تهران: بشارتی: باید به هر شکل ممکن دعاگویان این انقلاب و مردمی که در هر شرایطی درصحنه بودند را حفظ کنیم

به گزارش حلقه وصل، علی محمد بشارتی وزیر کشور دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی و  نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی مهمان این هفته برنامه دست خط بود.

گفت وگوی بشارتی در برنامه "دست خط" به شرح ذیل است:

الآن همچنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام تشریف دارید؟

در قسمت دبیرخانه مشغول هستیم؛ بیشتر کار ما تألیف است. ما در دو بعد کار می کنیم؛ هم بعد سیاسی 10 جلد کتاب به نام «57 سال اسارت» که تجزیه وتحلیل رخدادهای 57 ساله دودمان پهلوی است، مجموعه تألیفات ما 35-34 جلد است.

این کتاب ها را خدمت آقا هم تقدیم کردید؟

اول خدمت آقا تقدیم کردیم. می دانید که آقا یک دوره تندخوانی دیده اند، بنابراین کتاب 300 صفحه ای را یک شبه می خوانند و جالب تر از همه اینکه ایرادها را می گیرند، حتی غلط های تایپی را هم می گیرند. آقا کتاب را به عنوان زینت نگه نمی دارند. یک بار قفسه ای از بالا تا پائین قرآن بود، گفتند آقای بشارتی همه این قرآن ها را من خوانده ام.

آقای بشارتی وزیر کشور بوده اید و فضای کشور را به نوعی خوب می شناسید. این اغتشاشات اخیر که اتفاق افتاد را چطور ارزیابی کردید؟ کنترل و حفظ امنیت را چطور دیدید و خودتان چقدر نگران بودید و به نظر شما چقدر کنترل شد؟

البته یک زمانی ما هم رئیس شورای امنیت کشور و هم عضو شورای عالی امنیت ملی بودیم، الآن هم ارتباط هایی داریم. نباید اجازه می دادیم این تصورات و تحولات ایجاد شود. ما که از ابتدا یافته ایم که استکبار جهانی دشمن خونی ماست و همان چیزی که امام (ره) یافتند و فرمودند، آمریکا شیطان بزرگ است.

بنابراین همیشه باید بدانیم که تیرهای سهمگین و زهرآگین به سمت ما شلیک می شود. در ایامی که به 9 دی ماه مربوط می شود باید مراقبت می کردیم. وقتی در تهران نگرانی ایجاد شود شهرستان ها متأثر می شوند، اما چرا این بار از شهرستان ها شروع شد؟ این امر دو دلیل دارد. یک اینکه نیروهای اولیه که این حرکت را انجام دادند عمدتاً مشکل اقتصادی داشتند. دلیل دوم دروغ و بزرگنمایی بود.

یک مورد بیان کنم؛ یک باره در سایت ها و تلگرام آمد که مردم جهرم علیه رژیم به پا خاستند. ما تعجب کردیم و با مقامات شهر تماس گرفتیم، گفتند به پیر و پیغمبر، 157 نفر که عمدتاً دانشجوی غیربومی بودند وعده ای از افراد معلوم الحال آمدند و درباره مشکلات اقتصادی حرف زدند. این یک ربع بیشتر نبود و در تاریکی شب و روبروی فرمانداری بود، اما درباره شهر جهرم این طوری شایعه کرده بودند.

شهری که شاه جرات نداشت به آن سفر کند!

بله. علاوه بر این، معمولاً – در زمان مبارزات انقلاب - در شهرهای مرکز استان حکومت نظامی بود، اما جهرم همیشه حکومت نظامی بود! این اندازه مردم سلحشور و زنده و حاضر در همه صحنه ها بودند. من تعجب کردم و شما این را تعمیم دهید، تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل! من قدری تحقیقات میدانی و شخصی که انجام دادم، دیدم تبلیغات بیشتر از خودش بود.

یعنی همین کنترل فضای مجازی که رهبری بارها تذکر دادند

بله، رهبری به این مسئله توجه دادند و توجه داشتند، اما من به جنابعالی بگویم که نفس موضوع هم قابل قبول نبود. به خصوص در این شرایطی که آمریکایی ها دارند همواره ما را تهدید می کنند و مشکلات فراوان در منطقه ایجاد کرده اند. می طلبید این چندروزه مقامات تصمیم گیر و به خصوص مسئول آمادگی چنددرصدی داشته باشند، اما نداشتند.

