تهران: سینمای استراتژیک مورد نیاز عرصه فرهنگ است

به گزارش حلقه وصل، هشتاد و ششمین برنامه سینما روایت در شامگاه 19 تیرماه به نقد و بررسی فیلم «13 ساعت سربازان مخفی بنغازی» به کارگردانی «مایکل بی» از جدیدترین فیلم های سینمای هالیوود اختصاص داشت، نقد و بررسی این فیلم با حضور علیرضا پورصباغ (منتقد) و شفیع آقا محمدیان (تهیه کننده و کارگردان)انجام شد.

علیرضا پورصباغ با اشاره به فیلم با بیان اینکه معمولا این نوع فیلم ها دارای بگراند سیاسی هستند گفت:  هنگامی که یک محصول فرهنگی مثل فیلم را می بینیم از خودمان بپرسیم که آیا این فیلم ، ارزش سینمایی دارد؟  برای این فیلم؛ جواب منفی است در این نوع فیلم‌ها، همواره یک موضوع در حال تکرار است و به نوعی می توان گفت که اودیسه سیرفیلمسازی با یک فرمول خاصی همراه است که رد پای این نوع فیلمها را می توان از زمان 1986 با فیلم دلتا فورس جستجو کرد یعنی فرمول هم همان فرمول فیلم های قبلی است؛ این درحالی است که موضوع فیلم های آرگو و دلتا فورس هم همین بود.

وی تاکید کرد: تنها ویژگی فنی که فیلم را دارای ارزش سینمایی فرمی – نه محتوایی – می کند؛ فیلم به عنوان یک تکنسین لحظات دلفریب شبیه بازیهای کامپیوتری را به خوبی برای مخاطب تقلید می کند. کاری که کارگردان در فیلم قبلی خود نیز انجام داده بود.

فیلم به لحاظ سیاسی جای بحث دارد

شفیع  آقامحمدیان فیلمساز گفت: معتقدم این فیلم به لحاظ سیاسی جای بحث دارد چرا که معمولا سیاستمداران کارهایی انجام می دهند که می بایست کارهایشان با تولید فیلم هایی همسو با نظرات آنان ، از سوی مخاطبین جامعه مورد تایید قرار بگیرند لذا کارکرد بیشتر این نوع فیلم ها به این جهت است. این درحالی است که این نوع کارها خوش ساخت و اکشن هستند که از کارگردانی خوبی هم برخوردارند.

بازیگران این نوع فیلم ها با سیاست انتخاب می شوند

وی با اشاره به بازی پیمان معادی در این فیلم ادامه داد: معتقدم بازی پیمان معادی در این فیلم درجای خودش خاص است الان سیاست سینمای هالیوود بر این محور استوار است که  از یکسری بازیگرانی استفاده می کنند که این بازیگران متعلق به کشورهایی هستند که معمولا سیاستمداران امریکایی می خواهند با آن کشورها وارد مذاکره شوند و این امر نشان می دهد که این فیلمسازان با نگاهی سیاست مدارانه دست به انتخاب بازیگران زدند تا بتوانند حرف های خودشان را بزنند. این که  در دنیا مطرح شود از جمهوری اسلامی چند بازیگر در این نوع فیلم ها حضور دارند برای این فیلمسازان  مهم است.

«جشن تولد» فیلم ضعیفی است

پورصباغ در بخش دیگری از صحبت های خود یاد آور شد:متاسفانه ما در جبهه فرهنگی انقلاب؛ دوستان شبه سینماگر ناکاربلد غیر تکنسین تربیت کردیم و نتیجه آن این می شود که اگر امروز در مورد سوریه فیلمی ساخته می شود یک فیلم ضعیف مثل فیلم جشن تولد می شود.

وی با اشاره به کیفیت خوب صدا و تصویر این فیلم در نسخه اصلی ، تصریح کرد: صدا و تصویر این فیلم تاثیری که روی سینماگر پاپ کورنر امریکایی می گذارد بسیار عجیب است. اگر چه فیلم فاقد جذابیت برای سینماگران حرفه ای است اما برای توده مردم امریکا دارای اثر گذاری عمیقی است چرا که آنان با دیدن این نوع فیلم ها ، باورشان این خواهد شد که مرزهای امریکا، چیزی فراتر از ایالت متحد امریکا است و تمام کشورهای خاورمیانه به نوعی ایالت های دیگر امریکا محسوب می شوند!

پورصباغ تاکید کرد: ما متاسفانه سینماگرانی را که تربیت کردیم وقتی در مورد سوریه فیلم می سازند مثل فیلم جشن تولد ، حتی دو تا پلان تیراندازی خوب مثل فیلم 13 ساعت ... نمی توانند در بیاورند تا تماشاگر را جذب کنند. آدم ها در فیلم های ایدئولوژی فاقد تکنیک ؛ فقط حرف می زنند در حالی که ما ایدئولوژی خودمان را تنها با حرف نمی توانیم به نسل بعدی انتقال دهیم تا آنان مرزهای سرزمین خودشان را مثلا در فلسطین و سوریه جستجو کنند.

