چرا در روزهای اخیر بازار ارز کم‌نوسان است؟

به گزارش حلقه وصل،  چرا در روزهای اخیر بازار ارز کم‌نوسان است؟ پاسخ؛ نهنگ‌ها یا معامله‌گران بزرگ از بازار خارج شده‌اند. چرا؟ «کوچ به بازارهای دیگر»، «کمبود نقدینگی»، «انتظارات» و «محدود شدن بازه نوسان» که احتمال کسب سود از بازار ارز را کم می‌کند. چرا دامنه نوسانات روزانه به شدت کاهش یافته است؟ پاسخ؛ کانال‌های موازی تحریک دلار کم‌اثر شده است. چرا؟ «ثبات نرخ حواله درهم»، «نبود فاصله آربیتراژی با بازارهای همسایه» و «فاصله نرمال قیمت صرافی‌های بانکی با بازار آزاد». گروهی معتقدند، با توجه به دست بالای بازارساز، نهنگ‌ها تمایلی برای زورآزمایی با او ندارند. معامله‌گران بزرگ به‌دنبال ورود به بازار پس از کاهش قدرت بازارساز هستند. پیشنهاد؛ اگر بازارساز می‌خواهد روند میان‌مدت بازار را مدیریت کند، باید قیمت و حجم مداخله را با انتظارات خود از درآمدهای ارزی آتی تنظیم کند. سیاست‌گذاران نیز باید قدرت مانور بازارساز را به رسمیت بشناسند و به جای فشار در جهت کنترل قیمت تمرکز را بر مدیریت نوسان قرار دهند. چرا؟ نزدیک شدن قیمت صرافی‌های بانکی و سامانه نیما به بازار آزاد، تا حدی قیمت را از هجوم نوسان‌گیران در امان نگه داشته است. اما فشار برای کاهش قیمت بدون توجه به درآمدهای آتی احتمال کاهش قدرت مانور و افزایش ریسک حملات سفته‌بازانه را بالا می‌برد.

در چهارمین روز هفته، دلار یک روز کم‌نوسان کاهشی دیگر را پشت‌سر گذاشت و سکه تمام‌بهار آزادی نیز دومین افت متوالی را تجربه کرد. روز سه‌شنبه، شاخص ارزی ۴۰ تومان افت قیمت را به ثبت رساند و به بهای ۱۲ هزار و ۵۰ تومان رسید. در مورد افت قیمت دلار در روزهای اخیر توافق نظر خاصی میان معامله‌گران وجود ندارد. با این حال، اکثر معامله‌گران بازار باور دارند که بازیگران بزرگ بازار موسوم به نهنگ‌ها تمایلی برای خرید و فروش از خود نشان نمی‌دهند. نهنگ‌های ارزی، معامله‌گران بزرگی هستند که می‌توانند با ورود خود قیمت را دچار نوسانات شدید کاهشی یا افزایشی کنند.  

محدود شدن دامنه نوسانات: عده‌ای معتقدند محدود شدن نوسانات دلار از اواخر اردیبهشت و نزول قیمت دلار در دو ماه اخیر موجب شده است که بسیاری از معامله‌گران تمایلی برای خرید و فروش دلار نداشته باشند. قیمت دلار که ۱۵ اردیبهشت تا محدوده ۱۵ هزار تومانی رشد کرده بود، به یکباره گرفتار امواج نزولی شد که در مقطعی حتی آن را تا مرز ۱۱ هزار تومانی پایین برد. در این میان، قیمت گاها با سرعت و شیب تند در مسیر کاهشی حرکت کرده است و بعضا پس از افزایش‌های موقت به مسیر نزولی بازگشته است. همین عامل موجب شده که بعضا افراد زیادی در قیمت‌های بالاتر اقدام به خرید کرده باشند و هم‌اکنون به‌عنوان متضرر ارزی حاضر به فروش ارز خود نباشند. هم زمان ریالی هم برای حضور در بازار نداشته باشند. کوچ به بازارهای دیگر: عده‌ای نیز باور دارند، بازیگران بزرگ بازار از معاملات بازار ارز خارج شده‌اند و به سوی بازارهای امن‌تر مانند بازار سهام و مسکن رفته‌اند. این عده احتمال برخورد با معامله‌گران ارزی را عامل جابه‌جایی به سایر بازارها عنوان کرده‌اند. به گفته آنها، در یک سال گذشته با معامله‌گران ارز و سکه برخوردهای امنیتی صورت گرفته است، در نتیجه بازارهای دیگر برای سرمایه‌گذاری آن‌ها مناسب‌ترند.

