تهران: تمدن نوین اسلامی منهای دولت مقتدر اسلامی، منتفی است

به گزارش حلقه وصل، حجت الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی، رئیس شورای سیاست‌گذاری نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، صبح امروز ۷ دی ماه در آیین اختتامیه نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، که در دانشگاه علامه طباطبایی در حال برگزاری است، ضمن بیان اینکه منظور از تمدن، یک نظم مدنی پیچیده یافته است که توسط بشر به وجود می آید، اظهار داشت: اما باید توجه داشت که تجمع مسلمان ها به تنهایی تمدن را اسلامی نمی کند.

وی افزود: اسلام اجتماعی، هم در باطن و در ظاهر تمدن، اثرگذار است و هنر ما در تمدن نوین، این است که این هنر را با همه جوانبش تبیین کنیم؛ چون موقعی اسلام می تواند تاثیر خود را بگذارد که بتوانیم در همه جوانب تاثیر گذار باشیم.

غلامی با اشاره به اینکه صحبت از تمدن نوین اسلامی، یعنی اینکه سرنوشت محتوم جهانیان ذیل تمدن غربی نیست، ادامه داد: طرح این تمدن نوین اسلامی، به منزله مرگ تفکراتی مانند تفکر پایان تاریخ است و حتی می تواند نویدبخش آغاز تاریخی برای انسان باشد.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا با بیان اینکه موضوع تمدن نوین اسلامی زمانی از میدان علم به میدان عمل منتقل می شود که بر اساس تقویت خودباوری اسلامی، اولا به یک رویکرد و خواست عمومی تبدیل بشود، و ثانیا مردم تدریجا عالم غربی را ترک کرده و وارد جهان اسلامی بشوند، اظهار داشت: البته تغییر عالم در دوران پیش از ظهور منجی نسبی بوده و مطلق نیست و ما منکر نقاط قوت مسائل تفکر غرب و دیگر تفکرهای بشری نیستیم بلکه از آن ها هم درس می گیریم و نمی شود ما پایمان را در عالم غربی بگذاریم، و صحبت از تمدن نوین اسلامی داشته باشیم.

وی رسیدن به تمدن را به عنوان یک فرآیند و نه پروژه معرفی کرد و گفت: کسانی که این را پروژه می دانند، ظاهرا با الفبای این بحث هم آشنایی ندارند. البته وجود پروژه در بسترسازی موثر است، اما تمدن بنابر ماهیتی که  دارد، خارج از یک فرآیند طبیعی شکل نمی گیرد و نگاه پروژه ای به تمدن سازی در دنیا وجود دارد، اما این نگاه ها لزوما کامیاب نیست و نخواهد بود.

غلامی با اشاره به اینکه فکر و معرفت، هر چند نقش کلیدی در تمدن سازی دارند، اما تراکم فکر و معرفت به تنهایی تمدن ساز نیست، اظهار داشت: یعنی اینطور نیست که یک اموالی از فکر و معرفت را در اختیار داشتیم، بگوییم که به تمدن دست یافتیم بلکه زمانی به تمدن دست می یابیم که این افکار قابلیت عینیت یافتگی داشته باشد.

وی در همین باره توضیح داد: یعنی اینکه بتواند ثمرات و فواید آن عیان شده و در جامعه ملموس باشد. پس تا زمانی که نتوانیم به فکر خودمان بروز و ظهور بدهیم، باید قبول کنیم که وارد عرصه تمدن سازی نشده ایم. ما در علوم انسانی و اسلامی باید به شرایط کاربردی نظریات برسیم. در غیر این صورت، معلوم نیست حرکت رو به جلو داشته باشیم و همانطوری که امروزه می بینیم به همین خاطر دچار مسائلی کوچک و پیش پا افتاده هستیم؛ چون ما هنوز نتوانستیم با خط تولید افکار کاربردی نقش موثر در میدان عمل داشته باشیم.

غلامی با اشاره به اینکه ما از یک تمدن تاریخی باشکوه در گذشته خودمان همیشه صحبت می کنیم، گفت: اما باید توجه داشته باشیم که تمدن نوین اسلامی به منزله بازگشت به گذشته و احیای تمدن شکوهمند اسلامی در قرنهای گذشته نیست و البته ما این تمدن تاریخی را به منزله دارایی ها و سرمایه های خودمان می دانیم و حتما این تجربه را مورد توجه قرار می دهیم و حتی در مورد انحطاط تمدن عبرت می گیریم؛ اما صحبت از تمدن نوین اسلامی، بازگشت به گذشته نیست بلکه بر اساس اقتضائات و شرایط جدید، به دنبال تمدن جدید هستیم.

وی در پایان سخنانش با تاکید بر اینکه نباید شک کرد که وجود نظام سیاسی و قدرت اسلامی قدرتمند و مردم سالار در رسیدن به تمدن اسلامی نقش کلیدی دارد، اظهار داشت: تمدن نوین اسلامی، منهای دولت مقتدر اسلامی، فرضا منتفی است و به نظر من امروز هم ادامه تئوری سازی نظام مردم سالاری دینی و هم تکامل عملی آن بسیار حائز اهمیت است و می تواند مورد توجه علما و اصحاب نظر قرار گیرد.