ما لایحه استان شدن قزوین را به مجلس تقدیم کردیم و مجلس رأی نداد. من از مجلس به قزوین رفتم. در دوره ما هرجایی هر حادثه ای بود، من حضور داشتم؛ وظیفه ما بود. من ضمن تقدیر و تشکر از همه مسئولین، وزارت کشور و وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی به خصوص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، برادرانه این گلایه رادارم که در آستانه 9 دی این انرژی مثبت بود؟ آن هایی که مسئول هستند پاسخ دهند.

در آن قضیه به قزوین رفتید چه شد؟

به آنجا رفتیم و خدمت مرحوم آیت الله باریک بین امام جمعه متوفی قزوین، رسیدیم. به مدرسه علمیه ایشان رفتیم و مردم هم حضور داشتند و سخنرانی کردیم. طبق معمول از عقب سروصدا دادند، ولی این اطمینان را دادم که قزوین را استان کنیم و این کار را کردیم. مردم قزوین هم مردم متعهد و انقلابی هستند.

البته آن زمان هم قدری اوضاع به هم ریخت، ولی کنترل شد

بله. چیزی نبود، اهمیتی نداشت.

پس شما درواقع می گویید کوتاهی هایی در این قضیه داشتیم. یک چیزی که اتفاق افتاد و نمی توان از آن گذشت و صداوسیما هم سعی کرد هنرمندانه این صف را جدا کند، صف اعتراضات به حق مردم از صف آدم هایی که قصد سوءاستفاده و اغتشاش داشتند. این اعتراضات را باید شنید و گوش داد، به خصوص در عرصه اقتصادی که الآن همه مردم مشکل دارند. شما این سعه صدر را در مسئولین چقدر می بینید؟

تفکیک این دو موضوع آسان نیست؛ حتی در تحلیل و اندیشه. این ها روی هم می افتد و نمی توان به راحتی تفکیک کرد. آن که اعتراض می کند و شعارهای تند می دهد و برخی مقام ها را زیرسوال می برد، بگویید واقعاً مشکل اقتصادی دارد یا نه، مشکل سیاسی دارد؛ بنابراین برابر قانون، هیچ تجمع و تشکل و راهپیمایی بدون قانون نمی شود و مسئول این هم وزارت کشور است.

یک نکته دیگر که باید لحاظ شود، حل مشکلات مردم است. این باید سرلوحه کار ما باشد. الآن یکی از دلایلی که این تجمعات برگزار شد مؤسسات مالی و اعتباری بود و مردم سال ها است، دارند بیان می کنند و رسانه هم بیان می کند. نمی گوییم کار نشده است ولی آن طور که باید نشده است.

این حرف درستی است. من هم – ضمن اینکه معتقدم کارها باید قانونی انجام شود - می گویم مردم ما مشکل اقتصادی دارند و ما تعارف هم نداریم. من هم حقوق بگیر هستم؛ من 50 سال خدمت دولتی کردم. من دو الی سه سال است، یعنی در 70 سالگی بازنشسته شده ام. وقتی فرمودند فیش حقوقی را بفرستید جزو اولین مقامات کشوری بودم که خدمت آقا فرستادم.

بنیانگذار سپاه پاسداران ما بودیم؛ امام (ره) فرمودند اگر سپاه نبود کشور نبود، به ما گفتند به صحیفه امام جلد نه مراجعه کنید. چهار سال ما نماینده بودیم. ده سال قائم مقام وزیر خارجه بودیم. یک دور وزیر کشور بودم، با دکتری و با 50 سال خدمت چقدر باید حقوق بگیرم؟

6 تا 7 میلیون تومان

باور کنید زیر 6 تومان حقوق می گیرم. خیلی بد است که 10 درصد به حقوق اضافه می شود، با تورم دورقمی! درهرحال توپ در زمین کارمند است. بیکارها هم وضعیتشان مشخص است. مردم مشکل دارند، نجیب و انقلابی هستند، اما وظیفه مسئولین است که به مشکلات مردم رسیدگی کنند. برای چه مسئولیت می پذیریم؟ برای این که مسئول شویم یا برای این که به مردم خدمت کنیم؟

