تهران: موضع شهید بهشتی اجتهادی و بر اساس فهم علمی از دین است

به گزارش حلقه وصل، نشست تخصصی «بهشت یک ملت» همزمان با سالروز شهدای هفتم تیر با حضور حجت‌الاسلام محمدرضا زائری مدیر مجموعه فرهنگی شهدای سرچشمه و مدیر مسئول مجله خیمه و علیرضا اسلامی فرزند شهید صادق اسلامی از شهدای هفتم تیر در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

حجت‌الاسلام زائری در ابتدای این نشست گفت: شخصیتی شبیه به شهید بهشتی را هر جای دنیا، هر کشوری داشت پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها و سمینارها و همایش‌های متعدد برایش برگزار می‌کرد؛ اما ما به سادگی از کنارشان می‌گذریم.

وی افزود: خوشحالم که این فرصت به همت فرهنگسرای اندیشه به وجود آمد چرا که اگر کسی به تاریخ زندگی مؤمنی (آن هم مؤمن مجاهد و شهیدی چون شهید بهشتی) بپردازد، گویی آن حقیقت را احیا و زنده کرده است.

اگر نفی می‌کنید، اثبات هم داشته باشید

دکتر علیرضا اسلامی که از کودکی در کنار شهید بهشتی بزرگ شده‌اند با تاکید بر نقش این شهید بزرگوار در اندیشه‌ها و نظام جمهوری اسلامی گفت: شهید بهشتی ۵۳ سال از خداوند عمر گرفت، وقتی این میزان را با عمر خودمان مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که ما چه می‌کنیم و او چه کرد!

وی افزود: برای پرورش هر فردی چند نکته مهم و حائز اهمیت است. نخست وراثت که فقط به ظاهر خلاصه نمی‌شود و این روزها بسیاری از اندیشمندان بر این عقیده‌اند که انسان خلق و خوی خود را نیز از گذشتگانش به ارث می‌برد؛ تربیت، محیط و خودسازی فردی دیگر عوامل به وجود آمدن یک «خود» است.

اسلامی اضافه کرد: شهید بهشتی در خانواده‌ای متدین و فرهنگی به دنیا آمد و در همین خانواده هم رشد و نمو کرد، بهترین علمای دوران اساتیدش بودند چه در ایران و چه در خارج از کشور؛ پایه‌های تفکر ایشان دین مبین اسلام بود و همین امر باعث شد تا در خلوت و خودسازی هم موفق باشد.

وی با اشاره به تاکید شهید بهشتی بر «امر به معروف و نهی از منکر» گفت: آن زمان سینما وضعیت مناسبی نداشت، فیلم‌هایی ساخته و به نمایش در می‌آمدند که با چارچوب‌های خانواده‌های مذهبی تعارض داشتند. شهید بهشتی و دوستانشان شرکتی را تأسیس کردند به نام «فیلم در خدمت دین» که بهترین فیلم‌های معرفتی سراسر دنیا را دوبله می‌کردند و در مدرسه رفاه به نمایش می‌گذاشتند. شهید بهشتی همیشه تاکید داشت که اگر نفی می‌کنید، اثبات هم داشته باشید.

دکتر اسلامی اضافه کرد: فعالیت‌های شهید بهشتی و دوستانشان تنها به مسائل فرهنگی خلاصه نمی‌شد و حتی در زمینه اقتصادی هم وارد عمل شدند و یک کارخانه تولید ظروف لعابی تأسیس کردند و تمام نیروهای آن را از جوانان جویای کار مؤمن و انقلابی انتخاب کردند و 20 درصد از سود این کارخانه را برای فعالیت‌های مبارزاتی صرف می‌کردند.

وی تاکید کرد: همه این اقدامات تمرینی بود برای ایجاد یک حکومت اسلامی. شهید بهشتی همواره برای برقراری یک خانواده سالم و دینی و یک جامعه سالم و دیدنی نسخه‌های شفا بخش و عملی می‌دادند.

افقی جدید در اندیشه اسلامی

حجت‌الاسلام محمدرضا زائری درباره اندیشه شهید بهشتی اظهار داشت: موضع شهید بهشتی یک موضع کاملاً اجتهادی بر اساس فهم علمی و دقیق از دین است. مبنای این حرف من را در خاطراتشان می‌بینید. تعابیری که شهید بهشتی درباره آزادی دارد که در بهترین و متفاوت‌ترین آثارشان «نقش آزادی در تربیت کودکان» دیده می‌شود، یک افق جدید را در اندیشه اسلامی باز می‌کند. او می‌گوید: «نباید اجباری در آیین زیستن باشد، آنچه مطرح است روشن کردن راه و بیراهه است» یا تعبیر دیگری دارد که: «انسان اسلام، موجودی است که باید انتخاب‌گر به دنیا بیایید، انتخاب‌گر بزرگ شود، انتخاب‌گر زندگی کند، انتخاب‌گر به راه فساد برود، انتخاب‌گر به راه صلاح برود و تا لحظه مرگ هرگز زمینه انتخاب از دستش گرفته نشود.»

