هدف ترکیه از مصالحه با سوریه در زمان کنونی چیست؟

به گزارش حلقه وصل، سیاست خارجی ترکیه از یک سال پیش، شاهد تغییرات چشمگیری است؛ چرا که مصالحه با کشورهایی که ترکیه با آنان اختلاف داشته، به رنگ غالب این سیاست بدل شده است.

محمد نورالدین کارشناس مسائل ترکیه با انتشار گزارشی در روزنامه «الخلیج»، به تغییرات سیاست خارجی ترکیه به ویژه در قبال سوریه پرداخت و نوشت، مسئولان ترکیه، در عالیترین سطح، سفرهایی به کشورهای مذکور داشته‌اند، هر چند هنوز به نتیجه ملموسی ختم نشده است؛ به ویژه در خصوص رابطه با مصر.

به گفته نورالدین، روابط ترکیه و سوریه هم اخیرا شاهد تحول جدید و غافلگیر کننده‌ای بود که خود را در اظهارات مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نشان داد. وی گفت که به مدت چند دقیقه، در حاشیه نشست بلگراد با فیصل مقداد همتای سوری خود دیدار کرده و ترکیه آماده است تا بین دولت و معارضان سوری، مصالحه برقرار کند.

در این یادداشت تحلیلی آمده است، با وجود اینکه این دیدار در نوامبر سال گذشته رخ داد، علنی شدن آن در حال حاضر، سؤالات بسیاری به وجود آورده و واکنش‌های مختلفی به همراه داشته است. سؤال اصلی این است که آیا در سیاست‌های مصالحه ترکیه، نوبت به سوریه رسیده است؟ آیا عوامل تشویق کننده‌ای در این زمینه وجود دارد؟ یا صرفا تلاش یا آزمایشی است که برای فهم واکنش طرف مقابله صورت گرفته است؟ یا اینکه مربوط به محاسبات داخلی ترکیه مانند انتخابات ریاستی است؟.

بنا بر این گزارش، بین مصالحه ترکیه با سایر کشورها و مصالحه با سوریه، تفاوت بسیاری وجود دارد؛ زیرا وضعیت سوریه بسیار پیچیده است. کما اینکه در این کشور، نیروهای دو ابرقدرت جهان یعنی روسیه و آمریکا حضور دارند. نیروهای ترکیه هم به خاطر مداخلات نظامی تکراری، در شمال غرب سوریه حضور دارند. گروههای تروریستی بالغ بر دهها هزار نفر در مناطق تحت تسلط ترکیه حاضر هستند. لذا، حل مسائل اختلافی در سوریه، مستلزم توافقات منطقه‌ای و بین‌المللی است که به آسانی قابل دسترسی نیست.

 بسیاری از ناظران ترکیه‌ای هم تأکید دارند که اقدام آنکارا در قبال سوریه، با نزدیک شدن زمان انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در اواخر بهار آینده، ارتباط تنگاتنگی دارد. هدف از ارتباط ترکیه با سایر کشورها هم جذب پول برای اقتصاد خود است تا شاید اقتصاد این کشور بهبود پیدا کند. بخشی از اقدام کنونی ترکیه، تلاشی برای کاهش بار مشکلات ناشی از آوارگان سوری حاضر در ترکیه است. شاید نزدیک شدن ترکیه به سوریه به خاطر فشار روسیه نیز باشد و ممکن است در ازای تسهیلات مسکو در بخش نفت و گاز صادراتی به ترکیه و سرمایه‌گذاری در این کشور باشد.

نورالدین در پایان این یادداشت نوشت، سکوت سوریه در قبال این مواضع ترکیه، نشان می‌دهد که دمشق هیچ اعتمادی به مواضع آنکارا ندارد و به این مواضع مشکوک است. لذا سوریه نگران است که نزدیکی ترکیه، صرفا تاکتیکی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باشد، نه بخشی از یک راهبرد که موانع را از پیش روی بحران سوریه بردارد. همه چیز در ماههای آینده مشخص خواهد شد.

در همین ارتباط، «دوغو پرینچک» رهبر حزب «وطن» در ترکیه امروز خبر داد که که دولتمردان این کشور و شخصیت‌های مهمی از ترکیه او را در سفر به دمشق همراهی خواهند کرد. سران این حزب ترکیه‌ای اخیرا اعلام کردند که طی یک یا دو هفته آینده سفری به دمشق خواهند داشت و با «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه دیدار خواهند کرد.

رهبر حزب وطن با اشاره به اینکه حزبش در حال آماده‌سازی هیأت خود برای سفر به سوریه است، گفت هیأت حزب وطن در ماه سپتامبر راهی سوریه خواهد شد.

 پرینچک در ماه مارس سال ۲۰۱۵ نیز در صدر هیأتی با رئیس‌جمهور سوریه و تعدادی از مقامات دمشق دیدار کرده بود. او در سال ۲۰۱۵ پس از دیدار با بشار اسد گفته بود: «اکثریت قاطع در ترکیه دوستان سوریه هستند و تروریسم را برنمی‌تابند. آن‌ها می‌دانند که هرگونه بی‌ثباتی در سوریه باعث بی‌ثباتی ترکیه خواهد شد و آتشی که در سوریه شلعه‌ور شده است، خانه‌های ما را نیز در کام خود فرو خواهد برد.»

یک مقام ترکیه‌ای در سال ۲۰۱۵ در واکنش به سفر این حزب به دمشق از دیدار اعضای حزب وطن با رئیس‌جمهور سوریه در  ابراز تأسف کرده بود؛ اما این در حالی بود که یک منبع ترکیه‌ای دیگر در این خصوص گفته بود: «هیچ مانع قانونی برای چنین سفرهایی وجود ندارد.»

این حزب ترکیه‌ای در حالی به دمشق سفر خواهد کرد که «حیاتی یازجی» دستیار رهبر حزب «عدالت و توسعه» (حزب حاکم) در ترکیه اخیرا در پاسخ به سؤالی درباره برقراری مجدد روابط با دمشق گفت: «روابط ما با دمشق می‌تواند مستقیم شود و سطح آن بالا رود.» او همچنین اضافه کرده بود: «مهم‌ترین گام برای حل درگیری‌ها، گفت‌وگو است.»