نخستین نمایش پس از انقلاب را گروه ما اجرا کرد/ دلیل کم‌کاریم در سینما و تلویزیون را باید مسئولین توضیح دهند!

سرویس حاشیه نگاری- احسان سالمی: محمد کاسبی بازیگر با سابقه سینما، تلویزیون و تئاتر است که بسیاری از مخاطبان او را با نقش‌آفرینی‌هایش در سریال‌هایی همچون «خوش رکاب»، «صاحبدلان» و «سه در چهار» به خاطر می‌آورند.

البته کاسبی نقش‌های بسیاری را در سینما و تلویزیون و همچنین تئاتر ایفا کرده است که بسیاری از آن‌ها ماندگار شده‌اند. درکنار آن نیز او مدت‌ها در بخش‌های مختلفی فرهنگی مسئولیت‌هایی را برعهده داشته است که راه اندازی مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد و مدیریت واحد تئاتر حوزه هنری از جمله مهمترین آن‌ها به شمار می‌رود.

کاسبی بیش از یک سال است که در سینما و تلویزیون کم کار شده است. به همین بهانه با او تماس گرفتیم و گپی کوتاه زدیم که با هم آن را می‌خوانیم:

دلیل کم‌کاریم در سینما و تلویزیون را باید مسئولین توضیح دهند!

- بیش از یک سال است که از محمد کاسبی در سینما و تلویزیون خبری نیست. دلیل این موضوع را چه می‌دانید؟

من در طول یک سال گذشته هیچ پیشنهادی در عرصه سینما و تلویزیون نداشتم به همین خاطر در این مدت فعال نبودم. البته من نباید دلیل این موضوع را بگویم، بلکه شما باید این سوال را از افرادی بپرسید که در این عرصه مسئولیت دارند و از آن‌ها بخواهید که دلیل کم کار شدن من را توضیح دهند.

حالا شاید عده‌ای بگویند که در سینما باند و باندبازی است ولی به نظر من این حرف‌ها ارزشی ندارد بلکه مهم این است که افرادی همانند من با این تجربیات و توان بالا برای انجام کار، هر روز از دست می‌روند و بعد از مدتی نیز از ذهن‌ها فراموش می‌شوند.

البته من می‌خواهم از مسئولین این حوزه بپرسم، آقای مسئول، شمایی که در این حوزه مسئولیت و قدرت دارید آیا اصلا متوجه این موضوع هستی که چه افرادی به خاطر سومدیریت‌های شما مورد ظلم قرار گرفته‌اند؟ پس چگونه می‌خواهی در مقابل خدا پاسخگو باشید؟

بعضی از دوستانم می‌گویند همین نقش‌هایی که تو رد می‌کنی، ما قبول می‌کنیم و پول آن را می‌گیریم و حال می‌کنیم!

درضمن من باید نقش‌هایی را قبول کنم که بعد از اینکه در آن‌ها بازی کردم بتوانم در مقابل دیگران از آن نقش دفاع کنم. بنابراین باید صبر کنم تا زمانی که یک کار خوب به من پیشنهاد شود. البته بعضی از دوستانم می‌گویند: «محمدجان این چه کاری است که تو می‌کنی؟ همین نقش‌هایی که تو آن‌ها را رد می‌کنی ما قبول می‌کنیم و پول آن را هم می‌گیریم و حال می‌کنیم! کسی هم در این مملکت نه با ما می‌گوید که چرا رفتی و این نقش را قبول کردی؟ و نه تو را تشویق می‌کنند که چرا نرفتی و نقش را رد کردی! پس نباید خودت را اذیت کنی.» ولی من درجواب آن‌ها می‌گویم که من برای این‌گونه زندگی گرفتن، هدفی دارم و معتقدم که لحظه به لحظه زندگی من تعریف دارد.

ماجرای رد کردن پیشنهاد معاونت سینمایی وزارت ارشاد

- شما اگر در سینما مسئولیت داشتید، برای هنرمندان چه کار می‌کردید که این‌گونه اتفاقات و ظلم‌ها پیش نیاید؟

در یکی از دوره‌های اخیر، فردی به سراغ من آمد و گفت: «وزیر تو را برای معاونت سینمایی وزارت ارشاد انتخاب کرده است.» من در جواب او گفتم که به ایشان بگو: من نمی‌آیم، نه اینکه دوست نداشته باشم به شما کمک کنم بلکه احساس می‌کنم در اجرای این مسئولیت ناتوانم. البته نه اینکه من در سمت‌های مدیریتی سابقه‌ای نداشته باشم، همچنان که من از بنیان‌گذاران حوزه هنری و مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد بودم و سوابق فعالیت‌های مدیریتی زیادی در عرصه سینما و تئاتر دارم ولی من احساس کردم نه من توان حضور در این مسئولیت را دارم و نه آن فردی که پیشنهاد وزارت ارشاد به او شده بود، در قد و قواره قبول این مسئولیت بود.

