نماهنگ «برای دختر همسایه» اثری آگاهی‌بخش در راستای مقابله با جنگ شناختی دشمن

حلقه وصل: این نماهنگ تم موسیقی «برای» که در ابتدای اغتشاشات اخیر منتشر و شنیده شد، ساخته شده و به نوعی در نقد محتوای آن است. «برای دختر همسایه» با عباراتی که در پایانش ذکر می‌شود، از جمله عبارت «برای آگاهی»، واکنش موفقی به ترانه قبلی است، چرا که مقدمه «آزادی» آگاهی است و تجربه کشورهای همسایه از حضور طولانی‌مدت آمریکا پیش چشم جماعتی است که هنوز خواب آمریکا را می‌بینند. یکی از مولفه‌های مهم که نماهنگ «برای دختر همسایه» را پرمخاطب کرده است، وجه هنری آن است. این نماهنگ از خوانند‌گان زن برای انتقال پیام خود استفاده کرده است و با درهم آمیختن تصاویری از جنایات آمریکا و عواقب حضور آمریکا در افغانستان توانسته ترکیبی تاثیرگذار بسازد. 

این نماهنگ از سوی دیگر وجه قابل تاملی از جنگ ‌شناختی که این روزها علیه مردم ایران صورت گرفته را آشکار می‌کند. در جنگ ترکیبی که علیه ایران در جریان است، یکی از تلاش‌های عمده آسیب به شناخت مردم از پدیده‌ها است. به عنوان مثال در حالی که ایران در راه مبارزه با داعش هزینه‌های بسیاری متحمل شده و عملیات از بین بردن داعش در عراق و سوریه را فرماندهی و عزیزترین فرزندانش را در این مسیر اهدا کرده اما امروز چنان آسیبی به شناخت اقلیتی وارد شده است که حمله داعش به شاهچراغ را حتی پس از اعلام رسمی از سوی داعش نمی‌پذیرند و تبلیغات بیگانه به سمتی می‌رود که واقعیت مبارزه ایران با داعش خدشه‌دار شود. در چنین جنگ ‌شناختی و ترکیبی، آگاهی‌بخشی و تصحیح شناخت مردم کاری است که باید از طریق هنر و رسانه انجام شود. در جنگ‌ شناختی اخیر که باعث شده آگاهی مردم تقلیل پیدا کرده یا از بین برود و حافظه تاریخی بخشی از مردم که باید تجربه تاریخی را به نسل بعدی منتقل کنند، آسیب ببیند، «برای دختر همسایه» روایتی از حضور آمریکا در افغانستان ارائه می‌دهد؛ روایتی که آگاهی‌بخش و تاثیرگذار است و به مقابله با جنگ ‌شناختی دشمن می‌پردازد، بویژه آمریکا که در تحرکات اخیر ایران نیز مبالغ هنگفتی هزینه کرده است. در یکی از گزارش‌های تحقیقی که در این باره از سوی یک گزارشگر بریتانیایی در روزهای آغازین آشوب‌ها در ایران منتشر شد، به هزینه‌هایی که ایالات‌متحده برای ادامه‌دار کردن آشوب‌ها در ایران انجام داده به تفصیل پرداخته شده است. این گزارش البته تکذیب هم نشد. «کیت کلارنبرگ» روزنامه‌نگار تحقیقی انگلیسی با انتشار گزارشی با عنوان «رمزگشایی از جنگ آنلاین پنتاگون علیه ایران» نوشته ناآرامی‌های اخیر در ایران از خارج تحریک و مهندسی می‌شود و با استناد به تحقیقات جدید استدلال می‌کند که چگونه «کلیک یک دکمه در آمریکا، موجب بروز خشونت در خیابان‌های تهران می‌شود». کیت کلارنبرگ در بخشی از گزارش خود با عنوان عملیات در ایران از ساخت کاربران جعلی برای تاثیر‌گذاری بر روان مردم توسط سنتکام اینطور توضیح می‌دهد: «ایران در حوزه جغرافیایی و دستور کار سنتکام قرار دارد و با توجه به موقعیت دیرینه جمهوری اسلامی در جایگاه دشمن اصلی آمریکا، شاید مایه تعجب نباشد اگر قسمت چشمگیری از تلاش‌های جنگ روانی و اشاعه اطلاعات جعلی این بخش از پنتاگون به این سمت هدایت شده باشد. ایجاد و ساخت رسانه‌های جعلی که به زبان فارسی محتوا تولید می‌کنند، مهم‌ترین راهبردی است که کارشناسان جنگ روانی ارتش آمریکا به کار می‌گیرند. در همین رابطه شمار زیادی کانال، صفحه و حساب‌های آنلاین در توئیتر، فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب و حتی تلگرام ایجاد و اداره می‌شود. سنتکام در برخی موارد، همچنین روزنامه‌نگاران و کارشناسان جعلی با «دنبال‌کننده‌» (‌Follower) زیاد در این شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی ایجاد کرده که تصویر نمایه (پروفایل) آنها با هوش مصنوعی ساخته شده است. بخشی از مطالب این رسانه‌های جعلی تولیدی است اما بخش زیادی از خروجی‌ آنها تغییر و بازنشر مطالب و محتواهای سازمان‌های تبلیغاتی مانند «رادیو فردا» و «صدای آمریکا فارسی» است. آنها همچنین مطالب شبکه و وب‌سایت «ایران اینترنشنال» را تغییر داده و بازنشر می‌کنند که در انگلیس مستقر است و به نظر می‌رسد از عربستان سعودی کمک مالی دریافت می‌کند. نظرات اشخاص جعلی نیز در این رسانه‌ها منتشر می‌شود؛ شخصیت‌هایی که معمولا برای افزایش اعتبار و اصالت خود، محتوای غیرسیاسی مانند اشعار فارسی و عکس غذاهای ایرانی را منتشر می‌کنند. این شخصیت‌ها و حساب‌های جعلی با مردم عادی ایران در توئیتر وارد تعامل می‌شوند و اغلب درباره مسائل روز در فضای مجازی با آنها شوخی می‌کنند. بات‌ها و ترول‌های پنتاگون برای تأثیرگذاری بر ادراک و ایجاد تعامل (با خوانندگان) از تکنیک‌ها و رویکردهای مختلف استفاده می‌کنند. به عنوان مثال دیدگاه‌ها و مطالبی درباره نقد سیاست خارجی دولت ایران و مسائل اجتماعی منتشر می‌کنند. کارشناسان و پژوهشگران می‌گویند هدف این تلاش‌ها نامشخص است، اگر چه توضیح واضح آن این است که پنتاگون از این طریق به دنبال ایجاد نارضایتی در میان مردم ایران است». 

رویکردهای خصمانه، تنها از طریق آگاهی‌بخشی‌های متکثر و متعدد خنثی می‌شود. آگاهی‌بخشی هنری می‌تواند تاثیرگذارتر باشد. نماهنگ «برای دختر همسایه» از این منظر نیز قابل تحسین است./وطن امروز