تهران: ما مثل آمریکایی‌ها نیستیم که چیزی نداشته باشیم و برویم قهرمان‌سازی‌هایمان را تخیل کنیم

به گزارش حلقه وصل، اولین جلسه باشگاه نویسندگی جشنواره روایت فتح  با حضور حجت الاسلام و المسلمین فخر زاده مدیر بخش تاریخ شفاهی حوزه هنری و محمد قاسمی پور از محقان ادبیات دفاع مقدس در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.در این مراسم حجت الاسلام فخر زاده مدیر بخش تاریخ شفاهی حوزه هنری با بیان اینکه در تاریخ و در حوزه ادبیات یک مجموعه‌ای با همدیگر گره خورده و آن خاطره است, گفت: آنچه در ذهن انسان‌ها نقش بسته از حوادث و وقایعی که در گذشته بر آنها اتفاق افتاده است. خاطره وقتی در حوزه ادبیات قرار می‌گیرد، یک جور با آن برخورد می‌شود و به موضوعات آن سوژه می‌گویند زیرا نگاهی ادبی و هنری است. وقتی در زیرمجموعه تاریخ قرار می‌گیرد، به آن موضوع می‌گویند.

وی ادامه داد: در مباحث ادبی هنرمند وظیفه و هدفش این است که یک مفهومی را که فهمیده و خودش درک کرده و احساس می‌کند باید به مخاطب منتقل کند، این را در لفافه یک قصه یا داستان بیان شده انتقال بدهد. در حوزه ادبیات آن محقق و پژوهشگر یا هنرمند خیلی وفادار به جزئیات و حقیقت نیست، یعنی اگر در یک داستان تخیلی هم بتواند این مفهوم را منتقل کند، هدفش صورت گرفته است. لذا داستان وقصه یک نوع وسیله است برای پیام رساندن یک مفهومی که در واقع نویسنده قصد کرده آن را به مخاطب منتقل کند و از این طرف هم خاطرات بیان شده توسط یک فرد هم همان ظرفیت و امکانات را دارد. 

حجت الاسلام فخر زاده بیان کرد: ما در حوزه  تاریخ شفاهی وظیفه داریم فقط واقعیت‌ها را منتقل کنیم و نمیتوانیم قصه هم بسازیم. معتقدم اگر ما باب تحریف، باب تخیل را در حوزه واقعیت‌های خودمان، چیزهایی که ما داریم، باز کنیم دیگر نمی‌توانیم جلوی آن را بگیریم. آن وقت دیگر معلوم نیست که چه چیزهایی بسازند و موضوعاتی که می‌سازند براساس چه اتفاقاتی بوده، ما مثل آمریکایی‌ها نیستیم که چیزی نداشته باشیم و برویم قهرمان‌سازی‌هایمان را تخیل کنیم. 

مدیر بخش تاریخ شفاهی حوزه هنری با بیان اینکه در حوزه تاریخ می‌گویند سنگ بزرگ علامت نزدن است, اظهار کرد: بعضی از سوژها را اصلاً نمی‌شود راجع به آن تحقیق کرد. ابزارش نیست. مثلاً شما راجع به شهید حججی که اخیراً به شهادت رسیده و واقعاً جامعه را تحت تأثیر قرار داده، کدام یک از شما می‌توانید تحقیق کنید؟ چه کسی می‌تواند قصه شهید حججی را بگوید به غیر از داعشی‌هایی که با او بودند؟ باب ما بسته است. بنابر این اصلاً انتخاب شهید حججی به عنوان حادثه در میدان عمل موضوعش بسته است. حالا یک موقع است که می‌خواهیم زندگی‌اش را بنویسیم، آن یک ماجرای دیگر است و باز است. ولی اگر بخواهیم لحظه شهادت و ماجرای شهادت و ماجرای دستگیری و مقاومتش را بنویسیم، کسی جز داعشی‌ها نمی‌توانند برای ما حرف بزنند و آنها هم که با ما هماهنگ نیستند.

وی گفت: باید سوژه‌هایی را کار کنیم که امیدبخش باشد. سوژه‌ای که انتخاب می‌کنید، سوژه را به شهادت ختم نکنید. تأثیرات شهادت را باید ببنید. نسل جوان ما، نسل امروز و آینده ما بداند که بالاخره یک اتفاقی می‌افتد و ما نگاه می‌کنیم درست است که اگر انقلاب اسلامی به وقوع می‌پیوست بعد از پیروزی هم اگر همه انقلابیون را به شهادت می‌رساندند انقلاب شکست می‌خورد، اما تأثیری که پس از پیروزی انقلاب اسلامی الان بر دنیا دارد، آن موقع نداشت. ما کودتای 28مرداد را دیدیم که مردم ما قیام کردند و انقلاب کردند و نهضت کردند بعد هم کودتا شد و این کودتا خیلی تأثیرگذار نبود. ولی پیروزی انقلاب و حضور انقلاب این زنده بودن انقلاب تأثیر دارد.

در ادامه محمد قاسمی پور از محققان حوزه تاریخ دفاع مقدس در سخنانی گفت: در حوزه‌ای که قرار است کار بشود که عمدتاً یا خاطرات انقلاب اسلامی است یا خاطرات تاریخ دفاع مقدس,  به راحتی با کلمه سوژه می‌تواند موضوع و چارچوب و کادر و قاب خودش را مشخص کند، اما ما در این عرصه و این موضوع که می‌خواهیم کار کنیم، مسئله ما، مسئله انسانی است. مسئله انسانی یا زنده است یا در قید حیات دنیایی نیست. اما برای ما از یک حرمت و تقدس و تبرکی برخوردار است. 

وی ادامه داد: ورود به این عرصه، یعنی توجه به خاطرات و آدم‌های زنده و یا رفته را مبنای رفتار نگارشی قرار دادن، اساساً خاطره‌نگاری یعنی روایت‌های داستانی یا روایت‌های مستند بر مبنای خاطرات که ممکن است اینجا اتفاق بیفتد، من کاری با خاطره‌گویان شفاهی ندارم. کسانی که دعوت می‌شوند که بیایند در یک سالگردی، در همین سالن و بیایند و بخواهند خاطره شفاهی بگویند. من طرف صحبتم کسانی هستند که می‌خواهند خاطرات را به صورت دیگرنوشت بنویسند. اینها فرآیند آنچه که تابلو شده و تیتر شده و سوژه‌گزینی و اصول و مبانی سوژه یا سوژه از کجا بیاید برایشان را صحبت کنم.

قاسمی پور با بیان اینکه در حوزه تاریخ شفاهی انس قوی و عشق و علاقه قوی می‌خواهد, گفت: هر کس که هنرمند است، هر کسی که نویسنده است، خودسازی کرده است، در این عرصه کسی که می‌خواهد قلم بزند و راهرو این عرصه باشد، یک سلوک و یک سیری می‌خواهد، بعضی وقت‌ها از این غفلت می‌شود و بعضی وقت‌ها کار نشده است. می‌خواهد روی اخلاق باشد، روی ایمان باشد، روی باورها باشد، هر چه باشد، این ملات اولیه و لازم است و کسی که نداشته باشد زود کم می‌آورد. 

وی در خاتمه گفت: اگر نیمه قسمت خودمان را کار کنیم و به قول معروف فوندانسیون قوی بشود، به طرف موضوع که می‌رویم، موضوعات کارآمدی و مفیدیت و استقلال رأی خودشان را نشان می‌دهند.

علاقه مندان می توانند جهت شرکت در این جشنواره و کسب اطلاعات بیشتر به نشانی http://fest.revayat.ir/ مراجعه کنند.