مردم مشکل دارند و باید به مشکلات رسیدگی کنیم. مجلس خوب عمل کرد؛ در مقدمه بررسی های لایحه بودجه سال 97 جلوی حذف 30 میلیون یارانه بگیر را فعلاً گرفت، جلوی افزایش قیمت های حامل های انرژی را گرفته است. قیمت بنزین هم آن طور که شنیدم، نه به میزانی که دولت می خواست، بلکه افزایش مختصری خواهد داشت. این یک گام است، این لازم است ولی کافی نیست.

ما باید به هر شکل ممکن دعاگویان این انقلاب و مردمی که در هر شرایطی درصحنه بودند را حفظ کنیم. اجازه دهید خاطره ای نقل کنم. یکی از نمایندگان مجلس، دکتر خلیلی بود. ایشان از اولین نمایندگانی بود که در جنگ 8 ساله حضور داشت و به معالجه مجروحین کمک می کرد؛ ایشان آمد خاطراتش را بیان کرد.

می گفت برخی از این ها وقتی می خواستیم معالجه کنیم شهید می شدند. این ها را شناسایی می کردند و به پشت جبهه می فرستادند. یک شهید را آوردند که در گردن آن پلاک نبود، در جیب او کارت شناسایی نبود، روی لباس او هیچ علامتی نبود. تنها روی دست چپ خود با ماژیک نوشته بود، اگر برای خداست بگذارید گمنام باشم.

همین آقا – دکتر خلیلی - پسرش شهید شد؛ پدری که فرزندش شهید شده است در وصف فرزند شهیدش که وصف حال همه خانواده های شهداست، غزلی سروده است و گفته: «ما را دل از نسیم سحر وا نمی شود، این غنچه فسرده شکوفا نمی شود/ در آسمان خاطرم ای مهر صبح خیر، دیریست روی ماه تو پیدا نمی شود/ گفتند تا که مهر تو از دل به در کنم، می خواهم این چنین کنم اما نمی شود/ خون شهید مایه احیای دین بود، اسلام جز به خون تو احیا نمی شود/ ای بی خبر ز آه دل بی قرار من، آه درون که بهر تو افشا نمی شود/ آتش بگیر تا که بدانی چه می کشم، احساس سوختن به تماشا نمی شود/ خون شهید را به یقین خون بها خداست، ورنه دل خلیل تسلی نمی شود»

ما می گوییم خانواده معظم شهدا! ولی چقدر می توانیم خود را جای آن ها بگذاریم؟ مردم ما شهیدپرور هستند. هنوز هم از جبهه شهید می آید.

هنوز از جبهه شهید می آید، بچه های دهه هفتادی در سوریه شهید می شوند

ما مسئول خانواده شهدا و شرمنده آن ها هستیم. این ها به ما عزت دادند، این ها ما را وزیر کردند، این ها ما را وکیل کردند، این ها به ما شهرت دادند. این خاطره را از زندان برای شما بگویم؛ من را عصر پنج شنبه از کمیته خراب کاری به اوین بردند. در سلول انداختند. شب به ما شام ندادند، فردا صبح جمعه صبحانه ندادند، فردا ظهر هم به ما هیچ چیزی ندادند، شام جمعه هم خبری نبود، ساعت ده و نیم شنبه آمدند آمار بگیرند گفتند عه شما اینجایید!

آخر هفته ما را برای چنین کاری آورده بودند. غرور من هم اجازه نمی داد به در بزنم و یک لیوان آب طلب کنم؛ با تیمم نماز می خواندم. مردم ما را از زندان بیرون آوردند و وزیر کردند تا من مسئولیتی در دست بگیرم و بنشینم؟ خدا راضی است؟ مقدمه حکومت عادلانه امام زمان این است که خاطر ما جمع باشد گرسنه در شهر نیست، کارتن خواب نیست. اگر مقام ها و مسئولان توقعی داشته باشند، کدام یک از این ملت درصحنه حاضر نیستند؟ باید به این مردم افتخار کرد.

