تهران: بازسازی فضای دوران انقلاب در مستند «خاطره محله ما»/ مستند را وارد فضای داستانی کردیم

به گزارش حلقه وصل، «امیرعباس مجذوبی» تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند داستانی «خاطره محله ما» با اشاره به تولید سری دوم این مستند گفت: سال گذشته سری نخست این مجموعه مستند ساخته شد که به نوعی به خاطرات مردم از مبارزه‌هایشان در زمان انقلاب می‌پرداخت و به دلیل استقبال خوبی که از آن شد، شبکه پیشنهاد داد تا ادامه آن را هم تولید کنیم. سال گذشته و در سری نخست این برنامه روایتگری قالب شده بود و امسال فضای داستانی به آن فضا قالب است.

وی در ادامه بیان داشت: این اتفاق‌ها در مستندهای دیگری هم قبلا دیده شده بود، اما نه به شکلی که ما کار کردیم. ما فضای مستند را وارد فضای داستانی کردیم و به صورت روایت و قصه گویی آن را مطرح کردیم.

این مستند ساز درباره هدف و مخاطب این مجموعه مستند داستانی نیز گفت: از همان ابتدا نگاهمان قشر نوجوان و جوان بود و بیشتر هدفمان یادآوری ارزش‌های انقلاب و صمیمیت و از خودگذشتگی‌هایی بود که بین جوانان کمرنگ شده است.

مجذوبی درباره موفقیت سری نخست این اثر یادآور شد: خداراشکر سری نخست این کار را سال گذشته ساختیم و یکی از کارهای برگزیده تلویزیون شد و امشال تصمیم گرفتیم این مستند را به دو بخش تقسیم کنیم. بخشی که مردم عادی را در مبارزه‌های انقلابی نشان می‌دهد و بخشی که شامل افراد شناخته شده ( نویسنده، رجال سیاسی و ...) است. در اصل می‌خواستیم از خاطره‌های آنها در برنامه استفاده کرده و در کنار خاطره‌های مردم وارد فضایی داستانی شویم. زندگی شیخ مفید کیایی نژاد از نماینده‌های مجلس سابق بود را در این برنامه داشتیم که بارها در زندان ساواک مورد شکنجه قرار گرفتند، حبیب اله معصوم نویسنده کتاب نمازهای بی وضو که از جانبازهای دوران جنگ هستند، محمدرضا دهکردی سرباز انقلاب،‌خانم ایران ترابی نویسنده کتاب رویای ایران که از جانبازهای دوران دفاع مقدس بودند.

وی درباره اینکه چرا مخاطبان سری نخست برنامه را نوجوانان تشکیل می‌دادند، بیان داشت: خاطره‌هایی که ما مطرح می‌کردیم فضایی بود که نوجوان و جوان در آن دخیل بودند یعنی به نوعی رویه کار را به سمت داستان‌هایی برده بودیم که روایت از زبان نوجوان‌های 11 ساله در زمان انقلاب بود و چگونگی رسیدن آنها به آن فضا را نشان می‌داد. اینکه یک نوجوان 11 ساله با چه شجاعتی توانسته بود کارهای انقلابی انجام دهد و الان همان نوجوان مرد 50 ساله امروزی است که ما خاطراتش را مطرح می‌کردیم.

این کارگردان مستند در ادامه با اشاره به جمع آوری تصاویر مستند گفت: بخشی از این تصاویر آرشیوی است و بخشی از آنها مربوط به مصاحبه با این عزیزان است، ‌اما نکته اصلی که خودتان هم ملاحظه کردید بازسازی آن فضا است و داستان زندگی آن شخص را به صورت روایت و سریال درآوردیم که شکل مستند داستانی به خود گرفت.

وی درباره مشکلاتی که حین تولید این اثر وجودداشت، گفت: تولید چنین کاری از لحاظ ساختاری مقداری برایمان سنگین بود چراکه برای مثال شخصی در خاطره خود به حضور تانک در خیابان اشاره کرده بود و ما هم به لحاظ برآوردی و زمان محدود نمی‌‌توانستیم تانک را داخل خیابان داشته باشیم، اما خب شمه‌ای از این اتفاق‌ها را نشان دادیم و بخشی را بازسازی کرده و بخشی را از تصاویر آرشیوی استفاده کردیم.

مجذوبی ضمن بیان ساخت دکور در تهران و روستاهای اطراف گفت: دکورهای مختلفی داشتیم و حدود 74 لوکیشن مختلف و بالای 25 مورد ساخت دکور داشتیم که اغلب در شهرک سینمایی بود. اما فضاهای داخل شهری به طبع فیلم‌نامه تغییر می‌کرد و ما را به روستاهای اطراف تهران و کرج و شهریار و دماوند می‌برد و بخشی کوتاهی هم در خیابان‌های تهران قدیم و پامنار تصویربرداری کردیم.

