تهران: شبیه هم نوشتن به بزرگ‌ترین مشکل و کاستی شعر جوان امروز ما تبدیل شده است/ شعر امروز خالی از اندیشه شده است

به گزارش حلقه وصل، محمود حبیبی‌کسبی، دبیر علمی پانزدهمین مهرواره شعر جوان سوره، با بیان اینکه در هر 3 بخش، شعر سنتی، شعر نو و شعر محاوره (ترانه) آثار در 2 مرحله داوری شدند، اظهار کرد: در بخش «شعر سنتی»، در مرحله اول، علی داوودی و قادر طراوت‌پور آثار را بازبینی کردند. در مرحله نهایی محمدسعید میرزایی، محمدعلی مقیمی و علیرضا رجبعلی‌زاده به بررسی و داوری آثار پرداختند. در بخش «شعر نو» نیز در مرحله اول مهدی مظفری ساوجی و مجید سعدآبادی و در مرحله نهایی گروس عبدالملکیان، علی‌محمد مودب و مجید سعدآبادی داوری آثار را بر عهده داشتند. همچنین در بخش «شعر محاوره (ترانه)» در مرحله اول عباس محمدی و فریبا یوسفی و در مرحله نهایی اهورا ایمان، حامد عسکری و محمدمهدی سیار آثار را داوری کردند.

وی ادامه داد: در مجموع 14 شاعر شناخته شده و آشنا به شعر امروز آثار را خواندند و نظر و نمره دقیق دادند. همچنین درباره ویژگی‌ها و کیفیت آثار، تصور می‌کنم با اجماع نظرات داوران، آثار رشد کیفی نه چندان محسوسی نسبت به دوره‌های قبل داشتند.

حبیبی‌کسبی همچنین گفت: هر سال در مهرواره شعر جوان و بسیاری دیگر از جشنواره‌های ادبی، چهره‌های تقریبا ثابت برگزیده می‌شدند. از آنجایی که برخی شاعران جوان، فرمول برگزیده شدن را یاد گرفته‌اند، هر سال با ارسال آثار، در فهرست برگزیدگان قرار می‌گرفتند. اما ویژگی مهرواره شعر جوان سوره در این دوره این بود که وقتی اسامی برگزیدگان پس از اتمام داوری از کدها خارج شد، مشاهده کردیم که اغلب برگزیدگان در هر 3 بخش شاعران ناشناخته هستند و در هر 3 بخش، چهره‌های جدیدی به عنوان برگزیدگان نهایی انتخاب شده اند. همچنین در مدعوین این دوره چهره‌های تازه‌نفس وادی ادبیات به چشم می‌آید.

وی تصریح کرد: یکی از دلایلی که نتایج داوری این‌گونه شد، تفاوت چینش و ترکیب داورها نسبت به دوره‌های گذشته و جشنواره‌های دیگر بود. در چینش داورها، تلاش کردیم سلیقه و رای داورها با هم تمایز داشته باشد. اگر 3 داور نهایی در هر بخش داشتیم، تلاشمان این بود که آرای متفاوتی داشته باشیم. این تفاوت و تمایز نگاه داوران باعث شد آرا با سال‌های گذشته متفاوت باشد.

دبیر علمی پانزدهمین مهرواره شعر جوان سوره همچنین با انتقاد از شباهت بیش از حد معمول آثار شاعران جوان به یکدیگر، عنوان کرد: از روی دست هم نوشتن و شبیه هم نوشتن به بزرگ‌ترین مشکل و کاستی شعر جوان امروز ما بدل شده است. بخشی از این شبیه هم بودن را می‌شود به جهت جوان بودن شاعران و اینکه هنوز به تشخص زبانی و تمایز در تصویرسازی، مضمون‌سازی و اندیشه نرسیده باشند، توجیه کرد. اما به هر حال این توجیه است. شاعر از ابتدای راه، می‌تواند قدم در راه کسب تشخص در زبان شعر بگذارد و قدم در راه کسب تمایز در ذهنیت شاعرانه بگذارد. و همچنین قدم در راه کسب اندیشه متمایز و متشخص و از آن خود بگذارد. اما اغلب شعرهای شاعران جوان کشورمان به لحاظ زبانی با سستی‌ها و کاستی‌هایی مواجه هستند و به نظر می‌رسد شاید برخی از این سستی‌های زبانی و مشکلات نحوی و دستوری در شعر جوان، به مد تبدیل شده است. متاسفانه این معضل زبانی بسیار جدی است که باید به آن پرداخته شود.

حبیبی‌کسبی شعر امروز را خالی از اندیشه دانست و گفت: اندیشه را می‌شود به نوعی حلقه گم‌شده شعر جوان امروز نامید؛ چرا که احساس من این است که شاعران جوان روزگار ما مطالعه زبادی ندارند و اگر مطالعه ای هم دارند، شعر شاعران هم‌دسته و هم‌رسته خود را می‌خوانند و از هم تاثیر می‌گیرند و بنابراین پیشرفتی نمی‌کنند. شاعر لازم است که علاوه بر شعر و ادبیات در علوم دیگر هم آشنایی نسبی داشته باشد. به همین دلیل است که شاعران گذشته، اغلب علاوه بر شعر و شاعری، علم و تخصص دیگری هم داشته‌اند و حکیم بوده‌اند. اساسا در روزگار گذشته، تعریفی که برای شاعر در روزگار گذشته قائل بوده‌اند، این بوده که شاعر باید از تمام علوم اندکی سررشته داشته باشد تا بتواند از اتفاقات علوم دیگر برای مضمون پردازی سود بجوید.

وی خاطرنشان کرد: البته سبک زندگی صنعتی و سرعتی امروز نیز دلیلی برای عدم مطالعه است. شاعران امروز تلاش می‌کنند از اتفاقات روزمره بسرایند و این باعث می‌شود زندگی پوچ و بی‌هویت صنعتی امروزی وارد شعر شاعران جوان شود. روزمرگی  که در زندگی انسان شهرنشین مدرن وجود دارد، وارد شعر شاعران جوان هم‌روزگارمان شده است و فقدان اندیشه، عالم غیب و شهود در آثار شاعران جوان قابل بررسی و قابل توجه است.

این شاعر کشورمان درباره نحوه انتخاب داوران گفت: از روز ابتدا که برای انتخاب داوران با فاضل نظری جلسه داشتیم، تلاشمان این بود که تا حد امکان از برگزیدگان دوره‌های پیشین مهرواره شعر و داستان جوان سوره، داوران انتخاب شوند. شاید بیش از 90 درصد داورها هم برگزیدگان دوره‌های قبلی همین جشنواره هستند و این نشان می‌دهد که مهرواره جوان سوره موفق بوده است و برگزیدگان دوره‌های پیشین آن، به این توانایی و تشخص رسیده‌اند که بتوانند آثار شاعران را داوری کنند.