطن امروز با بیان اینکه کارگردان فیلم در جایی عنوان کرده بود که فضای انسانی و روابط انسانی برایش مهم بوده است، تصریح کرد: در «ماهی سیاه کوچولو» به فضای انسانی پرداخته شده در حالی که اگر قرار بر به تصویر کشیدن این مسائل بود، در فیلم آپارتمانی نیز می شد چنین کاری کرد.  

وی گفت: یکی از مشکلات ما در فیلم های دفاع مقدس این است که بعثی ها را افراد خوبی نشان می دهیم و «ماهی سیاه کوچولو» نیز اینگونه است، در حالی که تمام فریادهایمان در این 30 سال این بوده که منافقین کاری با مردم کردند که حتی داعش نیز تابه حال چنین کاری نکرده است، حال در فیلم از نگاه یک کمونیست روابط انسانی را می بینیم. 

قاطبه سینما ما می خواهند وقایع انقلاب را سانسور کنند  

کردلو با بیان اینکه ما در انقلاب اسلامی سوژه های ناب کم نداریم، تصریح کرد: متاسفانه قاطبه سینما ما می خواهند این وقایع را سانسور کنند و تنها به تعداد انگشت های دست فیلمسازانی داریم که دغدغه ساخت وقایع انقلاب را داشته اند که از میان آنها نیزتنها 2 یا 3 فیلمساز آثار بدون شعارزدگی ساخته اند. 

وی خاطر نشان کرد: ما باید فیلمنامه نویس تربیت کنیم تا بتوانیم فیلم های مناسب مرتبط با انقلاب اسلامی بسازیم؛ البته یکی دیگر از بحث هایی که باید به آن توجه شود، بحث هزینه کردن ارگان ها برای فیلم ها است؛ جرا که بیشتر ارگان ها هزینه ها را دست سانسورچی های سینما می دهند و کمتر ارگانی برای ساخت فیلم های مرتبط با انقلاب هزینه می کند و قطعا اگر همین فیلم «ماهی سیاه کوچولو» را یک جریان نزدیک به انقلاب می ساخت، قطعا فیلم چنین وضعیتی نداشت. 

در نقد و بررسی «پری دریایی» مطرح شد:

عرب: حمایت دولت‌ها از تولید آثار استراتژیک امری مرسوم در همه دنیاست/ شیخ صراف: ارائه تصویری متفاوت از جانبازان بزرگترین دستاورد فیلم سینمایی «پری دریایی» است

نهمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و بررسی آثار حاضر در بخش مسابقه ایران چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت ویژه فیلم «پری دریایی» با حضور محمدرضا عرب تهیه‌کننده، امیر مسعود آقابابائیان، پانته‌آ مهدی نیا و سیروس کهوری‌نژاد دو تن از بازیگران فیلم، محمدمهدی شیخ صراف منتقد سینما و جمعی از عوامل اثر در پردیس ملت برگزار شد.

«پری دریایی» به همه شهدای خلیج فارس تعلق دارد

در ابتدای این نشست محمدرضا عرب تهیه‌کننده اثر طی سخنانی با اشاره به نام چند تن از شهدای بزرگ دوران دفاع مقدس گفت: خلیج فارس میراث ماندگار همه ما ایرانیان است و «پری دریایی» به همه شهدایی تعلق دارد که برای حفظ این میراث ماندگار تلاش کردند. 

وی با بیان اینکه در طول 2 سال گذشته سعی سکوت کند تا اثرش را از حواشی دور کند، اظهار کند: من در دو سال گذشته روزه سکوت گرفتم ولی حالا می‌خواهم روزه سکوتم را بشکنم و از مصائبی که در طول ساخت این اسیر کشیدیم، بگویم چرا که در طول این چند سال، به سرانجام رساندن ساخت «پری دریایی» تبدیل به حیثیت حرفه‌ای من شده بود.

رئیس سازمان محیط زیست بیشتر از خلیج فارس نگران پنگوئن‌های قطب شمال است

عرب با اشاره به برخی از سختی‌هایی که در مسیر سخت این اثر درگیر او و تیمش شده است، بیان کرد: ما فیلمساز هستیم و می‌خواستیم اثری بسازیم که از منافع ملی کشورمان دفاع کند، ولی نمی‌دانستیم در این مسیر آنقدر مورد بی‌توجهی قرار می‌گیریم که زیربار بدهی‌های سنگین مالی می‌رویم.

وی افزود: همین سازمان حفاظت از محیط زیست که وظیفه حمایت از آثاری همانند «پری دریایی» را دارد، حمایتی از ما نکرد و رئیس این سازمان بیشتر از آن که به فکر خلیج فارس و حفظ این میراث گرانبها باشد به پنگوئن‌های قطب شمال علاقمند است و ترجیح می‌دهد به جای حمایت از تولید آثار سینمایی داخلی به سراغ خرید مستندهای خارجی برود.

