خراسان رضوی: استفاده ابزاری از تاریخ یعنی برخورد گزینشی و متعصبانه

به گزارش حلقه وصل، حسن رحیم پور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی شب گذشته در نشست بازخوانی سیره امام حسن مجتبی(ع) در حسینیه آیت الله سیدجواد خامنه ای، گفت: برخی می گویند از تاریخ سخن نگویید یا اگر می گویید عبرت و نتیجه نگیرید و با مسائل روز تطبیق نزنید و این امر را استفاده ابزاری از تاریخ می دانند.

استفاده ابزاری از تاریخ یعنی برخورد گزینشی و متعصبانه نه عبرت گیری

وی افزود: در پاسخ باید گفت استفاده ابزاری زمانی است که برخورد بدون عقلانیت و متعصبانه و گزینشی با تاریخ یا هر متن و مکتبی صورت گیرد.

رحیم پور ازغدی با اشاره به تفاوت میان گزینش با برخورد گزینشی، خاطرنشان کرد: گزینش، امری ناگزیر و بر اساس تقسیم بندی استدلالی است که در آن اگر نتیجه، خلاف نظر گزینشگر بود، او در نظر خود تجدیدنظر می کند اما برخورد گزینشی از نظر اخلاقی، ناجوانمردانه و فریبکارانه است و از نظر منطقی، مغالطه آمیز است چرا که هر جا موافق نظر فرد باشد آن را برجسته و به کار می گیرد اما هر جا مخالف بود رد یا تفسیر به رأی می کند.

استاد دانشگاه ادامه داد: این افراد به جای اینکه برخورد گزینشی با تاریخ را زیر سؤال ببرند، مطالعه و عبرت گیری از تاریخ را زیر سؤال می برند.

 وی گفت: اگر تاریخ انبیا و صدر اسلام را به عنوان داستانی تاریخی و قابل اخذ روش و استنتاج بدانیم، سوال این است که چرا قرآن کریم درباره آن فرموده است «فاعتبروا»؟.

رحیم پور ازغدی با بیان این که قصه های قرآن بر خلاف سایر داستان ها برای بیدار کردن مردم است نه خواباندن، افزود: عبرت گرفتن به معنای تحلیل عقلانی تاریخ و عبور از ظاهر قضایا به باطن آن ها و عدم برخورد سطحی است چرا که شرایط و موقعیت های گذشتگان برای ما نیز تکرار می شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: ثواب قرآن و دعا خواندن و اذکار برای این است که مایه تذکر و رشد ما شود بنابارین وقتی کسی می گوید تاریخ صدر اسلام را به قصد ثواب بخوانید باید از او پرسید که ثواب این کار در چیست اگر به رشد ما کمک نکند؟.

صلح امام حسن از پیچیده ترین و ناشناخته ترین اتفاقات تاریخ اسلام است

وی در ادامه، شخصیت و نیز شرایط زمانی امام حسن(ع) را منحصر به فرد دانست و گفت: حتی نام ایشان هم برای نخستین بار در تاریخ برای آن حضرت استفاده شده است.

عضو شورای عالی اانقلاب فرهنگی با اشاره به حدیثی از پیامبر(ص) که امام حسن(ع) را نسخه دوم خود معرفی می کنند، افزود: هر زمان نام امام حسن(ع) می آید، فورا مسأله صلح ایشان با معاویه به ذهن خطور می کند؛ صلحی که از پیچیده ترین اتفاقات صدر اسلام و تا امروز در سرنوشت امت اسلام اثرگذار بوده اما ابعاد این تصمیم تاریخی هنوز ناشناخته مانده است.

تفاوت صلح امام حسن با سازش ستم پذیرانه، تفاوت دو مکتب است

رحیم پور ازغدی اظهار کرد: تعبیر صلح امام حسن(ع) به «نرمش قهرمانانه» تعبیری بسیار زیبا است نه فقط از بعد شاعرانه بلکه از نظر تحلیلی؛ تفاوت این صلح با سازش ستم پذیرانه و خائنانه بسیار پیچیده و  همان تفاوت میان جنگ و صلح و انقلاب و مدارا به عنوان  دو تاکتیک مبارزاتی یا دو مکتب است.

هدف از انقلاب، تشکیل حکومت انقلابی است نه حکومت یا انقلاب به تنهایی

استاد دانشگاه با طرح این پرسش که هدف و وسیله در مبارزات اجتماعی کدام است، نظام یا نهضت؟درباره نسبت نظام و نهضت تصریح کرد: نهضت متقدم بر نظام نیست؛ اگر طی نهضت، نظام ایجاد نشد یا از دست رفت، نهضت ادامه دارد. حکومت منهای انقلاب نامشروع است و انقلاب بدون حکومت کارآیی ندارد بلکه حکومت باید انقلابی باشد و هدف از انقلاب، تشکیل حکومت انقلابی است.

