تهران: والی‌نژاد: «ایستاده درغبار» خط‌شکن است

به گزارش حلقه وصل، هفتادوهشتمین برنامه سینما روایت به نقد و بررسی فیلم «ایستاده درغبار» با حضور کارگردان، تهیه کننده، بازیگر نقش اول، امیر قادری منتقد سینما و رسول شادمانی به عنوان مجری برگزار گردید.

ایستاده درغباریک فیلم «مستند – داستانی» است

دراین مراسم که شامگاه 12 اردیبهشت ماه در سالن اصلی اسوه برگزار گردید. محمد حسین مهدویان کارگردان فیلم «ایستاده در غبار» در مورد اینکه آیا این فیلم یک فیلم مستند است یا داستانی؟ گفت: من قبلا هم در این مورد صحبت کردم و به این جهت این بحث را خیلی مفید به حال فیلم نمی دانم چرا که معتقدم چنین بحث هایی کمکی به فیلم نخواهند کرد. اما در پاسخ عرض می کنم که این فیلم یک فیلم دوگانه است. یعنی هم مستند و هم داستانی است. البته فیلمسازانی که سابقه مستند سازی دارند این فیلم را مستند نمی دانند و فیلمسازانی که سبقه داستانی دارند این فیلم را مستند می پندارند! ولی نظر من این است که «ایستاده درغبار» فیلمی است که برای نمایش روی پرده سینما هم به لحاظ سبک هم به دلیل امکانات فنی و نحوه روایت طراحی شده است.

تحقیق و پژوهش فیلم 3 تا 4 سال زمان برد

حبیب الله والی نژاد تهیه کننده فیلم نیز با اشاره به این اثر با بیان اینکه این فیلم ماحصل زحمت های یک گروه جوان و باتجربه است خبر داد که برای تحقیق و تولید این فیلم  حدود سه الی چهار سال زمان صرف شده است و با همه سختی هایی که این اثر به همراه داشته اما فیلم لذت بخشی بوده است.

ایده فیلم منحصر به فرد است

امیر قادری منتقد سینما نیزدراین نشست ، ایده فیلم را منحصر به فرد عنوان کرد و گفت: من تاکنون ایده این فیلم را در جایی ندیدم و برای اولین باری است که این قالب از فیلم که هم مستند باشد و هم داستانی در سینمای ایران مطرح شده است.

بحث های دراماتیک در فیلم به خوبی لحاظ شده است

وی تصریح کرد: با وجودی که معمولا ایده در هر فیلم ، یک گام اولیه است اما این اجراست که ایده را به یک اثر هنری مبدل می کند و خوشبختانه در فیلم «ایستاده در غبار» ، اجرا به خوبی صورت گرفته است. اینکه ما در این فیلم یک باند صوتی داشته باشیم و بعد تصاویری برای این صداها طراحی کنیم در اجرا بسیار خوب در آمده است. بنابراین، این فقط «ایده» فیلم نیست که دراین اثر، خیلی خوب درآمده است بلکه «تصاویری» که به فیلم تبدیل شدند نیز خیلی خوب طراحی شده است. ضمن اینکه بحث های دراماتیک فیلم هم خیلی خوب در این اثر لحاظ شده است.

تغییر اکران فیلم، بخشی از طراحی اکران است!

در ادامه، تهیه کننده فیلم «ایستاده درغبار» در مورد اکران فیلم توضیح داد: ما برای اکران این فیلم در حال طراحی هستیم و اینکه قرار بوده این فیلم اکران شود اما بعد این موضوع به تعویق افتاد هم یک نوع طراحی برای اکران بوده است!

وی از بیان دقیق اکران فیلم طفره رفت و گفت: این هم جزو طراحی های اکران فیلم می باشد!

محمد حسین مهدویان نیز درمورد اکران فیلم اظهار داشت:  من سعی کردم در بحث اکران دخالتی نداشته باشم. لذا تهیه کننده ، پخش کننده و سرمایه گذار حتما زمان اکران اولیه فیلم را نپسندیدند و زمان آن را تغییر دادند. اما اکران قطعی فیلم ، متعاقبا اعلام خواهد شد.