در همین چند روز در شهرستان های مختلف این مردم خودشان وارد صحنه شدند

بله، خودجوش بود. جایزه این ها چیست؟ یک لبخند مسئولین! چرا باید پشت در اتاق مسئولی بنشینند؟ «بر در ارباب بی مروت دنیا، چند نشینی که خواجه کی به در است» چرا؟ چرا باید این مردم منتظر بنشینند؟ این فرد کار واجب دارد که اصرار می کند پشت در شما بایستد. می گویند آقای وزیر دارد نماز می خواند یا رفته است! کمک کنید و مشکل او را مشکل خودتان بدانید.

خاطره دیگری برای شما بگویم. به نمازخانه وزارت کشور رفتیم و نماز خواندیم، می خواستیم به دفتر خودمان برویم که دیدم یک نفر کنار در ایستاده است. پرسیدم چه شده است؟ خیلی توی خودتی! شروع به گریه کرد و گفت خانمم عمل زایمان داشته است و 300 هزار تومان بیمارستان می خواهد. من 330 هزار تومان به او دادم، باور می کنید من فراموش کرده بودم. این فرد را درجایی من را دید و گفت یادت هست این کار را برای من انجام دادی؟

این چه شد؟ دل یک بنده خدا را به دست آوردیم. خدا در دل های شکسته است. البته انصاف باید داد که دولت زحمت کشیده است، من گمان می کنم عمده مسئولان در دستگاه های اجرایی زحمت می کشند، قبول هم دارم و بی اطلاع نیستم که مشکلات دولت ازنظر اقتصادی با این تحریم ها زیاد است.

قبول دارم کالاهایی که وارد می کنیم، نسبت به کالاهایی که صادر می کنیم گران تر است و افزایش قیمت قابل مقایسه نیست؛ من می گویم دل مردم را باخبرهای خوب گرم کنیم. هنوز این لایحه نیامده بود گفتند بنزین قرار است 1500 تومان شود. اینکه راه دارد، اگر می خواستید می توانستید دقیقه نود به کمیسیون تلفیق بدهید. جلو جلو می گوید 30 میلیون نفر از کسانی که می خواهند یارانه دریافت کنند را حذف می کنیم، این اثر خودش را گذاشت. حالا هر چه بگویید این 30 میلیون حذف نمی شود تأثیر منفی را روی مردم دارد.

من با این مسائل خیلی موافق نبودم، ولی الآن وجود دارد و یک کمکی هست و دولت چاره ای ندارد این مسیر را طی کند. ولی واقعاً مردم نجیب هستند.

آقای بشارتی اهل فضای مجازی هست؟

یکی از شلوغ ترین کانال ها، کانال ماست.

به نظر شما ساماندهی نمی خواهد؟

کاری که با عقلانیت و تدبیر انجام شود که از نکات مثبت استفاده شود و هم نکات منفی کنترل شود. رئیس جمهور فرانسه هم گفت ما باید این مسائل را کنترل کنیم، اگر به جمهوریت اعتقادداریم. رئیس جمهور یک کشور بزرگ که آوازه آزادی اش همه جا را گرفته، می ترسد این کانال های مسموم مشکلی برای آن ایجاد کند. چرا ما که این میزان دشمن داریم، نباید مراقبت کنیم؟ این شده و باید از این به بعد هم باشد. عده ای هم نباید شعار دهند که ما مصونیت پیدا کردیم و کسی نمی تواند کاری کند. این حرف ها نیست! جوانان ما سؤال دارند، سؤالات فراوانی دارند و تنها سؤال اقتصادی، اشتغال، ازدواج و غیره نیست. این ها فرع است و یا محصول این سؤال است.

جوانان سؤال می کنند چرا انقلاب کردید؟ چرا باید یک جوان بعد از 40 سال که از انقلاب می گذرد این سؤال را مطرح کند؟

به این دلیل که می گوید به آن قول هایی که دادید عمل نکردید. شما علیه شاه انقلاب کردید که کشور را بهتر کنید. کتاب «دختر یتیم» اثر فرح پهلوی برای شما آورده ام که دیمی حرف نزنم و از روی کتاب بخوانم. چند نکته را از رو بخوانم. در صفحه 1036 فرح می نویسد: تا قبل از آنکه از ایران خارج شویم خیال می کردیم زندگی شاهانه ای داریم. درحالی که زندگی شاهانه ما پس از مرگ محمدرضا شروع شد. اکنون می فهمم چرا محمدرضا به ایران و ایرانیان علاقه نداشت. من با دوست داشتن وطن مخالف هستم».