کمبود نقدینگی: عده دیگری از فعالان، کمبود نقدینگی در بازار را عامل کاهش نوسانات دلار دانسته‌اند. از نظر این عده، بیشتر معامله‌گران بزرگ در سال گذشته ارز مورد نیاز خود را تهیه کرده‌اند و در حال حاضر، تمایلی به فروش آن نیز ندارند؛ با این حال، نقدینگی دیگری در دست آن‌ها باقی نمانده است که اقدام به خریدهای بیشتر کنند. در واقع برخلاف گروه دوم که اعتقاد دارند معامله‌گران بزرگ به سوی بازارهای دیگر کوچ کردند یا به دلایل امنیتی تمایلی ندارند در بازار مشارکت کنند، دسته دوم اساسا معتقدند ریال زیادی برای معامله‌گران بزرگ باقی نمانده است که در معاملات بازار مداخله کنند. انتظارات: گروهی از فعالان نیز عدم‌حضور بازیگران بزرگ در بازار را ناشی از انتظارات آن‌ها نسبت به آینده قیمت بازار عنوان کرده‌اند. این عده باور دارند، بازارساز در شرایط کنونی دست بالاتر را در بازار دارد و نهنگ‌ها تا زمانی که احساس نکنند از میزان عرضه کاسته شده است، تمایلی برای حضور مجدد در بازار نخواهند داشت.  

درحالی‌که عده‌ای نبود معامله‌گران بزرگ را عامل کم‌نوسانی بازار ارز عنوان کرده‌اند، عده‌ای دیگر از فعالان بر ثبات عوامل روزانه‌ای تاکید دارند که معمولا معامله‌گران به طور سنتی رصد می‌کنند. نرخ حواله درهم: دیروز نرخ حواله درهم تغییرات قیمتی خاصی نداشت و عمدتا در محدوده سه هزار و ۳۰۰ تومانی تغییرات خود را به ثبت رساند. این در حالی بود که دو روز قبل در محدوده ۳ هزار و ۳۲۰ تومان معامله شده بود و روز سه‌شنبه نه‌تن‌ها نتوانست به بالای این سطح بازگردد؛ بلکه در مقطع کوتاهی به زیرمرز ۳ هزار و ۳۰۰ تومانی رفت. در سال‌های اخیر نرخ حواله درهم برای معامله‌گران بازار داخلی از اهمیت زیادی برخوردار شده است و روند قیمتی آن به دقت توسط بازیگران بازار رصد می‌شود. وقتی قیمت حواله درهم حدود ۳ هزار و ۳۰۰ تومان باشد، قیمت دلار در بازار داخلی در شرایط عادی می‌تواند در حدود ۱۲ هزار و ۱۰۰ تومان قیمت بخورد. زمانی که قیمت دلار مانند دیروز کمی پایین‌تر از معادل درهمی آن معامله شود، نشان می‌دهد یا عرضه ارز در بازار داخلی بالاتر بوده است یا انتظار معامله‌گران فردایی نسبت به قیمت کاهشی‌تر است.