بدون اجازه خانواده متوسلیان حرکتی انجام نمی دهیم

حبیب الله والی نژاد در مورد اعلام نارضایتی یکی از خانواده احمد متوسلیان از ساخت فیلم گفت: همان طور که گفتم تحقیق این فیلم حدود 3-4 سال زمان برده است و ما سعی کردیم فیلم را براساس مستندات تاریخی و صحبت هایی که همرزمان احمد متوسلیان داشتند تولید کنیم. بنابراین مطمئن باشید با خانواده متوسلیان هم برای تولید، صحبت کردیم اما همیشه در ساخت فیلم در مورد زندگی نامه رزمندگان ، بحث هایی مطرح می شود اما جواب این بحث ها در خودِ فیلم ما موجود است. این درحالی است که ما بدون اجازه خانواده متوسلیان هیچ حرکتی را انجام نخواهیم داد.

امیر قادری در مورد نزدیک شدن فیلم به حریم های خصوصی بویژه در مورد پدراحمد متوسلیان و گلایه های برادر احمد متوسلیان از تولید این اثر گفت: معمولا نتیجه ای که فیلمساز از فیلم می گیرد نباید همان نتیجه ای باشد که خانواده  فردی که فیلم در مورد آن ساخته شده است یکسان باشد و می تواند این نتایج متفاوت باشد.

پرهیز از رفتارهای طبیعی در فیلم های جنگی

محمد حسین مهدویان در مورد خاکستری بودن شخصیت احمد متوسلیان که سوال یکی دیگر از حاضرین در سالن بود و اینکه کارگردان در نشان دادن چهره ای متفاوت از یک سردار، شجاعت زیادی به خرج داده است اظهار داشت: من این موضوع را شجاعت نمی دانم چرا که من در مورد شخصیت پردازی احمد متوسلیان ، فقط یک کار خیلی معمولی انجام دادم و شاید تعجب بیننده به این دلیل باشد که تاکنون ما در سینمای جنگ، شاهد رفتارهای طبیعی از سوی شخصیت ها نبودیم. اما من فقط سعی کردم یک تصویر درست از ابعاد  شخصیت احمد متوسلیان را نشان بدهم و متاسفانه آنقدر کارهای طبیعی را در فیلم های جنگی ندیدیم که کار طبیعی این فیلم ، خیلی شگفت انگیز به نظر می رسد!

مشکل سینمای ایران این است که نمی تواند قهرمان خلق کند

در ادامه این برنامه ، امیر قادری منتقد جلسه گفت: فیلم «ایستاده درغبار» یک جزئیات از شخصیت فیلم را برای مخاطب طراحی می کند و ما در سینمای ایران، کمتر شاهد چنین رویه ای بودیم. مشکل سینمای ایران این است که نمی تواند «قهرمان» خلق  کند  و دلیلش هم این نیست که نمی خواهد بلکه مشکل بزرگتر این است که فیلمساز باید اول به عنوان یک شهروند، خودش به داشتن یک قهرمان احساس نیاز کند و آنگاه در پی خلق قهرمان باشد. این درحالی است که ما در سینمای ایران قهرمان نداریم و اگر داریم باور پذیر نیست اما ویژگی های کوچک شخصیت احمد متوسلیان مثل صحنه چنگال پرت کردن و مجموعه ای از این جزئیات توانسته به خلق قهرمان کمک کند.

ناگفته های احمد متوسلیان در فیلم کم است

قادری با بیان اینکه بخش های ناگفته از شخصیت احمد متوسلیان در فیلم ، کم است و فیلمساز، جذاب ترین بخش شخصیت اصلی قهرمان را مشخص نکرده است گفت: دلیل جاوید الاثر شدن احمد متوسلیان در فیلم بیان نمی شود و ارتباط  وی با سران مملکت نیز در اثر مشخص نیست.

تهیه کننده فیلم در پاسخ به سوال امیر قادری یادآور شد: ما برای شخصیت احمد متوسلیان، همان اندازه ای که در فیلم لازم بوده طراحی کردیم و قصدمان ناگفته های بیشتر از زندگی وی نبوده است.