نگاه کنید، این دودمان پهلوی است! بعد ادامه می دهد: «البته برخی کشورها به واقع دوست داشتنی هستند. ممالک زیبایی همانند کانادا، سوئیس و فرانسه و همه جاهای زیبایی که بین جنگل و دریا قرارگرفته و آسمانی نیلگون دارند، دوست داشتنی هستند اما کشورهای خشک و بی آب وعلف و صحرای وسیع و شنزارهایی همانند کویر لوت و کویر نمک بزرگ ایرآنچه علاقه ای در انسان ایجاد می کند؟»

این وطن پرستی دودمان پهلوی بود! ولی ما در جنگ 8 ساله برای گرفتن یک تپه 100 شهید دادیم، ما وطن پرست نیستیم، خداپرست هستیم. خداپرستی به ما می گوید به وطن علاقه مند باشید. نکته دیگری را هم مستند بخوانم که بینندگان بدانند چه کسانی در این مملکت حکومت می کرده اند. کتاب «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» اثر ارتشبد فردوست است؛ می گوید: شاه متوجه شد سفیر انگلیس از او ناراحت است. یک نفر از مشاورین خودش به نام عبدالله گله داری را به سفارت می فرستد. گله داری می آید و گزارش می دهد و این چنین می نویسد: «در آن موقع سفیر انگلیس در تهران نبود. یک نفر دیگر بود؛ با او مذاکره کردم و تمام تفصیل را گفتم. جواب داد صحیح است، مخصوصاً سفیر از او (شاه) گله دارد. به این دلیل که یک، گرچه ما با آمریکایی ها دوست و پسرعمو هستیم، متعهدا سفیر انگلیس مطلبی را به شاه گفته بود و شاه عیناً به سفیر آمریکا گفته است که مدتی بین سفرا دل تنگی و گله گذاری بوده و حالا هم هست. دوم؛ اینکه شاه فکر نکند که شاه است، پدرشان را فکر نکنند که شاه بود؛ شاه ایران، ژنرال آیرون ساید است. رضاخان یک دزد تاج وتخت بود». معلوم است و همه هم قبول داشتند که این ها برای ترساندن مردم به حکومت رسیدند.

همه کدها و مستنداتی که بیان کردید، نشان می دهد ما چه تحویل گرفتیم و چطور به دست آوردیم و الآن باید قدر بدانیم. چقدر مسئولان ما قدر می دانند؟

من در دل مسئولین نیستم.

بالاخره ارتباط دارید

به نظر من به میزان باورهای اعتقادی، به مردم اعتقاددارند. اولاً مردم مطمئن باشند این انقلاب ضد مین و ضد انفجار و ضد حریق است. این چیزی نیست که من بگویم، مستند می گویم و دلیل دارم. لطف خداوند است، چون خداوند می گوید «ان الله یدافع عن الذین آمنوا». دوم؛ نظر مبارک امام زمان (عج) است که به شیخ مفید می فرماید ما غافل از شما نیستیم!

من مصاحبه ای کردم و دو نفر از آقایان از من ایراد گرفتند. نظر من این است، گفتم امروز هم اگر آقا امام زمان بیاید تنها کشوری که باهمه وجود از ایشان حمایت می کنند ایران است؛ بنابراین امام زمان از این کشور حمایت می کند.

سوم، امام خمینی (ره) اهل پیش گویی نبودند، پیشگویی خصلت مرتاضان است، امام (ره) پیش بینی می کردند. همان امام (ره) باصلابت قبل از پیروزی انقلاب فرمودند، شاه رفتنی است، از تهدیدات او نترسید. زمانی که در سپاه بودیم، گزارشی خدمت امام (ره) دادیم، در بیشتر گزارش های شورای فرماندهی من صحبت می کردم. گزارشی از مشکلات داخلی خدمت امام (ره) دادیم و ایشان گفتند: این ها چه می گویند؟ پیروزی ما را خدا تضمین کرده است. ما موفق می شویم در اینجا انقلاب اسلامی تشکیل دهیم و انقلاب را به صاحب انقلاب تحویل دهیم.

