عمل به تکلیف انسانی چیزی فراتر از دین و مذهب است

سرویس معرفی:دومین کارگاه آموزشی مدل های موفق خدمات اجتماعی در مجموعه سرچشمه تهران با حضور اساتید و اعضای مجمع تشکل های بین الملل و خبرنگاران با موضوع سازمان بزرگ خیریه IHH ترکیه و مسیحیت تبشیری برگزار شد. در این کارگاه مهرداد باقری ابتدا به تبیین موضوع عمل به تکلیف انسانی در حوزه خدمات اجتماعی پرداخت و سپس پرسشهای شرکت کنندگان توسط وی پاسخ گفته شد. در ادامه مهمترین نکات مطرح شده توسط باقری و نیز پرسش های اعضای کارگاه را خواهید خواند:

در رویکرد عمل به تکلیف انسانی در جلسه قبل اشاره شد که در اینجا به مقدمه ای از آن می پردازیم. ما به چه چیزی می گفتیم عمل به تکلیف انسانی؟ به کسی که ارائه دهنده خدمات اجتماعی باشد . همان طوری که مخاطب یعنی کمک گیرنده از غیر مذهب فارغ می شد، کمک کننده یعنی کسی که می شد از آن استفاده کرد آن هم می توانست از غیر مذهب خارج شود. یعنی کاری نداشتیم به دیدگاه های افراد و جمع می شدیم و می رفتیم در فلان منطقه یا حاشیه شهر تهران. آیا این مثلا اولویت ایدئولوژیک دارد برای ما یا خیر؟ ما بعضا به مناطقی رفتیم که آنجا از لحاظ ایدئولوژیک مذهبی نبوده است. اما در این موضوع خیلی سابقه نداریم که در جمع ما افرادی اضافه شده اند که آنها هم این قید  ایدئولوژیک را نداشته باشند. ما معمولا از لحاظ تشکیلاتی سخت گیری می کردیم مثلا، ما هم‌تیپ ها ، ما هم‌گروه ها ، حالا یک سری گروه ها جهادی است یک سری هم دانشگاهی و هم‌هیاتی و یا هر چیز دیگری که در مسائل تشکیلاتی با هدف خیریه این قید وجود ندارد. نمونه داخلی که این قید را ندارد، جمعیت امام علی(ع)  است.

سوال: جمعیت های دیگر هم وجود دارند؟ مثلا NA که شاید مذهبی ها را در جلساتشان راه ندهند ولی هرکس به عنوان مخاطب برود می پذیرند.

بله وجود دارند به عنوان مثال جمعیت های زیست محیطی ، قطعا هستند ولی به صورت شاخص جمعیت امام علی(ع) است.

سوال: استدلالات شما ذهنی و از حدس است یا براساس دیدن رویکردها؟

خیر! همه رویت شده است و رویدادی است. این مصادیق، هم مطالعه شده و هم حس شده است. مصادیق را بررسی کردیم یا مستقیم یا غیرمستقیم. به عنوان مثال در مسیحیت تبشیری مصداقی نداشتیم، مخاطبش را آوردیم به این خاطر که آگاه شده بود نه به خاطر اینکه از آنها کمک گرفته است. یا مثلا بنیاد آغاخان. ما این را نیز مورد بررسی قرار دادیم که در افغانستان به چه صورت است. مخاطب افغانستانی شیعه و سنی ما متوجه نمی شد که بنیاد آغاخان چه کار می کند.

این رویکردهایی که گفته شد رویکردهایی نیست که به صورت آگاهانه برای خدمات اجتماعی باشد. به عنوان مثال هیات ما در اربعین مشغول کارهای خدمات اجتماعی هستند. حالا اگر از افراد سوال شود که رویکردهای خدمات اجتماعی در اربعین چیست ممکن است با تعجب افراد همراه شود.

هر مجموعه خدمات اجتماعی که ایجاد می شود یا از اول جزء جزء شروع می کند و یا اگر که بسته کامل هدفمند دارد لزوما و اجبارا باید جزء جزء شروع کند و به جلو بیاید. مثلا همین مسیحیت تبشیری برای تبلیغ ببین مسیحی ها بوده و مثل فضایی است که خود ما داریم.