برای بازی در نقش متوسلیان هیچ الگویی نداشتم

رسول شادمانی مجری و کارشناس جلسه ، خطاب به هادی حجازی فر بازیگر نقش احمد متوسلیان که در میانه برنامه به جمع عوامل فیلم اضافه شد در مورد چگونگی نزدیک شدن به نقش احمد متوسلیان پرسید که وی نقش متوسلیان را یک نقش بسیار سخت عنوان کرد و گفت : زمانی که من برای این فیلم انتخاب شدم تا زمانی که جلوی دوربین رفتم، زمان بسیار کمی بود. اما از نقش نهراسیدم و تلاش کردم که خودم در فیلم دیده نشوم و بیشتر احمد متوسلیان دیده شود. ازسوی دیگر، من برای بازی کردن نقش متوسلیان، هیچ الگویی نداشتم و هر روز سه ساعت و نیم گریم سنگینی می شدم و به همین دلیل بود که در طول برگزاری جشنواره فیلم فجر، کسی من را نمی شناخت و من توانستم به راحتی در جمع مردم فیلم های جشنواره را تماشا کنم. لذا خوشحالم که شانس انتخاب شدن این نقش را داشتم و به دلیل صبری که در بازیگری داشتم احساس می کنم اتفاق خوبی در پرونده بازیگری من روی داده است.

احمد متوسلیان یک آدم معمولی بود نه یک تکاور

در بخش دیگری از این برنامه ، یکی از حضار خطاب به مهدویان گفت: من این فیلم را دوست نداشتم  چرا که شما بیوگرافی خوبی از شخصیت احمد متوسلیان به مخاطب ارائه ندادید و این فیلم، سینمایی نیست بلکه یک فیلم «مستند داستانی» است . ضمن اینکه معتقدم باید شخصیت احمد متوسلیان خیلی قرص و محکم تر به تصویر کشیده می شد اما الان این شخصیت در فیلم شما خیلی ضعیف به نظر می رسد که دراین لحظه هادی حجازی فر از مهدویان خواست که او پاسخ گوید و اظهار داشت : اتفاقا وزن احمد متوسلیان از من سبک تراست اما به دلیل اینکه در طول سالها ما از احمد متوسلیان چیزهای زیادی  شنیدیم لذا فکر می کنیم که حتما احمد متوسلیان می باید یک تکاور باشد در حالی که اینگونه نیست. او حتی در عکس هایی که از او به جا مانده است یک آدم معمولی تصویر شده است که همیشه ایستادنش هم به صورت کج بوده و معمولا به دلیل قد بلندی که داشته به هنگام ایستادن ، بروی یک پایش تکیه می داده است. بنابراین من به عنوان بازیگر؛ همان چیزی را که ایشان بوده منعکس کردم.

من متوسلیان خودم را ساختم

محمد حسین مهدویان در مورد پرش های زمانی زندگی احمد متوسلیان و نادیده گرفته شدن بخش هایی از زندگی ایشان مثل نشان ندادن سفر حج وی و یا نشان ندادن برخی از صحنه های معنوی این شخصیت تصریح کرد: قرار نبوده که ما دقیقه به دقیقه از زندگی متوسلیان را در فیلم نشان بدهیم چرا که ما متوسلیان خودمان را در فیلم ساختیم.ضمن اینکه خیلی معتقد نیستم نشان دادن حج رفتن وی و قرآن دست گرفتن او ، نمادی از وجهه معنوی باشد. 

شاید فیلم بعدی من یک فیلم کوتاه باشد! / در سینما روحیه تجربه گرایی دارم

وی در مورد فیلم آینده و پرهیز از تکرار گفت: من خیلی برنامه مدونی ندارم تا مشخص شود در آینده چه کاری  خواهم کرد. شاید یک فیلم کوتاه ساختم !  چرا که خیلی اصراری ندارم حتما کارهای عجیب و غریبی  بسازم. لذا اگر ایده ای برای کار تازه داشته باشم حتما آن را تجربه خواهم کرد چرا که روحیه من در سینما، یک روحیه تجربه گرا است.