این محرز است که این انقلاب ماندگار است. مانند هیزم رژیم شاهنشاهی نبود که با یک کبریت آتش بگیرد و خاکستر شود. این نظامی است که حاصل 14 قرن مظلومیت شیعه است، اما قبول دارم به میزانی که ما مایه می گذاریم قدردانی ما مشخص می شود. به میزانی که ما بها می دهیم و از دستاوردهای انقلاب در عمل پاسداری می کنیم، این ها دلیل بر میزان علاقه مندی ما است.

آقای بشارتی سال 96 در انتخابات ریاست جمهوری به چه کسی رأی دادند؟

این ها فوق محرمانه است.

مناظره ها را دیدید؟

بله، اغلب را دیدم، ما سیاسی هستیم.

چطور دیدید؟

از پختگی ویژه ای نسبت به قبل برخوردار بود. رعایت شانیت و شخصیت افراد شد.

واقعاً رعایت شد؟

به نظر من تا حد زیادی نسبت به قبل شد. من نمی خواهم کاه کهنه را باد بدهم، ولی در هر حادثه ای ازجمله در انتخابات توقع از صداوسیما خیلی بالا می رود، چون همه دوربین ها و چشم ها روی کارنامه صداوسیما است. البته خیلی ها می گویند بهتر از این می توان عمل کرد، ما که نباید بی جهت توقع داشته باشیم. امکانات شما همین بود ولی خیلی بهتر و جالب تر از قبل بود.

به لحاظ اخلاقی نامزدها چطور بود؟

به نظر من نسبت به دفعات قبل که به هم می تاختند، بهتر بود و مرحوم آیت الله مهدوی کنی گفتند بد بود.

سال 88 را بیان می کنید

بله. اینکه می گذرد بلوغ فکری نامزدها هم بالا می رود، توقعات مردم هم از آن ها به همین دلیل افزایش می یابد. خیلی بهتر از قبل بود.

عملکرد آقای روحانی را چطور دیده اید؟ هم در دولت قبل و هم دولت کنونی

ایراد دارند اما من نمره قبولی می دهم، با توجه به مشکلاتی که وجود داشت و به خصوص لطمه بسیار شدیدی که در موضوع برجام ایشان خورد. آمریکایی ها به اندک وعده های خود هم عمل نکردند و وقت دولت بسیار گرفته شد و آنچه توقع داشتند نشد، ولی به نظر من دولت تاکنون خوب عمل کرده است.

در ایام سالگرد رحلت آقای هاشمی هستیم. نکته یا خاطره ناگفته ای از ایشان دارید؟

کتابی از ایشان هست به نام «عبور از بحران»؛ بحرانی که بعد از ترور مقام معظم رهبری در مسجد ابوذر ایجاد شد و بعد از حادثه هفتم تیر رخ داد. آقا بستری هستند و حادثه هفت تیر هم رخ داده است و هیچ کسی نمانده است. ایشان می نویسد گاهی من به خانه نمی رفتم، می گفتم کافی است در مسیر نیروی بیشتری بگذارند و ما را هم بزنند. آن دوره بسیار سخت بود که ایشان با لطف خدا و هدایت های امام کشور را اداره کرد.

ولیکن مع الأسف در جریان فتنه 88 ایشان بدعمل کرد، برای ماها قابل قبول نبود. باور کنید من خدمت ایشان رفتم و گفتم من احساساتی نیستم و جوگیر هم نیستم. یک نفر اینجا دو ساعت علیه کسی یا له کسی صحبت کند تا خودم به یقین نرسم تأثیر نمی گیرم. گفتم آقای هاشمی بس است، گریه کردم. آقای هاشمی هم زل زده بود و به ما نگاه می کرد.