حالا که این مسائل را مشخص کردیم می خواهیم تجربیات  هر رویکرد را کنار هم بچینیم و به یک مدل برسیم . شما می توانید بدون هیچ مبنایی این ها را کنار هم بچینید؟ یعنی این که به صورت نظری و کارهای دانشگاهی باشد، مثلا این که شما درباره مسیحیت تبشیری به پایان نامه های ادیان دانشگاه تهران بروید ده ها کار می بینید که همگی هم قابل استفاده هستند.

ای هاها(ihh) یک موسسه خیریه در ترکیه است که حوزه کاری آن را می توان در همه نقاط دنیا دید و در تمام قاره های جهان یک خط ارتباطی دارد. قطعا یک جاهایی جلوتر و یک جاهایی عقب تر هستند. نکته ای که در رابطه با «ای ها ها» و جود دارد این است که گستردگی کارش را توانسته با فضای مردمی جلو ببرد. ما مشابه این را اگر بخواهیم مثال بزنیم عمدتا سازمان های بین المللی هستند که همگی آنها مردمی نیستند. این نکته اول ، نکته بعدی ما موارد کوچکتر را هم که بررسی کنیم.

ای هاها(ihh)کارهایی را که انجام می دهد از طریق خود مردم ترکیه انجام می دهند که این خیلی نکته مهمی است. نکته قابل تاملی که وجود دارد این است که تاکید بر زبان و پرچم خود دارند حتی در فعالیت های خود در سراسر دنیا.

***

در ادامه  گفتگویی داشتیم با آقای عبداللهی از برگزار کنندگان این برنامه و از اعضای شورای مجمع تشکل های بین الملل.

جنا ب عبداللهی!  این برنامه تا چند جلسه قرار است برگزار شود و هدف از برگزاری این جلسات چیست؟

 این جلسات و این نشست های آموزشی ذیل آموزش و توانمندسازی مجمع تشکل هاست و برای مجمع طراحی شده و در حال برگزاری است. در مسائلی که داشتیم بررسی می کردیم، رسیدیم به این مدل ها و چون خیلی از مجموعه هایی که عضو این مجمع هستند، کار بیرونی انجام می دهند و این کارهای فرهنگی دارای پیوست فرهنگی هستند.

لذا خوب است که دوستان با مدل های موفق کارهای خدماتی که موضوعات فرهنگی را  دنبال می کنند آشنا شوند. لذا با توجه به شناختی داشتیم اساتیدی همچون آقای باقری را دعوت کردیم که دو جلسه از کارگاه آموزشی ایشان تا الان برگزار شده است.

ابتدا کلیات موضوع خدمات اجتماعی مطرح شد. در واقع کارکردی که می‌تواند در موضوعات فرهنگی و موضوعات دیپلماسی داشته باشد بحث شد و در این جلسه هم جزء به جزء روی برخی مدل هایی که کارآمدی بیشتری دارد داریم کار می کنیم که این هفته در نظر داریم چند مورد از این مدل الگوها همچون؛ بنیاد آغاخان و گولن را در اختیار دوستان قرار بدهیم.

در بعد خدمات اجتماعی فکر می کنم، غیر از این دو جلسه ای که داشتیم دو جلسه دیگر نیز بحث داشته باشیم. ولی غیر از این مباحث، مباحث دیگری نیز داریم که در لایه های دیگری همچون خودگردانی موسسات فرهنگی و توانمندسازی این موسسات چه می توانیم انجام دهیم و ناظر به نیازهایی که وجود دارد در حال طراحی هستیم.

آیا در جلسات آینده اساتید نیز تغیر می کنند ؟

بله اساتید ناظر به موضوعاتی که وجود دارد تغیر خواهند کرد. مثلا خود همین موضوع خدمات اجتماعی مدل مسیحیت تبشیری را فرد دیگری غیر از آقای باقری تبیین می کنند. فردی که غیر از این تخصص پژوهش داشته باشد آن فرد یا استاد همان موضوع را دعوت خواهیم کرد.

خروجی این جلسات به چه صورت بوده و رضایت بخش بوده است؟

جلسه قبل استقبال خوب بود اما این جلسه کمی استقبال کمتر شده بود و ما به درخواست  دوستانی که در جلسه قبل حضور داشتند جلسه دوم را برگزار کردیم و تداوم آن را برنامه ریزی کردیم. دوستان در جلسه قبل گفتند نشست خدماتی را مفصل تر بپردازیم و پیشنهاد آنها بود که باعث شد جزئی تر به موضوع بپردازیم. ولی در کل بازخوردها تا به الان خوب بوده است.