به گزارش حلقه وصل، میلاد عرفانپور در گفتگو با «نسیم»، درباره استکبارستیزی و استفاده آن در ادبیات و شعر گفت: شعر یک شاعر مسلمان اصالتا باید استکبارستیز باشد؛ چرا که بر مبانی تعریفی که ما در فرهنگ قرآنی و الهی از یک شاعر داریم، یکی از صفات شاعری که در این فرهنگ تقرار می گیرد، استکبارستیزی، ستیزه با ظلم و جور است. در آیات پایانی سوره شعراء که صفات شاعران گمراه و شاعران مورد تایید پروردگار را آورده است، می خوانیم که داده خواهی علیه ظلم، مقابله و ستیزه با ظالم یکی از صفات قرآنی و الهی شاعر موحد به شمار می رود.
وی افزود: شاعری نمی تواند مدعی باشد که شاعر مسلمان و ملتزم به قرآن است اما در شعرش رگه هایی از مبارزه با ظالم و استکبارستیزی وجود نداشته باشد؛ در حقیقت استکبارستیزی از ابتدای تاریخ ادبیات و شعر حتی قبل از اسلام نیز وجود داشته است؛ البته بعد از اسلام شعر گفتن علیه ظلم و ستم مورد تایید و تاکید قرار گرفته است و از صدر اسلام شاهد هستیم که پیامبر شاعران را ترغیب و ملزم به مبارزه با ظالم و هجو ظالمان و مستکبران می کرد.
این شاعر کشورمان افزود: در روایتی داریم که پیامبر به یکی از شاعران حکم می دهد که در اشعارش کافران را هجو کرده و با ظلم و ظالم مبارزه کند تا ابهت ظالم فرو بپاشد. البته در فرهنگ اجتماعی اگر بخواهیم جبهه ای مقابل ظلم و استکبار ایجاد کنیم شاید یکی از برنده ترین سلاح هایی که در دست هر جامعه ای وجود دارد ادبیات و به خصوص شعر است؛ چرا که شعر اثرگذاری و در واقع تاثیر زیادی بر تضعیف جبهه باطل دارد.
تاریخ ادبیات فارسی چه در دوران صدر اسلام و چه بعد از اسلام اشعار استکبارستیز داشته است
عرفانپور با بیان اینکه شاعر متعهد، مسلمان و مقید به تعهد اجتماعی وظیفه دارد که در بزنگاه ها در مقابل حق و باطل و در شرایط ظالمانه ای که در جهان پیرامون خود می بیند، جبهه گیری کرده و طرف حق را گرفته و با ظالم مبارزه کند، تصریح کرد: این وظیفه را ما از صدر اسلام شاهد هستیم و شاعران مکتب اهل بیت (ع) آن را انجام داده و می دهند. در حقیقت شاعران صدر اسلام و شاعران دوران اهل بیت و بعد از آن که شاعران در مقاطعی که باید از مظلوم دفاع کرده و به مبارزه با ظلم می پرداختند، این وظیفه خود را انجام داده اند.
وی گفت: در تاریخ ادبیات فارسی چه در دوران صدر اسلام و چه بعد از اسلام شاهد اشعار استکبارستیز هستیم و این مسئله در اشعار شاعران بزرگ ادبیات فارسی از فردوسی و طائب تبریزی گرفته تا حافظ و بیدل دهلوی این موضوع ادامه دارد. البته شعر استکبارستیز بعد از انقلاب اسلامی دوباره به اوج خود رسید و چون فرهنگ انقلاب فرهنگ احیای مبارزه با ظلم و مبارزه با استکبارستیزی بود، این مسئله اوج بیشتری گرفت.
این شاعر کشورمان تصریح کرد: شاعران دوباره متوجه شعر استکبارستیز شدند؛ البته این شعر از مبارزه با طاغوت و رژیم شاهنشاهی آغاز شد و بعد از انقلاب اسلامی هم چهره های مختلفی در حوزه شعر برای مقابله با مستکبرین جهان مانند آمریکا و رژیم صهیونیستی ایجاد شد. در حقیقت شعر استکبارستیز در مواقعی که باید خود را در ادبیات ما نشان داده است.
عرفاپور با بیان اینکه شعر دفاع مقدس ما که بزرگ ترین جریان شعری بعد از انقلاب اسلامی است، ادامه داد: شاید اوج شعرهای استکبارستیز ما در دوران دفاع مقدس و با این موضوع خلق شده است؛ البته بعد از دفاع مقدس ما در اشعارمان آمریکاستیزی را زیاد می بینیم که از همان دوران تسخیر لانه جاسوسی، آمریکاستیزی به خصوص توسط شاعران خبره و برجسته انقلاب در آثار تکرار شد و امروز به دست ما رسیده است. از سوی دیگر مبارزه با رژیم غاصب صهیونیستی در شعر غلبه داشته و شاعران ما به آن پرداختند.
