تهران: اشعار احمد عزیزی باعث ایجاد علاقه و سرودن مثنوی در من شد

به گزارش حلقه وصل، در اولین کلاس آموزشی سومین اردوی بانوان آفتابگردان دورۀ ششم، میلاد عرفان‌پور به گفتگو با محمدکاظم کاظمی پرداخت. در این کلاس که با عنوان «تجربۀ یک شاعر» برگزار شد، شاعران جوان با جنبه‌های مختلف زندگی و تجربیات این شاعر و ناقد پیشکسوت انقلاب آشنا شدند.

کاظمی در پاسخ به اولین سؤال میلاد عرفان‌پور درمورد نحوۀ ورود به عرصۀ شعر و اولین تجربیات شاعری گفت: از سن 15 سالگی شروع به سرودن شعر کردم و این تمایل به شاعری علاوه بر دلایل فطری تحت تاثیر عوامل محیطی نیز بود. داشتن موقعیت و شرایط مساعد برای پرورش استعداد از عوامل مهم پیشرفت در این عرصه است که خوشبختانه من از آن بهره‌مند بوده‌ام. خانواده‌ام اهل ادبیات بودند و از تفریحات خانوادگی ما مشاعره و بازی با صنایع ادبی بود.

وی در رابطه با دلیل مهاجرت خانواده‌اش از افغانستان به ایران و میزان آشنایی با فضای ادبی ایران گفت: انگیزۀ اصلی افغانستانی‌ها برای مهاجرت به کشورهای مختلف فضای بستۀ حاکم در آن زمان بود که با روی کار آمدن کمونیست‌ها به وجود آمد. حکومت کمونیست‌ها باعث افزایش آزارها و شکنجه‌ها علیه مردم شد و شرایط بسیار سختی برای آن‌ها به وجود آورد و همین مسئله باعث شد که بسیاری اقدام به مهاجرت کنند. این مسئله در مورد پسران حساسیت بیشتری داشت زیرا بعد از رسیدن به سن سربازی مجبور به گذراندن این دوران، در خدمت حکومت کمونیست و علیه مردم کشورشان بودند. من نیز بعد از گذراندن دورۀ دبیرستان به همراه خانواده‌ام به ایران مهاجرت کردم.

کاظمی ادامه داد: ادبیات، فرهنگ و سینمای ایران برای مردم افغانستان کاملاً شناخته شده است و حدود 70 درصد کتاب‌های ایران در آن‌جا به فروش می‌رسد و حتی کتاب‌های درسی نیز استفاده می‌شود.

او اولین روزهای شروع ارتباط خود با محافل ادبی مشهد و آشنایی با شاعران ایرانی را این‌گونه توصیف کرد: اگرچه اشعار دوران نوجوانی من بیشتر محتوای اجتماعی و سیاسی داشتند اما به دلیل اختناق حاکم بر آن زمان و مجازات‌های سختی که برای مخالفان در نظر می‌گرفتند این اشعار قابل انتشار نبودند. در ایران فضای آزادتری وجود داشت. همچنین امکان مطالعه در ایران بیشتر بود. برای مثال مطالعۀ کتاب اقبال لاهوری یکی از عوامل رشد شعر من بود که باعث شد فضای شعری من حال و هوای جدیدتری پیدا کند و این‌گونه بود که به فضای شعری چون «پیاده آمده بودم» رسیدم.

کاظمی اظهار کرد: در ایران، شهید احمد زارعی یکی از تاثیرگذارترین افراد زندگی‌ام بود. از جمله دلایلی که احمد زارعی را به‌عنوان مرشد می‌شناسند مهارت ایشان در سرودن شعر یا کتاب‌ها و تالیفاتشان نبود بلکه به دلیل سلوک اخلاقی، دانش ادبی، حضور ذهن و قدرت نقادی بالای او بود.

او در پاسخ به سوال عرفان‌پور دربارۀ اشعار علی معلم‌ دامغانی و نحوۀ تاثیرپذیری از او در اشعارش و روی آوردن به غزل مثنوی گفت: برخی از شاعران، شاعر مردم هستند و برخی دیگر شاعر شاعران؛ مانند خاقانی که حافظ از او تاثیر گرفته است. این به دلیل غنای فراوان اشعار و پختگی آن‌هاست که شاعران دیگر به آن‌ها می‌پردازند و از آن‌ها بهره می‌برند. علی معلم از جملۀ این شاعران است.

او افزود: غزل مثنوی در واقع مثنوی است که در بخشی از آن وارد قالب غزل می‌شویم و دوباره به مثنوی بازمی‌گردیم. اگرچه در ابتدا علاقه‌ای به قالب مثنوی نداشتم اما اشعار علی معلم و احمد عزیزی باعث ایجاد علاقه در من شد. از طرفی به دلیل مطالعۀ اشعار اخوان ثالث به سرودن شعر روایی علاقه پیدا کردم. مجموع این عوامل باعث شد به غزل مثنوی که ظرفیت خوبی برای سرودن ا‌شعار روایی دارد روی بیاورم.

کاظمی در پایان به سوال عرفان‌پور در مورد ارزیابی فضای شعر جوان امروز این‌گونه پاسخ داد: شعر جوانان، این روزها دارای امکانات خوبی برای بهره‌مندی از تکنیک‌های شعر امروزی است. اما خلائی که در این آثار دیده می‌شود نداشتن مطالعات غیر شعری است که عامل اصلی فقر محتوای شعر است زیرا ما از مطالعۀ زندگی غافل هستیم