«پری دریایی» را به بهانه مطابق نبودن با سلیقه داوران در فجر نپذیرفتن

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «پری دریایی» با گلایه از بی‌توجهی مدیران سینمایی کشور گفت: 5 سال قبل وقتی هنوز موضوع شهدای غواص تا این حد در جامعه مطرح نشده بود، می‌خواستم اثری در ارتباط با این شهدا بسازم ولی خیلی از مسئولین فرهنگی کشور آن زمان می‌گفتند اثری با این موضوع نمی‌تواند مخاطب جذب کند!

وی تصریح کرد: ولی حالا که موضوع شهدای غواص به واسطه اتفاقات چند سال اخیر در بین مردم جامعه مطرح شده است، همه آن مدیران مدافع ساخت آثاری با این موضوع شدند و بسیاری از آن‌ها درحالی در جشنواره مقاومت می‌بینم که ژست‌ مدافع از حقوق شهدا را گرفته‌اند!

عرب اضافه کرد: من انتظار داشتم که وزیر ارشاد و آقای ایوبی به این فیلم توجه ویژه‌ای کنند در حالی که آن‌ها در زمان جشنواره فجر و پس از آن که این اثر در جشنواره آن سال پذیرفته نشد، این بهانه را آوردند که سلیقه داوران این اثر را نپسندیده در حالی که خود من در جشنواره‌های مختلفی داور بوده‌ام و می‌دانم این بهانه مدیران برای توجیح دیگران است.

حمایت دولت‌ها از تولید آثار استراتژیک امری مرسوم در همه دنیاست

کارگردان فیلم سینمایی «ندارها» با اشاره به اینکه حمایت از تولید آثار استراتژیک یکی از وظایف دولت‌ها در همه‌ دنیاست، اظهار کرد: در حالی که سال‌ها از جنگ ویتنام می‌گذرد، هنوز آثاری در مورد این جنگ و یا جنگ جهانی دوم تولید می‌شود و در واقع این در همه جای دنیا امری مرسوم است که دولت‌ها از تولید آثار استراتژیک و حافظ منافع ملی خود دفاع می‌کنند.

وی افزود: در کشور ما نیز سازمان‌هایی وجود دارند که وظیفه آن‌ها حمایت از این‌گونه آثار است ولی متاسفانه نسبت به این موضوع بی‌تفاوت هستند اما من از آن‌ها می‌خواهم کمک کنند تا برای فرزندانمان فیلم‌هایی بسازیم که قهرمان‌های واقعی این آب و خاک را به آن‌ها معرفی کنند.

سعی کردیم برای طرح مشکلات محیط زیست صریح باشیم

امیرمسعود آقابابائیان کارگردان فیلم سینمایی «پری دریایی» چهره دیگری بود که در این نشست صحبت کرد. وی در سخنانی گفت: من و آقای عرب 3 سال بر روی فیلمنامه این اثر کار کردیم و نزدیک به 12 بار آن را بازنویسی کردیم و بخش‌های مهمی از داستان آن را تغییر دادیم تا به یک فیلمنامه مطلوب دست پیدا کردیم.

وی افزود: تاکید ما از همان اول بر این موضوع بود که وقتی می‌خواهیم در مورد مشکلات محیط زیست صحبت کنیم نباید از انتقاد نسبت به برخی از سازمان‌ها و اتفاقاتی که در این حوزه می‌افتد، بترسیم و صراحت خود را حفط کنیم؛ اما کج‌فهمی برخی از مدیران در ارتباط با برخی از این مسائل باعث آزار ما می‌شد. 

ماجرای مخالفت وزارت نفت با ساخت «پری دریایی»

آقابابائیان در ادامه با اشاره به برخی از مشکلاتی که در مسیر ساخت این فیلم گریبانگیر تیم تولید آن شده، اظهار کرد: ما وقتی می‌خواستیم این فیلم را بسازیم، وزارت نفت صراحتا به ما اعلام کرد که اجازه ساخت این فیلم را به ما نمی‌دهد و مانع تولید آن خواهد شد.

وی اضافه کرد: دلیل آن‌ها برای گرفتن چنین تصمیمی این بود که اگر اثری چون «پری دریایی» تولید شود، کشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به آن اعتراض می‌کنند و آنجا بود که ما از این همه ترس و واهمه برخی از این مدیران تعجب کردیم.

کارگردان فیلم سینمایی «پری دریایی» ادامه داد: غربت شهدای دوران دفاع مقدس به ویژه شهدایی که در خلیج فارس به شهادت رسیدند، همچنان ادامه دارد همچنان که سال‌ها پیش بسیاری از مدیران باور نمی‌کردند که اثری که در ارتباط با این شهدا باشد، بتواند مخاطبی را به سینما جذب کند در حالی که حالا می‌بینیم مردم چقدر مشتاق دیدن آثاری با این موضوع هستند.