امام حسن اسلام ناب و توحید را از مرگ نجات داد

وی ادامه داد: این از بزرگ ترین پیام های مبارزات اجتماعی دینی است که به دست امام حسن(ع) مدیریت شد و نه فقط اسلام که توحید از گردنه خطرناکی که مرگش صددرصد قطعی بود نجات یافت چرا که ظاهرا حکومت از دست رفت اما نهضت ادامه یافت.

رحیم پور ازغدی با اشاره به فرازی از بیانات امام حسن مجتبی(ع) خطاب به معاویه گفت: امام می فرمایند: «نبرد من و تو همان نبرد پیامبر(ص) با پدر تو و  تو با پدرمن است و تنها پرچم ها عوض شده است؛ در بدر و احد با پرچم شرک جنگیدید ولی اکنون با پرچم اسلام».

وی ادامه داد: اگر برخورد خردمندانه با تاریخ نباشد، انسان این مهم را درک نمی کند که جنگ صفین، همان جنگ بدر(نبرد اسلام و ظلم وکفر) و جنگ صفین(نبرد دو اسلام) است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: امام حسن(ع) در واقع کلاه معاویه را برداشت و او که مغز متفکر عرب و فردی بسیار پیچیده بود در تور سیاستمداری امام گرفتار شد.

جنایات معاویه نسبت به اسلام و مسلمین ناشناخته مانده است

رحیم پور ازغدی اضافه کرد: معاویه به رغم جنایات بسیار و وارد کردن بزرگترین ضربات به قرآن و سنت از جمله از طریق جعل حدیث، نزد مسلمانان فردی ناشناخته است چرا که در تمام عمر ظاهرالصلاح زندگی کرد. 

وی افزود: معاویه اسلام سفیانی، اموی و بدلی را به جای اسلام ناب معرفی و از متناقض ترین و خشن ترین روش ها در برابر مخالفان استفاده می کرد اما امام حسن(ع) بدون مکر و شیطنت و با شیوه های عقلانی و اخلاقی پشت معاویه را به خاک زد.

اگر امام حسن به جای صلح با معاویه جنگ می کرد

استاد دانشگاه ابراز کرد: از نظر برپایی نظام، امام شکست خورده بود و اگر جنگ صورت می گرفت امام با وجود نبود یاران بصیر و وفادار و سپاهی که هنوز جنگ آغاز نشده، ایشان را مجروح کردند، شکست می خورد و افزون بر این که چندهزار نفر دیگر کشته می شدند، مردم می گفتند امام حسن(ع) و معاویه در جنگ قدرت با هم درگیر شدند و امام شکست خورد و به این ترتیب هم حقانیت و هم مشروعیت را به همراه قدرت از دست می دادند.

رحیم پور ازغدی ادامه داد: از طرفی از آنجا که پیروز، با شکست خورده هر کاری می تواند بکند، تمام نیروهای باقیمانده سپاه اسلام را تک به تک ترور فیزیکی یا شخصیتی می کرد. همچنین امام را اسیر و بعد با منت آزاد می کرد و ایشان می شد آزادکرده معاویه و کار مکتب اهل بیت(ع) پس از جنگ با معاویه، تمام بود، اثری از تشیع و توحید باقی نمی ماند و همه اسلام به اسلام معاویه تبدیل می شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: از سوی دیگر، کشته شدن امام حسن مجتبی(ع) در جنگ با معاویه مانند کشته شدن امام حسین(ع)، شهادت و اثرگذار محسوب نمی شد بلکه از نگاه مردم، یک شکست خورده در جنگ قدرت به حساب می آمد که مردم را قربانی جاه طلبی خود کرده بود. همچنین ممکن بود امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هر دو شهید و سلسله امامت قطع شود.

امام حسن شکست قطعی نظامی را به پیروزی قطعی سیاسی فرهنگی تبدیل کرد

وی یادآور شد: امام حسن(ع)، شکست قطعی نظامی را به پیروزی قطعی سیاسی فرهنگی تبدیل کرد و به جای تسلیم و تقدیم دو دستی حکومت، نشان داد که ایشان منشأ مشروعیت است و بایدها و نبایدها را تعیین می کند.

رحیم پور ازغدی افزود: امام طی معاهده صلح، امیرمؤمنان بودن معاویه و خلافت او از جانب رسول خدا(ص) را زیر سؤال برد تا همه بدانند حکومت او دینی و مشروع نیست و من بعد، افزون بر اینکه امامت به خلافت تبدیل کرده اند، خلافت نیز به سلطنت بدل می شود نه تنها حق ندارد قدرت را در خانواده اش موروثی کند بلکه باید به بازماندگان جنگ حقوق و مزایا پرداخت کند.

وی با بیان این که چنین تعهداتی را معمولا پیروز جنگ از شکست خورده می گیرد اما امام در جایگاه شکست خورده این کار را کردند، ادامه داد: برخلاف تصور برخی، حکومت امام حسن(ع) حتی از حکومت امیرمؤمنان علی(ع) مردمی تر بود اما استحکام نداشت و از دوره امیرمؤمنان(ع) تضعیف و  ضدانقلاب شده بود.