احمد متوسلیان ؛ متفاوت تراز کلیشه های مرسوم جنگ

کارگردان فیلم سینمایی «ایستاده درغبار» در پاسخ به این سوال که آیا این فیلم یک فیلم سفارشی است یا ایده خودتان بوده یادآور شد: بعد از تولید فیلم «آخرین روزهای زمستان» به من سفارش ساخت چند شخصیت جنگ داده شد اما من آن زمان احساس کردم ساخت این فیلم ها من را به تکرار خواهند کشید. بنابراین از ساخت این نوع فیلم ها استقبال نکردم. ولی به خاطر اصراری که برخی از دوستان قابل اعتماد من  داشتند من بحث تحقیق و پژوهش کار را شروع کردم اما به شرطی که اگر در طول پژوهش، به کار علاقمند شدم ادامه خواهم داد. لذا من در طول تحقیق، با شخصیت احمد متوسلیان انس گرفتم و هر چه جلوتر رفتم دیدم که احمد متوسلیان خیلی متفاوت تر از کلیشه های مرسوم جنگ است و حتی با تعاریفی که ما از فرماندهان در جنگ داریم متفاوت است و احساس کردم که چقدر نشان دادن این شخصیت می تواند برای مردم جالب باشد. چرا که متوسلیان آدمی با کنش های عجیب و غریب شخصیتی بود و ساخت فیلم بر اساس شخصیت وی می تواند خیلی جالب باشد.

ایستاده در غبار قابلیت بیانی سینما را گسترش داده است

رسول شادمانی از امیر قادری منتقد جلسه پرسید فیلم «ایستاده درغبار» در کجای سینمای ایران قرار دارد و این فیلم چه تاثیری می تواند در سینمای ایران داشته است که وی پاسخ داد: معتقدم هر فیلمسازی درهرشرایطی، هنگامی که قابلیت بیانی سینما را گسترش می دهد به صنعت سینما خدمت می کند. لذا فیلم «ایستاده درغبار» می تواند قابلیت بیانی سینما را گسترش دهد و باعث گردد تا تجربه های تازه تری به هنر سینما اضافه شود. ضمن اینکه به دلیل قهرمان سازی که این اثر کرده است توانسته یکی از کمبودهای سینمای ایران را جبران کند و این موارد می تواند برای سینمای ایران مفید باشد. اما از سوی دیگر، امیدواریم سازندگان این فیلم؛ بحث «قهرمان سازی» را در خارج از فضاهای دولتی و در فضای اقتصاد آزاد ادامه دهند چرا که در طول زمان ، قهرمان سازی برای دولتها به ضد خودش تبدیل خواهد شد.

«ایستاده در غبار» خط شکن است

حبیب الله والی نژاد تهیه کننده فیلم در پاسخ به امیر قادری گفت: من حدود 12 سال در شرایط آزاد، فیلم ساختم و کار سفارشی هم انجام ندادم. اتفاقا هنگامی که سازمان ها پای کار می آمدند ما از آنان دوری می کردیم. این درحالی است که ما در موسسه ای فیلم ساختیم که همه شرایط ما را قبول کرده بودند و به جدیت پای کار ایستادند. بنابراین ما دانسته «ایستاده در غبار» را ساختیم. این درحالی است که معتقدم باید فیلم ها ساخته شوند تا راه باز شود. «ایستاده درغبار» خط شکن است و به منزله یک شروع است تا بقیه فیلمسازان آن راه را ادامه دهند.

برای ساخت «قهرمان» باید از ایدئولوژی فاصله گرفت

این منتقد و مدیر سایت کافه سینما با بیان اینکه باید برای ساختن « قهرمان»  از ایدئولوژی فاصله بگیرید اضافه کرد: شما اول باید به عنوان یک فرد، احساس قهرمان بودن بکنید تا بتوانید قهرمان بسازید. چرا فیلم «ایستاده در غبار» قهرمان خلق  کرده به این دلیل که فیلمساز، شخصیت اصلی خودش را در چارچوب ایدئولوژی تعریف نکرده  و هدف قهرمان فیلم نیز نجات یک جامعه نیست بلکه مثلا نجات جان یک بچه در یک بیمارستان است .