مدیران فرهنگی مرز بین فیلم های ارزشی و غیر ارزشی را گم کردند

وی با اشاره به مدیریت سینمایی کشور گفت: آقای ایوبی در روزهای اولی که وارد مدیریت شدند یک حرف ناپخته ای زدند و گفتند فیلم های هنری ، فیلم های ارزشی هستند درحالی که معتقدم مدیران جمهوری اسلامی مرز بین فیلم های ارزشی و غیر ارزشی را گم کردند اگر ما ده فیلمساز ایرانی را جمع کنیم ده تا پلان مثل فیلم 13 ساعت ... نمی توانند بگیرند چون طراحی در ذهن خودشان ندارند.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود راجع به فیلم 13 ساعت سربازان مخفی در بنغازی تصریح کرد: این فیلم هیچ المان سیاسی ندارند بلکه تنها یک گروه نجات هستند که به نجات جان یک امریکایی فکر می کنند اما پزشک های مملکت ما حتی به فکر جان عباس کیارستمی نبودند! تربیت ما غلط است چون سینمایی که در مجاورت ما قرار دارد سینمای غلطی است.

این منتقد در واکنش به بازی پیمان معادی در این فیلم یادآور شد: حضور آقای پیمان معادی و یا هر هنرمند ایرانی در یک جریان فرهنگی خارج از کشور عیب نیست چون آنان بازیگرند و از سینمای ایران با فیلم های محدود خسته می شوند و می خواهند وارد فیلم های پرتحرک تر خارجی بشوند اما من فیلم قبلی پیمان معادی (کمپ ایکس ری) را دوست داشتم اما توقع من این بود او که در فیلم کمپ ایکس ری که یک فیلم چپ گرای ضد سیستم امریکایی بود حضور داشت لااقل فیلم بعدی اش را در راستای همان روند انتخاب می کرد.

پورصباغ با اشاره به سیاست سینمای هالیوود گفت: در امریکا، سینماگران آوردهای خود را نسبت به سینماگران قبل از خود ارتقاء می دهند گویا انگار سینمای میهن پرستانه ای را دست به دست به آغوش دیگری می سپارند چرا که برای آنان این عمل یک جریان  فکر شده است اما سینماگران ایرانی، آوردهای یکدیگر را به صورت همدیگر می کوبند.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود ادامه داد: ما در این فیلم قصه پیدا نمی کنیم ضمن اینکه کلیشه ها قابل لمس هستند و هیچ کدام از شخصیت ها دارای شخصیت کاملی نیستند.

دنیای غرب به دنبال سینمای استراتژیک است

شفیع آقامحمدیان نیز با بیان اینکه دنیای غرب در عرصه سینما یک سینمای استراتژی را دنبال می کند اما ما در ایران یک موضوعی را انتخاب می کنیم فیلمی می سازیم و بعد آن را رها می کنیم و آشفته بازاری تحویل جامعه می دهیم تاکید کرد: شاید این فیلم صدمین فیلم امریکا در این راستا در سالهای اخیر باشد چرا که آنان برای خودشان اهدافی دارند و در هر فیلم ، اهداف خودشان را تکرار می کنند چرا که در دنیای تبلیغات، اگر چیزی تکرار شد بلاخره به دل خواهد نشست اما سوال فراموش شده نسبت به این فیلم ها این است که امریکایی ها در لیبی ، عراق و سوریه چه  غلطی می کنند؟

کارگردان سینمای ایران ادامه داد: ما درعرصه فرهنگ بیش از هر چیزی به سینمای استراتژیک نیاز داریم و این امری است که در سینماگران ، منتقدین و مدیران سینمایی ما وجود ندارد.

پورصباغ با اشاره به زمان فیلم که 144 دقیقه است تایم فیلم را بیش از حد عنوان کرد و گفت: مقدمه فیلم به شدت طولانی است ضمن اینکه صحنه عبور از بنغازی به سمت طرابلس نیز خیلی کش دار شده است که معتقدم  زمان شسته و رفته فیلم می تواند 80 دقیقه باشد.

هنگامی که رسول شادمانی مجری نشست از حاضرین خواست نظرشان را در مورد فیلم بیان کنند یکی از حاضرین با بیان اینکه فیلم به لحاظ محتوایی باری ندارد با مقایسه فیلم های ایرانی با فیلم های هالیوودی گفت: دوستان ارزشی ما وقتی می خواهند فیلمی را بسازند پیش فرض مثبتی را برای مخاطب خود فرض می کنند که این پیش فرض در مراحل اول، دست فیلمساز را برای مخاطب رو می کند.

یکی دیگر از حاضرین در جلسه با اشاره به سخنان منتقد برنامه یادآور شد: منتقد باید بیاموزد که نقد شیرین بکند چرا که نقد شیرین می تواند جامعه را متحول کند. شما نقدتان دلسوزانه و خوب است اما شیرین نیست. شما نباید وقتی کسی از عوامل فیلمی مثل بادیگارد در جلسه حضور ندارد نامی از آن ببرید و آن را نقد  کنید.

پورصباغ در پاسخ گفت: برای هر منتقد به جهت ارزیابی یک نگاه تطبیقی محفوظ است لذا من در ارزیابی نسبت به شخصیت های فیلم 13 ساعت ... حق دارم که یک قیاس با شخصیت فیلم بادیگارد داشته باشم و این حق منتقد است که نگاه تطبیقی ارزیابی نه فرمی داشته باشد. این درحالی است که من در مورد فیلم های مثل فروشنده، بادیگارد و جشن تولد حرف دارم. وی اضافه کرد: این قیاس ها و تلنگرها لازم است چرا که ادبیات ولنگاری که در حوزه فرهنگ بیان می شود من معتقدم حتی کار از ولنگاری گذشته و به سقوط رسیده است.