وی افزود: این روزها اما افق دیگری داریم که بعضاً کسانی که اجتهاد دینی هم دارند به آن معتقدند و آن این است که «باید افراد را به زور به بهشت ببریم». افقی که در برابر موضع روشن شهید بهشتی قرار دارد.

وی با اشاره به اندیشه‌های شهید بهشتی تاکید کرد: تفکری که بر اساس فهم صحیح از دین باشد باعث می‌شود که ما به این نتیجه برسیم که اگر می‌خواهیم جلوی سینما را بگیرم، باید خودمان وارد عمل شویم و فیلم‌هایی در راستای دین تولید کنیم و به نمایش بگزاریم نه آنکه فقط صرفا مردم را از رفتن به سینما باز بداریم.

حجت‌الاسلام زائری در ادامه به بیان خاطره‌ای از شهید بهشتی پرداخت و گفت: یکی از دوستان شهید بهشتی نقل می‌کند که شهید اژه‌ای و شهید بهشتی یک میز پینگ‌پونگ ‌خریدند و در زیرزمین مسجد گذاشتند، بعضی از پیرمردهای سنتی مسجد اعتراض می‌کنند اما شهید بهشتی در برابر اعتراض‌ها ایستادگی کردند و گفتند که این وسیله سرگرمی بچه‌ها است و باید وجود داشته باشد. با این شکل جوانان زیادی به مسجد جذب شدند و همان مسجد تبدیل به پایگاه انقلاب در اصفهان شد و نقطه‌ای که مهم‌ترین حرکت‌های انقلابی را ناشی می‌شد. در زمان دفاع مقدس نیز بیشترین تعداد شهید را همین مسجد در اصفهان داشت.

وی تاکید کرد: مسیر تربیتی که در آن اردو هست، کلاس هست، باغ و استخر هست، فیلم و تئاتر هست می‌تواند جوانان انقلابی را پرورش دهد. خاطرات آقای اتابکی را مرور کنید، شهید بهشتی می نشست و تمرین تئاترشان را می‌دید و تشویقشان می‌کرد و می‌گفت: «باید این تئاتر اجرا شود و پیام دین از طریق این هنر منتقل شود».

وی با اشاره به عمل‌گرایی شهید بهشتی گفت: او کسی نیست که در یک اتاق بنشیند و ذهنیت‌ها و آرمان‌هایش را روی کاغذ بیاورد. وسط میدان است و در صحنه عمل اقدام می‌کند.

مدیر مسئول مجله خیمه افزود: ادبیات مدرن او، ادبیاتی کاملاً متفاوت از فضای سنتی است. شما همین امروز هم سخنرانی‌ها و آثار و نوشته‌های شهید بهشتی را مرور کنید احساس می‌کنید یک شخصیتی امروز دارد برای شما حرف می‌زند.

وی اضافه کرد: شهید بهشتی با عمل و رفتار خودش می‌گوید اسلام باید در عمل و رفتار ما و مدارای ما با مخالفان خودش را نشان بدهد. صراحت و شفافیتی که در بیان شهید بهشتی هست یکی از مهم‌ترین نقطه‌های تمایز او با دیگر اندیشمندان است. مشروح جلسات مجلس خبرگان موجود است و می‌توانید ببینید که شهید بهشتی با نزدیک‌ترین دوستانشان و سخت‌ترین دشمنانش در عین مدارا، احترام، اعتقاد به آزادی بیان و پذیرش نظر مخالف به‌هیچ‌وجه موضع انقلابی خودشان را از دست نمی‌دهند.

زائری افزود: برخی فکر می‌کنند مدارا یعنی کوتاه آمدن از مواضع انقلابی در حالی که شهید بهشتی در عمل ثابت کرد که می‌توان بیشترین تحمل را نسبت به مخالف داشت و در عین حال ذره‌ای از موضع انقلابی خود کوتاه نیامد.

وی تاکید کرد: التزام عملی شهید بهشتی به آموزه‌های دین، حقیقت‌گرایی و دوری از ظاهرسازی یکی از وجوه دیگر اندیشه او بود. او همیشه از ترویج سخنرانی‌ها احساس خطر می‌کرد و از روزی می‌ترسید که دعوت زبانی عرف شود و دعوت عملی مهجور. اتفاقی که امروز خلاء آن را به ویژه در دین‌داران می‌بینیم. مردم باید در عمل ببینند که کسانی که ظاهر دینی‌تری دارند از نظر اخلاقی و معرفتی بالاتر هستند.

حجت الاسلام محمدرضا زائری در پایان سخنان خود با اشاره به نوشتن قانون اساسی توسط شهید بهشتی گفت: افتخار جمهوری اسلامی این است که امروز یک نسخه عملی از یک نظام حکومتی مبتنی بر اسلام دارد. جهانیان می‌بینند که می‌شود کشوری را اداره کرد، پل ساخت، برج ساخت، هواپیما ساخت، جامعه را اداره کرد و از اسلام حرف زد.

نشست تخصصی «بهشت یک ملت» همزمان با سالروز شهدای هفتم تیر روز یکشنبه ششم تیرماه ساعت ۱۷ در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. پرسش و پاسخ حاضران پایان بخش این مراسم بود.