شوخی‌های مبتذل با مدیران دولتی و بازی با باورهای دینی در یک فیلم

به گزارش حلقه وصل، یكی از مديران به سفر حج می رود و این دست مایه لودگی‌های جدید به سبک کمال تبریزی است که این بار زیباترین مبداء بندگی را که مکانی ارزشمند در قلب و روح مسلمانان است به وادیه شوخی هایی انحرافی بکشاند. البته در این گونه فیلم ها، تحول بخشی به عنوان مجرایی برای رسیدن به شرایط اکران حضوری همیشگی دارد و در کنار همه شوخی های مختلف کلامی، جنسی، سیاسی، اجتماعی و ... در نهایت برای این که دل عده ای دلخوش را به دست آورند، نقطه ای ساختگی با نام تحول را در پایان فیلم می گنجانند.

اما فیلم «از رییس جمهور پاداش نگیرید» به دلیل حجم شوخی های مبتذل و حتی گذر از چارچوب های اخلاقی و دینی جای تردیدی از بابت ساخت، پرداخت و اکران دارد! تازه اگر این را در کنار 15 دقیقه ی سانسور شده اجباری سازندگان و ضبط دوباره سکانس هایی در جهت بخیه زخم های متعدد فیلم بگذاریم، به چه نتیجه اسفناکی در مورد محصول اولیه‌ای که در سال 1388 به تولید رسید، برمی‌خوریم!

البته انجام این پینه دوزی ها نه تنها بار ضد اخلاقی های فیلم را درمان نکرده، بلکه حفره های بسیاری را به دامن فیلمنامه کشانده است. چرا که فیلم جدید کمال تبریزی زنجیره ای ناپیدا داشته و کاملا در لایه ای سطحی و بدون زیر بنای لازم یک ساختار سینمایی پی ریزی شده است.

 شخصیت های فیلم «از رییس جمهور پاداش نگیرید» کاملا گنگ و سردرگم بوده و فاقد هویت می‌باشند، چرا که کالبدی باورپذیر نداشته و بدون الگویی سینمایی وارد چرخه نقش آفرینی شده اند. برای نمونه باید به کاراکتر سرگردانی را که صابر ابر بازی کرده نام برد که مشخص نیست که این پرسوناژ از کجا آمده و به کجا می رود و اصلا بود و نبودش در فیلم چه تفاوتی خواهد داشت؟ از این تیپ های خنثی و کاراکترهای بی خاصیت در این فیلم بسیار می توان نام برد.

تنها عنصر پیش برنده در جذب ظاهری مخاطب، گنجاندن شخصیت ها در دل اتفاقاتی ناخواسته بوده که کمال تبریزی پیش از این هم در فیلم «لیلی با من است» و «مارمولک» آن ها را امتحان کرده بود. اما «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» برخلاف فیلم موفق «لیلی با من است» نه ساختار مناسبی برای ایجاد موقعیت ها طراحی کرده و نه می تواند آن شوخی های هدفمند را در مسیر حرکتی قهرمان فیلم بگنجاند. در این فیلم همه کاراکترها همان تیپ های آشنای همیشگی هستند. برای نمونه پرسوناژ سلیم صفا در نقش مردی هوس باز همان کاراکتری است که معجونی در فیلم «قصه‌ها» هم آن را ایفا کرده بود.

 اما شوخی های سبکسرانه فیلم و بازی با باورهای مقدس دینی مهم ترین انحراف پاداش کمال تبریزی است و به نظر می رسد این فضای مضحکانه که در فیلم حاکم بوده و در لایه هایی پیدا و ناپیدا به دنبال عبور از خط قرمزهای ارزش مدار و باورهای مقدس مردم است به نوعی تابوشکنی برای سازندگان محسوب می شود، وگرنه وجود این شرایط در فیلمی که در سرزمینی اسلامی می خواهد عرضه شود، غیر قابل توجیه است.

 نبود خرده روایت هایی که در جهت قوام یافتگی روایت کمک کند و فقدان منطق روایت، فیلم «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» را به اثری مخدوش و بی هویت تبدیل کرده است که برخلاف نظر کارگردان آن فاقد قلبی تپنده جهت حیات خواهد بود. از طرفی سهل انگاری در قصه گویی، شخصیت ها و مکان ها را به نحو غریبی در بر گرفته است و لکنت در روایت فیلم کاملا به چشم می خورد. کاراکترها جهانی ساخته شده برای نقش آفرینی ندارند و اصلا پر بیراه نیست که آشا محرابی به تنهایی ایفاگر 3 کاراکتر باشد، چرا که اصلا شخصیتی پردازش شده در فیلم نمی‌توان یافت.

ایجاد لودگی در میان سکانس ها به بهانه اجرای فیلمی کمدی و گنجاندن الفاظ ناپسند در قالب دیالوگ ها به عنوان طراحی شخصیت، تنها نتیجه تفکری خام دستانه می باشد و این نوع از فیلم های ساده انگارانه را نمی توان در قالب سینمای کمدی هدفمندی دانست که در کنار جذابیت ارائه فضایی کمیک به دنبال بشارتی معنادار برای تفکر مخاطب می باشند. آن چه مسلم است تفاوتی عمیق میان لذت بخشی و رفتن به دامنه نگاهی جلف وجود دارد، چرا که هر کدام بیننده را به مسیری متفاوت می رسانند، یکی می خواهد به هر نحوی با تمسخر مولفه‌های آشنا موجب تعجب و همراهی تماشاگر شود و یکی دیگر با استفاده از نشانه هایی روشن و بدون چنگ اندازی به باورهای اعتقادی به دنبال نمایش ناراستی ها برای رسیدن به شرایط پایدار در زندگی است.

 فیلم «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» تمام ظواهر و مصالح ظاهری جذب تماشاگر را یکجا به کار برده است و در این مسیر ابایی نداشته که از برخی خط های اخلاقی هم گذر کند. فیلم گاهی متلک های سیاسی را هم چاشنی رفتارهای زننده خود کرده تا از این مسیر هم ره توشه ای بدست آورد، اما باید این را گوشزد نمود که این رفتارهای کنش مند فیلمساز بدون کنش گری شخصیت ها تنها به مانند آیتم های جُنگ گونه شبانه ای می ماند که می‌خواستند در کوتاه ترین زمان، خنده ای فوری و حتی زوری را به بیننده بچسبانند!

منبع: فرهنگ‌نیوز