اقتصاد مقاومتی، الگوی پایه اقتصادی در تمدن نوین اسلامی

به گزارش حلقه وصل: حجت‌الله عبدالملکی در یادداشتی نوشت: به مناسبت یازدهمین سالگرد ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و روز ملی اقتصاد مقاومتی

انقلاب اسلامی ایران احیای مجدد مکتب اسلام در جهان بود. در دوره پس از انقلاب اسلامی، اسلام ناب در شکل اصیل و واقعی خود توسط امام خمینی (ره)، جامعه دینی، فرهیختگان و نخبگان ایرانی به دنیا معرفی شد که این موضوع، یک اتفاق تمدنی محسوب می‌شود. در واقع، انقلاب اسلامی ایران را می توان احیاگر تمدن نوین اسلامی دانست. این امر در سطح جهانی و در تاریخ تمدن بشر حائز اهمیت است، به‌خصوص که انقلاب اسلامی در محدوده جغرافیایی ایران با سابقه تمدنی طولانی معنا و مفهومی خاص دارد، چرا که مردم ایران در طول تاریخ چند هزار ساله خود در جریان‌های تمدنی تأثیرگذار بوده اند، چه در تمدن ایران پیش از اسلام و چه در تمدن شکوهمند اسلامی بین قرون سوم تا نهم هجری قمری که تا حد زیادی حاصل تلاش دانشمندان و نخبگان ایرانی بود. 

پس از رنسانس، تمدن اسلامی دچار افول و تمدن غرب بر دنیا مستولی شد، اما با وقوع انقلاب اسلامی، امیدها برای احیای تمدن اسلامی مجدداً احیا شد و آرمان انقلاب اسلامی نیز به طور صریح، تحقق تمدن نوین اسلامی قرار گرفت.

سه پایه اصلی تمدن‌سازی
هر تمدن برای شکل‌گیری به سه پایه اصلی نیاز دارد: فرهنگ، علم و اقتصاد. زمانی تمدنی شکل می‌گیرد که یک ملت یا مجموعه‌ای از ملل در این سه حوزه حرف جدید و متفاوتی برای گفتن داشته باشند و عملکرد درخشانی از خود نشان دهند. انقلاب اسلامی ایران در طول ۴۶ سال گذشته مقدمات لازم برای تحرک علمی، فرهنگی و اقتصادی را در مقیاس تمدنی فراهم کرده است:

در حوزه فرهنگ، شاهد اعتلای فرهنگ دینی و اسلامی در ایران و جهان اسلام هستیم. در سطح جهانی، اندیشه‌های اسلام ناب با نام امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری زنده شده و در حال پیشروی است.

در حوزه علم و فناوری، ایران به یکی از بازیگران این عرصه در دنیا تبدیل شده است. سرعت رشد علمی ایران در برخی از سالهای پس از انقلاب، بالاترین میزان در سطح جهانی بوده است. کشوری که پیش از انقلاب در رتبه‌بندی‌های علمی بین‌المللی حضور چندانی نداشت، اکنون در جایگاه‌های چهاردهم تا شانزدهم جهانی قرار گرفته و در علوم نوین، همچون علوم هسته‌ای، فضایی، پزشکی، نانو و فیزیک پیشرفته، ایران در باشگاه قدرت‌های علمی دنیا حضور دارد.

در حوزه اقتصاد نیز انقلاب اسلامی ایران حرکت خود را بر مبنای مکتب اسلام آغاز کرد. تولید ناخالص داخلی ایران با شاخص دلار برابری قدرت خرید (PPP) از ۱۰۰ میلیارد دلار به ۱۶۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته و حدود ۱۶ برابر شده است. تولیدات کشاورزی از ۲۵ میلیون تن به بیش از ۱۲۵ میلیون تن رسیده است. در حوزه‌های استراتژیک همچون فولاد، سیمان، پتروشیمی و پالایشگاهی، ایران جزو کشورهای برتر دنیا قرار گرفته است.

برای مثال، ظرفیت تولید فولاد از ۵۰۰ هزار تن با رشد 80 برابری، به ۴۰ میلیون تن افزایش یافته است.

هم اکنون ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان برق در دنیا محسوب می‌شود و شاخص‌ توسعه انسانی (HDI) نیز رشد قابل توجهی داشته است.

اقتصاد مقاومتی؛ الگوی اقتصادی تمدن نوین اسلامی
نظریه‌ پایه‌ای جمهوری اسلامی ایران در مسیر تمدن‌سازی، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است که مقام معظم رهبری مدظله العالی آن را در آغاز دهه چهارم انقلاب مطرح کردند. این الگو بر ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و تمدنی ایران تکیه دارد و منطبق بر اصول و قواعد اسلام تعریف شده است. زیرشاخه اقتصادی این الگو، اقتصاد مقاومتی است که سیاست های کلی اجرای آن در 29 بهمن ماه سال ۱۳۹۲ که با همکاری تعداد زیادی از اقتصاددانان دانشگاهی و اندیشمندان حوزه علمیه تدوین و پس از تصویب در مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان سیاست اقتصادی رسمی کشور ابلاغ شد.

اقتصاد مقاومتی بر پنج اصل استوار است که عبارتند از: 1. مردمی بودن، 2. عدالت‌محوری، 3. دانش‌بنیان بودن، 4. درون‌زایی و 5. برون‌گرایی.
این الگو در سطح بین‌المللی نیز مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. کارشناسان اقتصادی از کشورهای مختلف مانند روسیه و ترکیه بر این باورند که الگوی اقتصاد مقاومتی می‌تواند در کشور آن‌ها نیز اجرا شود. برخی محافل ضد امپریالیستی نیز معتقدند این الگو می‌تواند در برابر نظریه نئولیبرال اقتصادی آمریکا به عنوان یک نظریه جایگزین قرار گیرد.

در نهایت اینکه:
ایران اسلامی در ۴۶ سال گذشته مقدمات تمدن‌سازی را فراهم کرده و از آغاز گام دوم انقلاب، حرکت اصلی تمدن‌ساز آغاز شده است. تا سال ۱۴۳۷ هجری شمسی، ایران و کشورهای همراه و همسو با آن می‌توانند تمدن نوین اسلامی را به دنیا معرفی کنند.