سیروس کهوری نژاد بازیگر این اثر نیز طی سخنانی کوتاه گفت: من در آثار زیادی که مرتبط با مردم جنوب کشور است بازی کرده‌ام، اما به نظرم این اثر یکی از معدود فیلم‌هایی است که به درستی از مردم جنوب کشور دفاع می‌کند و تصویری قابل قبول و باورپذیر از این مردم و رنج‌هایی که در طی سال‌‌ها کشیده‌اند، ارائه می‌کند.

حسرت منتقد سینما از عدم حضور «پری دریایی» در جشنواره فجر

محمدمهدی شیخ صراف منتقد سینما در ادامه این نشست به بررسی فیلم سینمایی «پری دریایی» پرداخت. وی در سخنانی گفت: بهمن ماه دو سال پیش بود من متوجه ساخت چنین اثری شدم و از همان زمان منتظر دیدن آن در جشنواره فجر بودم در حالی که نتوانست به جشنواره فجر راه پیدا کند.

وی افزود: در ابتدا فکر می‌کردم شاید نتیجه کار ضعیف بوده که نتوانسته در جشنواه حضور پیدا کند ولی وقتی امروز این فیلم را در جشنواره مقاومت دیدم، در کمال تعجب متوجه شدم که با وجود همه توانایی‌ها و قابلیت‌های فنی و حرفه‌ای موجود در این اثر، نسبت به آن بی‌توجهی شده است و حسرت خوردم که چرا در جشنواره فجر نبوده است.

ارائه تصویری متفاوت از جانبازان بزرگترین دستاورد فیلم سینمایی «پری دریایی»

شیخ‌صراف با اشاره به بزرگترین دستاورد فیلم سینمایی «پری دریایی» بیان کرد: به نظرم بزرگترین دستاورد این فیلم دوری آن از تصویر جاافتاده از جانبازان در سینمای ایران است که همواره سعی کرده جانبازان را بر روی تخت بیماری و همراه با ماسک اکسیژن نشان دهد.

وی افزود: تصویری که این فیلم از جانبازان نشان می‌دهد، چهره یک قهرمان فعال در جامعه است که نمونه حقیقی شخصیت جانباز حاضر در فیلم را می‌توان سردار شهید ناظری دانست که تلاش بسیاری برای حفظ محیط زیست خلیج فارس کرد و نتیجه تلاش‌های او در ان مسیر امروز به وضوح قابل مشاهده است.

«پری دریایی» به واسطه رویه منتقدانه خود مدیرپسند نیست

دبیر سرویس فرهنگی سایت خبری «فردا» در ادامه با اشاره به صراحت این اثر در انتقاد از مشکلات محیط زیستی گفت: در کشور ما با وجود سرمایه‌گذارات دولتی، در بسیاری از موارد نمی‌توان به بسیاری از مسائل مهم و اساسی انتقاد کرد و درواقع سینمای منتقدانه جایگاه بالایی ندارد.

وی اضافه کرد: اما این فیلم رویه‌ای مخالف این فضا را در پیش گرفته است و من خوشحالم که این اثر تا این اندازه شفاف و صریح به نقد بسیاری از معضلات اجتماعی از جمله فساد اداری و اجتماعی پرداخته است هرچتد که این کار باعث شده تا اثری نتیجه کار مدیرپسند نباشد!

وی تصریح کرد: با وجود آن که شاید از نگاه عده‌ای این فیلم اثری در ژانر دفاع مقدس و مقاومت نباشد، ولی به نظر من به این اثر به سراغ سوژه درستی است و در آن از مردم محروم و مظلومیت آن‌ها دفاع می‌شود و به همین خاطر این اثر را می‌توان جزئی از سینمای مقاومت به حساب آورد.

شیخ صراف در پایان با اشاره به پایان امیدوارانه اثر اظهار کرد: پایان‌بندی امیدوارانه این فیلم یکی از بزرگترین نقاط قوت آن است چرا که به مخاطب خود نشان می‌دهد که وقتی قهرمان داستان برای رسیدن به یک هدف درست تلاش می‌کند به ننیجه مطلوب خود دست پیدا می‌کند و باعث می‌شود تا مخاطب سرخورده و ناامید از سالن سینما خارج نشود.

وی همچنین موسیقی اثرگذار، قوت تیم بازیگری و تصویربرداری حرفه‌ای و درست اثر را از دیگر نقاط مثبت این فیلم سینمایی دانست.

گفتنی است در پنجمین روز از برگزاری نشست‌های نقد و بررسی آثار حاضر در بخش مسابقه ایران جشنواره مقاومت، نشست چهار فیلم «ایستاده در غبار»، «نبرد خلیج فارس 2»، «گزارش مریم» و «روباه» به ترتیب در ساعت‌های 17، 18، 19 و 20:30 با حضور عوامل و منتقدین سینما در محل پردیس ملت برگزار خواهد شد.