نبود فاصله آربیتراژی با بازارهای همسایه: به گفته فعالان، دیروز ارزش دلار در کشورهای همسایه نیز فاصله چندانی با بازار داخلی نداشت و همین عامل مهمی بود که موجب می‌شد خریداران آربیتراژی وارد بازار نشوند. به‌عنوان مثال براساس صحبت‌های فعالان، دیروز قیمت دلار در هرات افغانستان و سلیمانیه عراق فاصله زیادی با بازار داخلی نداشت که معامله‌گران ارز را از بازار داخلی خارج کنند و به آن سوی مرزها ببرند. فاصله نرمال قیمت صرافی‌های بانکی با بازار آزاد: روز گذشته صرافی‌های بانکی نیز قیمت فروش دلار خود را نزدیک به قیمت بازار آزاد تعیین کردند تا از این سو نیز تقاضای کاذبی وارد بازار نشود. در ساعات ابتدایی دیروز نرخ فروش توسط صرافی‌های بانکی ۱۲ هزار و ۵۰ تومان اعلام شد که اختلاف بسیار محدودی با قیمت این ارز در بازار آزاد داشت. پس از ساعت ۴ بعدازظهر قیمت بر تابلوی این صرافی‌ها تا ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان پایین رفت. در مجموع می‌توان گفت دیروز بازار از سوی عوامل معمول، مانند نرخ حواله درهم، ارزش دلار در کشورهای همسایه و نوع قیمت‌گذاری صرافی‌های بانکی تحریک نشد. از آن سو به‌دلیل نبود تقاضای معامله‌گران بزرگ امکان نوسان صعودی خاصی نیز در بازار وجود نداشت.  

برخی فعالان باور دارند، درصورتی‌که قیمت دلار به همین روند کم‌نوسان ادامه دهد و توان عبور از سطح ۱۲هزار و۲۰۰ تومان را از خود نشان ندهد، امکان ورود خالی‌فروشان در بازار وجود دارد که با افزایش فروش‌ها زمینه را برای ورود دلار به قیمت‌های پایین‌تر فراهم کنند. این در حالی است که عده دیگری باور دارند، مرز ۱۲ هزار تومانی کف قیمت دلار است و از این نقطه خریدهای ارزی افزایش خواهد یافت، هرچند ممکن است منجر به ورود قیمت‌ها به سطوح بسیار بالاتر نشود. عده زیادی از فعالان باور دارند؛ درصورتی‌که بازارساز همین طور عرضه خود را ادامه دهد، احتمال رفتن قیمت به سطوح بالا محدود است. این در حالی است که عده‌ای از فعالان معتقدند به‌دلیل محدود شدن درآمدهای نفتی، بازارساز نمی‌تواند این میزان سطح عرضه را ادامه دهد.  

سکه تمام‌بهار آزادی برای دومین روز متوالی کاهش قیمت را تجربه کرد. دیروز هر سکه تمام‌بهار آزادی ۳۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۴ میلیون و ۱۷۰ هزار تومان رسید. سکه در روز دوشنبه نیز ۱۰ هزار تومان افت را ثبت کرده بود و روی قیمت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قرار گرفته بود. این در حالی است که روز یکشنبه سکه ۱۵ هزار تومان افزایش را تجربه کرده بود و به قیمت ۴ میلیون و ۲۱۰ هزار تومان رسیده بود؛ این افزایش در شرایطی رخ داده بود که بهای دلار در بازار داخلی طی یک روز ۱۳۰ تومان افت قیمت را به ثبت رسانده بود. در آن مقطع زمانی دسته‌ای از معامله‌گران، انتظار بازیگران داخلی برای افزایش بهای اونس طی هفته جاری را عامل بی‌محلی سکه‌بازان به کاهش بهای دلار عنوان کردند. جالب آنجاست که قیمت اونس جهانی طی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه افزایش یافت، ولی سکه وارد مدار نزولی شد. این موضوع موجب شد عده‌ای از فعالان چنین استدلالی را مطرح کنند که بازار سکه بیشتر از قیمت اونس به روند بهای دلار در بازار داخلی حساس است. از نظر آنها، اگر سکه در روز یکشنبه با افت دلار همراهی نکرد به‌دلیل آن بود که انتظار داشتند قیمت دلار طی روزهای بعد افزایشی شود. با این حال، دلار کاهشی ماند و سکه نیز طی روزهای بعد خود را با آن هماهنگ کرد. این دیدگاه در شرایطی مطرح می‌شود که عده‌ای از معامله‌گران باور دارند، اونس در ادامه هفته با کاهش احتمالی نرخ بهره در آمریکا رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد و شاید این عامل بتواند روند سکه را تا حدی تغییر دهد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد