به گزارش حلقه وصل، نشست 40 سال ادبیات داستانی انقلاب اسلامی از سلسله نشستهای 40 شاهد پیش از ظهر امروز با حضور نویسندگان ادبیات داستانی برگزار شد.
*اجازه دهند نویسندگان خودشان کار کنند
زهرا زواریان در این نشست با اشاره به مفهومی تحت عنوان داستان انقلاب گفت: سالهای پیش از انقلاب شاید چنین پرسشهایی مطرح نمیشد، اما به خاطر وقوع انقلاب چنین دستهبندیهایی به وجود آمده است، اما من بر این باورم که داستان در ابتدا باید داستان باشد و تعیین چنین داستانهایی که داستان جنگ است یا انقلاب است، کار منتقدین است. یکی از دلایلی که چنین تقسیمبندیهایی به وجود آمده برخی کارهای سفارشی است و به عقیده من انحراف از ادبیات است. من به عنوان نویسنده وقتی داستان مینویسم، نباید از پیش تعیین کنم که میخواهم داستان انقلابی بنویسم، بلکه مخاطب و منتقدین باید این نکته را تعیین کنند.
وی افزود: وقتی سخن از داستان انقلاب میشود باید داستان ضدانقلاب هم داشته باشیم. به همین خاطر معتقدم این تقسیمبندی مشکلاتی دارد. مثلاً رمان قطار 57 آقای رئیسی از این نوع است و میدانیم که پس از انتشار حاشیههایی برای او ایجاد شد. فکر میکنم داستان آنقدر بزرگتر و گستردهتر است که بهتر است چنین عناوینی را روی آن بار نکنیم.
این نویسنده ادبیات داستانی با اشاره به پژوهشی که در حوزه زنان و داستاننویسی انجام داده، گفت: در خاطرم هست برای پژوهش تصویر زن در داستان کوتاه جنگ، تنها با چند داستان نویس زن در دهه اول انقلاب روبهرو شدم. از اینرو انقلاب در رشد زنان داستاننویس تأثیر شگفتانگیزی داشت و یکی از برکات انقلاب این بود که زنان را در بیشتر موضوعات رشد داد و باعث شکوفایی آنها شد. برای این پژوهش از سال 59 تا 96 را بررسی کردم و سعی کردم به این پرسش پاسخ دهم که جنسیت زن در داستان جنگ چه تأثیری داشته است. از نظر کمیت تا سال 67 تعداد داستانها کمتر است، اما به لحاظ کیفیت، داستانها متفاوت است. از نظر ساختاری ضعیف هستند و زبان آنها، زبان مناسب آن روزگار است.
زواریان گفت: در این پژوهش از 5 منظر 230 داستان را بررسی کردم. اول مسئله هستیشناسانه که نگاه زنان نویسنده به موضوع جنگ را جستجو کردم. در رویکرد دوم از منظر روانشناسانه آن داستانها را مورد مطالعه قرار دادم. شرایط فرهنگی، زبان و ساختار نیز از دیگر رویکردهای این بررسی بود و آخرین رویکرد در این پژوهش مسئله بیولوژیک و جسمانیت زنان در داستانها بوده است.
این نویسنده با اشاره به مسئله آسیبهای ادبیات جنگ و انقلاب گفت: من بر این باورم که بهتر است نهادهای پشتیبان عقب بنشینند و اجازه دهند نویسندگان خودشان کار کنند و این مسئله را همیشه عنوان کردهام که جنگ و انقلاب متعلق به یک گروه نبوده، بلکه متعلق به همه مردم است.
او افزود: در حوزه داستاننویسی زنان در این سالها، خانمها رشد زیادی داشتند، ولی هنوز واگویههای درونی خود را منتشر میکنند و معتقدم زنان داستاننویس باید پا به پلههای بالاتر بگذارند و نگاه فراجنسیتی داشته باشند.