سعی کردم هرکاری را که احساس می‌کنم توان انجام آن را ندارم، قبول نکنم

من سعی کردم هرکاری را که احساس می‌کنم توان انجام آن را ندارم، قبول نکنم. اما عده‌ای از افراد را می‌بینم که شاید یک صدم توان من را نداشته باشند و با پذیرفتن چنین مسئولیت‌هایی ضربه سنگینی به این حوزه می‌زنند و بعد از آن هم با خیال راحت از پشت یک میز مدیریت به پشت میز مدیریت بعدی می‌روند.

بنابراین زمانی که شما می‌پرسید اگر در سینما مسئولیت داشتید، برای هنرمندان چه کار می‌کردید، من در جواب می‌گویم که من اصلا مسئولیتی را قبول نمی‌کنم که خارج از توانم باشد و بعد از آن بخواهم برای آن پاسخگو باشم.

بهترین بازی عمرم را در فیلم «مرگ دیگری» داشتم

- فارغ از تمام این بحث‌ها اگر بخواهید یکی از نقش‌هایتان را به عنوان نقش محبوب خود انتخاب کنید، به سراغ کدامیک می‌روید؟

من تا به حال در حدود 70 اثر حضور داشتم و فکر می‌کنم بهترین بازی عمرم را در فیلم «مرگ دیگری» داشتم که دومین بازی من در جلوی دوربین بود. البته حضورم در فیلم سینمایی «بایکوت» را با اینکه کوتاه بود ولی آن نقش دوست داشتم. علاوه بر آن فیلم‌های «پدر»، «بحران» و «زنگ‌ها» را هم از جمله کارهایم بودم که دوست داشتم.

در کارهای تلویزیونی هم سریال‌های «صاحبدلان» و «مریم مقدس» را خیلی دوست داشتم که بازی جانانه‌ای در آن‌ها داشتم. البته شاید سریال‌هایی مثل «خوش رکاب» در ذهن شما بیشتر باقی مانده باشد ولی من آثار متعددی در پرونده کاریم دارم که همه آن‌ها را دوست دارم.

اولین تئاتر بعد از انقلاب توسط گروه ما اجرا شد/ به دلیل مشغله کاری نتوانستم بیشتر از این در عرصه تئاتر فعالیت کنم

- شما از جمله افرادی بودید که بازیگری را با تئاتر شروع کردید، پس چرا بعد از مدتی دیگر در این عرصه حضور چندانی نداشتید؟

من از سن 13 سالگی کار تئاتر را آغاز کردم و در دوران قبل از انقلاب نیز تئاتر کار می‌کردم و بعد از پیروزی انقلاب اولین نفری بودم که مسئول بخش نمایش رادیو شدم. اما مسائلی پیش آمد که من را به عنوان یک بازیگر به حیطه مسئولیت پذیری کشاند. البته بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اولین تئاتری که به روی صحنه رفت، نمایشی بود به نام «نهضت حروفیه» که ما آن را چهل شب اجرا کردیم.
اما بعد از آن من وارد مسئولیت‌های مختلفی از شوراهای ارشاد گرفته تا رادیو و مرکز هنرهای نمایشی شدم. در کنار آن نیز مدتی در حوزه هنری مسئول واحد تئاتر بودم و در کنار بازیگری، چندین نمایشنامه نوشتم که تعدادی از آن‌ها در همان دوران منتشر شد. حتی چند جایزه در زمینه نمایشنامه‌نویسی گرفته‌ام ولی بازهم به دلیل مشغله کاری نتوانستم بیشتر از این در عرصه تئاتر فعالیت کنم.

تصمیم گرفتم که اندیشه‌هایم را برای خودم نگه دارم، کارگردانی را کنار بگذارم به سراغ بازیگری بروم!

- آیا از آن دوران و روزهای فعالیتتان در عرصه تئاتر خاطره‌ای دارید که بخواهید برای مخاطبین ما بگویید؟

سال‌ها پیش زمانی که آقای حسین پاکدل رئیس تئاترشهر بود، من به عنوان مشاور ایشان فعالیت می‌کردم. در همان دوران من نمایشی را آماده کردم که به روی صحنه ببرم ولی رئیس مرکز هنرهای نمایشی در آن زمان فردی بود که اخیراً شنیدم که در انگلستان زندگی می‌کند و با محتوای این نمایش مشکل داشت و می‌خواست آن را جمع کند. من در آن زمان دیدم که این افراد ا اندیشه‌های من مشکل دارند. در نتیجه تصمیم گرفتم که اندیشه‌هایم را برای خودم نگه دارم، کارگردانی را کنار بگذارم به سراغ بازیگری بروم!