وی افزود: البته اینکه جریان شعر استکبارستیز با چه اندازه ادبیات ما را به تصرف خود در آورده است، جای بحث دارد؛ چرا که گروهی از شاعران مطرح بعد از انقلاب اسلامی اصلا وارد عرصه سیاست و موضع گیری های سیاسی و اجتماعی نشدند و حتی در دوران دفاع مقدس هم در یک جمله نیز به مبارزه بر نخواستند. به عبارت دیگر در دورانی که شهیدان و جوانان کشور اوج فداکاری خود را نشان دادند و آن حماسه ها و رشادت ها را آفریدند بسیاری از شاعران به ظاهر روشنفکر سکوت کردند و هیچ مقابله ای با رژیم بعث نکردند.
برخی شاعران در جبهه جهانی هم در مقابل ظلمهایی که به ملت فلسطین شده است، هیچ موضعی نگرفتند
این شاعر کشورمان با بیان اینکه اینگونه شاعران در جبهه جهانی هم در مقابل ظلم هایی که به ملت فلسطین شد، هیچ موضعی نگرفتند، اظهار داشت: ما در ادبیات معاصر جریان های گوناگون و بعضا متضادی را داریم که ذیل فرهنگ و گفتمان اسلام حرکت می کنند، البته جریان هایی که ذیل فرهنگ روشنفکری و بی اعتنایی و مادی گرایی حرکت می کنند نیز کم نیستند.
عرفانپور در تعریف شعر متعهد گفت: زمانی که از شعر متعهد صحبت می کنیم جریانی را مدنظر داریم که هر چند شاید پرتعداد ش نباشد اما تاثیرگذاری بالایی در ادبیات دارد؛ از شاعرانی صحبت می کنیم که نام های بزرگی در ادبیات معاصر بودند و در جبهه انقلاب حرکت می کنند مثل علی معلم، محمدکاظم کاظمی، یوسعفلی میرشکاک، قیصر امین پور و ... اینهت همه شاعران متعهدی بودند که نسبت به وقایع پیرامون خود در جهان اطراف واکنش نشان داده و نسبت به ظلم و استکبار موضع گرفتند و فرهنگ جهاد را تقویت کردند.
وی با بیان اینکه خطر نفود گسترده جریان های بی اصالت و منحرف در شعر امروز به خصوص در فضاهای مجازی متوجه ما است، تصریح کرد: جریان هایی که بی اعتنایی، خودنمایی و پردختن به موضوعات مبتذل را ترویج می کنند و یا جریان هایی که روشنفکری بوده و بی تفاوتی نسبت به جان پیرامون را گسترش می هند و این جریان ها تا حدی جریان شعر استکبارستیزی را مورد غربت قرار داده است، اما شاعران جوانی هستند که شعر استکبارستیز را تقویت می کنند.
این شاعر کشورمان به شعر «مرگ بر آمریکا» محمدمهدی سیار اشاره کرد و گفت: این شعر با استقبال ویژه ای در سال های اخیر روبه رو شد و به ما نشان داد که استکبارستیزی در شعر هنوز زنده است و می تواند مخاطب میلیونی داشته باشد؛ چرا که مردم ما هنوز مردم استکبارستیز و ظالم ستیز بوده و طالب اینگونه اشعارند؛ البته اگر حمایت گسترده تری از این جنس شعر داشته باشیم و می توانیم افق های جدیدی را در شعر جهانی باز کنیم.
عرفانپور تصریح کرد: اتفاقا شعرهای جهان هم وقتی ضداستکبار شده اند، مخاطبان بیشتری را داشتند و ما شاعران بزرگ جهان را می بینیم که موضع شدیدی علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی گرفته و اتفاقا این موضع است که مخاطب آنها را در جهان گسترده می کند؛ اما گاه با تنگ نظری هایی که در شعر امروز ایران شاهد آن هستیم نسبت به شاعری که مقابل امریکا موضع گرفته می بینیم که مواضعی گرفته می شود و آن شاعر در واقع طرد می شود از طرف جریان های شعری و این نگاه تنگ نظرانه و سطحی ادبیات ما را با خطر روبه رو خواهد کرد.
وی خاطر نشان کرد: شعر جهان شعری است که تشنه استکبارستیزی است و شاعر مسلمان شاعری است که موظف به استکبارستیزی است و این مسئله باید در شعر ما جا بیفتد. شاعری که همه شعرهایش عاشقانه است و هیچ شعر انتقادی سیاسی، اجتماعی و استکبارستیزانه در اشعارش وجود ندارد؛ شاعر ناقص و ابتری است و از سوی دیگر نیز شاعری که صرفا در حوزه شعر اهل بیت به روضه می پردازد و هیچ شعری درباره تقویت کردن موضع اهل بیت ندارد نیز شاعر ابتری است.