وقتی اروپایی‌ها نقاب از چهره برداشتند

به گزارش حلقه وصل، یک سال پیش در چنین روزهایی، مسئولان دولتی در حالی در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کردند که از آمریکا به‌دلیل خروج از برجام و برهم زدن توافق هسته‌ای که مورد تأیید سازمان ملل و قدرت‌های جهانی بود طلبکار بودند. در آن زمان وزیر امور خارجه کشورمان که به‌ظاهر همراهی سران اروپایی را نیز با خود به‌همراه داشت، سعی داشت راهی بیابد که نشان دهد حضور نداشتن آمریکا در برجام چندان هم فرقی به حال ایران ندارد و کشورهای عضو ۱+۴ می‌توانند بدون حضور ایالات متحده نیز برجام را اجرایی کنند.

یک سال از این تلاش‌ها و همچنین تلاش‌های اروپایی‌ها برای حفظ چهره و پیدا کردن راهی برای باقی نگه داشتن ایران در برجام گذشته است و روند حوادث و تحریم‌های اعمال‌شده توسط آمریکا نشان داده است که برجام بدون اطمینان حاصل کردن از این مسئله که ایالات متحده دیگر نتواند تحریمی علیه کشورمان اعمال کند چندان هم به‌درد نمی‌خورد و نمی‌توان به زنده نگه داشتن این جسم بی‌روح که بیشتر از یک سال است در کما مانده، امیدی داشت.

رسانه‌ها حالا در دومین حضور ایران در سازمان ملل بعد از خروج آمریکا از برجام نوشته‌اند که ایران مانند سال گذشته چندان هم نمی‌تواند روی اروپاییان حساب باز کند و هر دو طرف در شرایط فعلی به‌دنبال سخنرانی محکم و درعین‌حال پیدا کردن متحدانی در سازمان ملل هستند که شاید بتوانند حرف خود را به کرسی بنشانند.

نیویورک‌تایمز در این خصوص نوشته است: «سال گذشته میلادی زمانی که محمدجواد ظریف و حسن روحانی وارد نیویورک شدند، به‌شدت مورد استقبال رسانه‌ها قرار گرفتند. آن‌ها ترامپ را رئیس‌جمهوری غیرمنطقی و غیرقابل‌اعتماد نشان داده او را فردی دانستند که زیر تعهدات و قول‌هایش می‌زند. در آن زمان اروپاییان نیز طرف ایران را می‌گرفتند تا بلکه بتوانند توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را حفظ کنند. امسال اما حمله به تأسیسات نفتی عربستان آن‌ها را در موضع دفاع قرار داده است و نه حمله».

همین یک پاراگراف کافی است که بدانیم دقیقاً نقشه آمریکا و متحدان اروپایی‌اش برای مواجهه با ایرانی که تاکنون سه گام برای کاستن از تعهداتش در برجام برداشته است چیست. آن‌ها که هیچ پاسخی در برابر عملکرد خود در خصوص برجام نداشته و تنها به افزایش تنش‌ها در منطقه برای کشاندن ایران به‌پای میز مذاکره پرداخته‌اند، هم‌اینک تلاش دارند با بهانه قرار دادن حمله به تأسیسات عربستان، ایران را وادار سازند تا همچنان به توافقی پایبند بماند که نه‌تنها هیچ آورده‌ای برایش نداشته بلکه تحریم‌های قبلی را نیز برگردانده و باعث ایجاد کمپین فشار حداکثری به کشور نیز شده است!

نگاهی به بیانیه صادرشده توسط سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در مقصر دانستن ایران در حمله به تأسیسات نفتی عربستان نشان می‌دهد هدف اصلی این سه کشور از طرح این بیانیه چه بوده است. در انتهای این بیانیه که در ظاهر در خصوص حوادث منطقه بوده و ربطی به مسائل هسته‌ای ندارد، بیان شده است: «زمان آن رسیده است که ایران چارچوب مذاکرات طولانی‌مدت برای برنامه هسته‌ای و همچنین مسائل مرتبط با امنیت منطقه‌ای را که باید شامل برنامه‌های موشکی نیز باشد، بپذیرد».

اروپایی‌ها به‌همراه شریک آمریکایی خود البته برنامه‌های دیگری نیز برای ایران دارند. آن‌طور که برایان هوک نماینده ویژه ایران در وزارت خارجه آمریکا بیان کرده است، قرار است شورای امنیت سازمان ملل نیز در خصوص اقدامات ایران جلسه‌ای برگزار کرده و تحریم سلاح را که بر اساس توافق هسته‌ای بعد از یک سال برداشته می‌شود، دوباره به‌روال قبلی علیه ایران به‌کار گیرد. او همچنین بیان کرده است که اروپاییان نیز قرار است تحریم‌هایی را علیه افراد و سازمان‌هایی که در برنامه‌های مرتبط با پهپادها و برنامه‌های موشکی ایران هستند اعمال کنند. همچنین قرار است اقدامات دیگری نیز در این خصوص صورت گیرد که بعد از تکمیل شدن پرونده حمله به تأسیسات نفتی عربستان نوع برخوردهای اروپا با ایران نیز مشخص می‌شود.

این نوع برخوردهای اروپایی در شرایطی صورت می‌گیرد که پیش‌ازاین تحلیلگران حوزه بین‌الملل در داخل کشورها بارها در مورد وقت‌کشی اروپایی‌ها در خصوص برجام و اجرایی نکردن تعهداتشان به دولت هشدار داده بودند. بعدازاینکه دولت سرانجام به این هشدارها توجه کرد و سه گام برای کاستن از میزان تعهداتش در برجام برداشت، آن‌ها که در تمام طول این مدت به‌دنبال بازی کردن با ایران با انواع و اقسام راه‌های پیشنهادی بودند، نقاب از صورت برداشته و با طرح مسائل جدید و متهم کردن ایران به ایجاد تنش در منطقه به‌دنبال باج‌گیری دیگری در عرصه هسته‌ای هستند.

این در شرایطی است که رهبر انقلاب پیش‌ازاین نیز طی سخنانی در دانشگاه فرهنگیان که پس از خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای موسوم به برجام انجام شد، به برخی سخنان درباره ادامه این توافق با سه کشور اروپایی، فرمودند «من به این سه کشور اعتماد ندارم و می‌گویم به این‌ها اعتماد نکنید». ایشان در بیانات خود در درس خارج فقهشان که در روزهای اخیر نیز برگزار شد نیز یک‌بار دیگر ضمن اعلام اینکه ایران ازاین‌پس دیگر با آمریکا مذاکره نمی‌کند، تأکید کردند که اروپاییان نیز قابل‌اعتماد نیستند.

بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها و اخبار منتشرشده از حاشیه جلسه مجمع عمومی سازمان ملل، دولت سعی دارد در این اجلاس و در دیدارها با اروپاییان به توافقی برای ادامه راه برجام برسد اما به‌نظر می‌رسد با اقدام امروز اروپا در انتشار این بیانیه و همراهی بی‌قیدوشرط و کامل با نقشه‌های آمریکا دیگر دلیلی برای ادامه مذاکرات و پایبندی به توافقی که دیگر هیچ اثری از زنده ماندن آن برجا نمانده است، وجود نداشته باشد.