اعتراف بی بی سی به نقش مراجع در زندگی مردم

سرویس تلنگر: بی‌بی‌سی در تهیه مطالب خود سعی دارد با توجه به سیاست‌هایی که از طرف حکومت سلطنتی انگلیس برایش تعریف شده است، به سیاه‌نمایی شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی جامعه ایران بپردازد و تا امروز برای مقابله با اسلام و ایران و پیاده‌سازی پروژه صهیونیستی «اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی» اقدامات مختلف و گسترده‌ای را انجام داده است.

«مذهب؛ کلیدی برای حل بحران‌های محیط زیستی ایران؟» به قلم افشین مهرپویا، استادیار مدیریت در دانشگاه HEC پاریس، عنوان مقاله‌ای است که در بی‌بی‌سی منتشر شد که مواضع مطرح شده این رسانه درباره رابطه مردم با دین و مذهب باعث شد به این مطلب بپردازیم.

در این مقاله که به بهانه بحران محیط‌ زیست در ایران منتشر شده است، ضمن اعتراف به این موضوع که مذهب به عنوان راه‌حل این بحران است، علما و مراجع شیعه متهم به «عدم توجه» به مسائل غیرحکومتی شده‌اند.

در این گزارش، بی‌بی‌سی که بحران‌های بزرگ ایران مدیون دولت متبوعش است، از عواقب احتمالیِ اجتماعی و سیاسی بحران محیط‌زیست در ایران ابراز نگرانی کرده و می‌گوید: «ایران با چندین بحران بی‌سابقه محیط زیستی با عواقب وخیم اجتماعی و سیاسی روبروست و کمبود آب، آلودگی هوا، نابودی جنگل‌ها و گرد و غبار زندگی و سلامت بخش قابل توجهی از مردم ایران را به مخاطره‌ انداخته‌اند».

بی‌بی‌سی که بارها در گزارش‌های خود پیرامون مسائلی همچون حجاب، ازدواج، خانواده و... مردم را فاصله‌دار از دین و مذهب معرفی می‌کرد، اعتراف کرد که «مذهب توانایی بالقوه قابل توجهی برای تغییر گفتمان و رفتار محیط زیستی در گوشه و کنار مناطق روستایی و شهری دارد. برای درک این مطلب کافی است نگاهی بکنیم به آمار رجوع به وب‌سایت‌های مجتهدان و استفتائات (پاسخگویی به پرسش‌های فقهی پیروان) که همگی اهمیت فقه در شکل دادن به رفتار اجتماعی بخش قابل توجهی از مردم را نشان می‌دهند».

این رسانه وابسته به دولت روباه پیر که نظام اسلامی ایران را متهم به ایجاد بدعت در دین و مذهب می‌کند، افزود: «رابطه تنگاتنگ حکومت و مذهب در ایران، این امکان را به میان می‌آورد که تأکید فقها بر مسائل محیط زیستی بتواند به تغییردر عملکرد شرکت‌ها و صنایع دولتی و نیمه‌دولتی که از مهمترین آلاینده‌ها در کشورند نیز بینجامد».

BBC با اشاره به آیاتی از قرآن کریم درخصوص رابطه انسان و محیط زیست، این کتاب آسمانی را منبعی به روز و کارآمد معرفی می‌کند و می‌گوید: «قرآن مبنای استواری برای یک سیاست محیط زیستی پیشرو، ارایه می‌کند».

این رسانه ضمن مطرح کردن مرجع تقلید مورد اعتماد خود در کنار دو نفر از مراجع بزرگ شیعه، مراجع را متهم به پرداختن صرف به مسائل حکومتی کرده و بدون توجه به فتاوا و بیانات مراجع درخصوص مسائل مختلف اجتماعی و فرهنگی، آنها را غافل از برخی از مسائل روز اجتماع معرفی می‌کند و بیان می‌کند: «فقه و اجتهاد شیعه تا حدود زیادی به بحران‌های جاری محیط زیستی بی‌توجه بوده‌اند. یک نگاه گذرا به کتاب‌ها و وب‌سایت‌های مجتهدان به نام به وضوح بی‌توجهی عمومی به مسائل محیط زیستی را آشکار می‌کند. برای مثال وب‌سایت‌های استفتائات آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله سیستانی و آیت‌الله صانعی همگی با جزییات قابل توجهی به مسائل حکومتی مربوط به فرد، خانواده و جامعه می‌پردازند».

بی‌بی‌سی که همیشه معترض و مخالف ترویج فرهنگ اسلامی در سطح جامعه بوده است، در این قسمت گزارش در مطلبی اعتراضی، پرداختن به مسائلی همچون حجاب و خانواده را مانعی برای دیگر مسائل می‌داند و می‌گوید: «مذهب شیعه در چند دهه اخیر متمرکز بر مسائل حکومتی و کنترل رفتار اجتماعی شهروندان بوده است. در نتیجه نه تنها فتواها و بحث‌های فقهی مفصلی در مورد مسائلی همچون نماز، حجاب، خانواده، روزه، مصرف الکل و قمار وجود دارد، بلکه زیرساخت‌های ارزشی برای این مسائل از طریق آموزش و پرورش و رسانه‌ها تا دورترین نقاط کشور گسترش یافته‌اند. در مقابل، مسائل مربوط به فرهنگ محیط زیستی به حاشیه رانده شده‌اند».

این رسانه که در قسمت قبل، قرآن را مبنای استواری برای یک سیاست محیط زیستی پیشرو دانست در اینجا از کمرنگ بودن نگاه فقه به محیط زیست و عدم موفقیت پژوهشگران و فعالان محیط زیستی برای اشاعه اطلاعات و تغییر رفتار در لایه‌های سنتی و مذهبی جامعه اعتراض می‌کند و ادعا می‌کند که اکثر جنبش‌های محیط زیستی گرایش‌های پیشرو و گاهاً سکولار دارند و این موضع تبادلات بین علمای مذهبی و پژوهشگران علمی را محدود می‌کند.

دشمنان که به منطق اسلام و پاسخگو بودن این دین به سؤالات مطرح شده در عصر حاضر پی برده‌اند و در بیشتر مواقع سعی دارند با توهین به مقدسات دینی جلوی آشکار شدن بیشتر ابعاد متعالی اسلام را بگیرند، در این گزارش به اثربخشی تبادل پژوهشگران و علمای دین درباره فعالیت‌های اجتماعی اعتراف کرده و می‌گویند: «امکان ایجاد و توسعه چنین تبادلی در اسلام بیشتر به نظر می‌رسد و بر خلاف تاریخ مسیحیت که شاهد رابطه تاریخی غالباً پر تنشی بین دین و دانش علمی بوده است، در مورد اسلام، علوم طبیعی، فلسفی و مذهب رابطه تاریخی سازنده و تنگاتنگی داشته‌اند. مفهوم اجتهاد، تعدد فقها در شیعه و تنوع نقطه نظر بین آنها امکان چنین تبادلی را تقویت می‌کند».

این رسانه معارض که اعتقادی به ارتباط علما با مردم ندارد، در این گزارش توجه به مذهب را اجتناب‌ناپذیر دانسته و ضمن اینکه از مردم خواسته که با دفاتر فقها تماس داشته باشند، گفته است: «مسئولیت همه متخصصان است که به بحث پیرامون آخرین دستاوردهای فکری و علمی در زمینه محیط زیست با فقها و مراجع مذهبی بپردازند. برگزاری گردهمایی با حضور مشترک روحانیون و پژوهشگران می‌تواند روش مؤثر دیگری برای برقراری این تبادلات باشد».