وی درباره سختی‌هایی که تولید کارهای مستند در بردارد نیز بیان داشت: در حال حاضر خیابان‌هایمان با فضای زمان انقلاب تفاوت بسیاری دارد از جمله علمک‌های گاز که معضل بزرگی برای ما بود. نوع ساختار ساختمان‌ها و ... و ما تصمیم گرفتیم با فضای تولیدی و زمان محدودی که برای رساندن کار به پخش داشتیم، سعی کردیم به فضاهایی برویم که هنوز شکل و شمایل شهری را دارند. همچنین سردی هوا نیز روند تولید را کند می رکد اما یک جاهایی هم که می توانستیم و راحت بود دکور سازی کردیم.

وی درباره استفاده از آرشیو موجود در سازمان صدا و سیما از زمان انقلاب گفت: در این زمنیه همکاری‌های بسیار خوبی شد و از همینجا از مسئولین تشکر می کنم. اما مشکلی که در روند تحقیق و پژوهش داشتیم این بود که پیدا کردن افراد برایمان خیلی سخت شده بود. همه این افراد از انقلاب خاطره و داستان داشتند،‌ اما هر خاطره‌ای قابل ساختن نبود و آنهایی را می‌توانستیم بسازیم که خط داستانی را با خود به همراه داشت و این اتفاق‌ها خیلی کم بود و متاسفانه تنها جایی که برای ما منبع بود «بنیاد شهدای انقلاب اسلامی» بود که با اینکه منابع خوبی برای بازگویی خاطرات و آدم‌هایش را در اختیار داشتند، اما با ما همکاری نکردند.

این کارگردان ادامه داد: در نهایت خودمان با نویسند‌ه‌ها و افرادی که در این زمینه حرف خوبی برای گفتن داشتند را پیدا کردیم و به زندگی آنها پرداختیم. دوست داشتیم که به کوچه پس کوچه‌های شهرستان‌ها هم برویم چراکه معتقدم انقلاب فقط در تهران رخ نداده است و در شهرستان‌ها هم بوده است. بخشی از کارهایمان به سمت بروجرد رفت و ما باید به آنجا می رفتیم و تحقیق می کردیم و پیدا کرن آن شخص برایمان سخت بود.

وی درباره تولید سری سوم این مجموعه مستند داستانی نیز بیان داشت: دوست دارم  در سری بعدی به فضای بین جنگ و اتفاق‌هایی که داخل کشور رخ داد بپردازم. زمان جنگ اکثرا به فضای جنگ و اتفاقاتی که در آن زمان رخ داده پرداختیم اما هیچ وقت از اوضاع داخل کشورمان خبر دار نشدیم و اگر هم گفته شده سطحی و گذرا بوده است و آن بحرانی که ما داخل کشور و حزب های مختلفی که داخل کشور فعالیت می‌کردند را آشنا نیستیم. اگر خدا بخواهد برای سال آینده فصل سوم آن را خواهیم ساخت.

به گزارش حلقه وصل، پخش این مجموعه مستند داستانی تا 28 بهمن از شبکه افق ادامه دارد.

این مستند درباره قهرمان‌های بی ادعایی است که طی دوران مبارزات علیه رژیم ستمشاهی، مرد و مردانه در محلات مختلف تهران و دیگر شهرها به پا خاستند و به پیروی از امام خمینی(ره) برای سرنگونی رژیم شاه وارد گود شدند.

در هر قسمت یکی از افرادی که آن دوران را درک کرده، از خاطرات خود می گوید، خاطراتی آمیخته با ترس و اضطراب اما امید به آینده ای روشن؛ شهرزاد، حکم، دو نمیه، سایه، حبیب و رویا از جمله عناوین این مجموعه هستند.

علاوه بر گفت‌وگو و نریشن های داستانی، شاهد پخش تصاویر مستند از دوران پیش از انقلاب در این مجموعه خواهیم بود، بخش های نمایشی هم با استفاده از خاطرات اشخاص مد نظر در هر قسمت، بازسازی شده اند.

«خاطرات محله ما» با تهیه کنندگی و کارگردانی امیرعباس مجذوبی، از شنبه 14 بهمن ماه هر روز ساعت 19:30 روی آنتن شبکه افق می‌رود و تکرار آن هم ساعت 11:00 روز بعد پخش می‌شود.