نباید کار به جایی می رسید که مقام معظم رهبری در خطبه ها آن حرف را بیان کنند. به هرحال ایشان از دنیا رفتند و از حضور ایشان محروم هستیم. برای ایشان رحمت واسع الهی مسئلت داریم.

 آقای آذری جهرمی (وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) با شما ارتباط دارند؟

ارتباط هایی دارند.

پس می شناسید ایشان را؛ فکر می کنید بتوانند؟ اولین وزیر جوان هستند.

غیر از جوانی، به رشته خودش عالم است. به همین دلیل همه حرف های او کارشناسی است. کسان دیگر که بودند و یا می آیند ...

این را به خاطر جهرمی بودنش که بیان نمی کنید؟

امیدوارم چنین نباشد. البته ایشان متولد تهران هستند و شما حرف های ایشان را ببینید که شاید من بااینکه زیاد حرف بزند، خیلی موافق هم نباشم، اما حرف های ایشان کارشناسی و دلسوزانه است؛ امیدوارم موفق باشند.

همدیگر را مدام می بینید؟

نه، این طوری نیست. ما هیچ کسی را نمی بینیم.

 آقای بشارتی چه سالی ازدواج کردید؟

بعد از انقلاب بود.

دقیقاً 57 بود؟

سال 58 بود.

چطورباهمسرتان آشنا شدید؟

ما بنیانگذار سپاه بودیم؛ کنار سپاه، ساواک بود.

یعنی ساختمان سابق ساواک بود؟

بله. ابتدای انقلاب آنجا ریخته بودند و منافقین و فدائیان آنجا رفته بودند و پرونده ها را برده بودند. مقام معظم رهبری کسانی را خواستند تا پرونده ها را جمع کنند. ما عده ای از شاگردان مدرسه نورصالحی را آوردیم تا پرونده را جمع کنند. برای این ها ظهرها یک ساعت جلسه تفسیر داشتیم. خانم رئیس حوزه علمیه نورصالحی پیشنهاد کردند، دو نفر را به ما پیشنهاد کردند و من ایشان را پسندیدم.

خطبه عقد را چه کسی خواند؟

امام خمینی (ره) خواندند.

چند سکه مهریه بود؟

14 سکه و یک جلد کلام الله مجید و حج هم بود.

امام خمینی (ره) نکته ای نگفتند؟

توصیه به سازش داشتند؛ بیشتر روی هم موضوع تأکیددارند. اخیراً هم مقام معظم رهبری جمله ای تابناک فرمودند که روبروی آمریکا بایستید و هر چه گفت بگویید نه، اما در برابر خانم ها تواضع داشته باشید که تواضع در برابر همسر دلیل عقل است.

تاکنون برای ایشان دست خط عاشقانه نوشته اید؟

من شاعر هم هستم. یک غزلی برای ایشان گفته ام به نام «حُسن دیرپای»، بیت اول را برای شما می خوانم: «خواهم تو را چنانکه لب تشنه آب را، مستم چنانکه هیچ نخواهم شراب را/ از دیدگان مست و خرابت شدم خراب، باری سراغ گیر تو حال خراب را/ سازم به وصف خنده ات ای عشق صد غزل، سازم به وصف حسن تو صد شعر ناب را».

الآن حاج خانم مشغول چه کاری هستند؟

کار اجتماعی در دوره وزارت خودم داشتند؛ 4 سال مشاور امور بانوان بودند و بسیار خدمت کردند. به شهرستان های مختلف رفتند و کانون ها را تشکیل دادند. جاذبه سخنوری ایشان بسیار بالاست، خانه دار و خوب هستند. همه حسنی خداوند به ایشان داده است. ده سال قائم مقام وزیر خارجه بودم و بیش از 150 سفر رفتم؛ در تمام مدت، فرزندان را ایشان اداره می کردند.

چند فرزند دارید؟

4 پسردارم و همه هم شغل آزاد دارند. هیچ کدام آویزان دولت نیستند، چون اهل رانت و خواهش و نامه نگاری نیستیم.

چه می کنند؟

مهندس هستند. برخی هایشان کار ساختمانی می کنند. آخری فوق لیسانس دانشگاه علم و صنعت است.

 همه ازدواج کردند؟

دو پسرم ازدواج کردند.

ازدواج ها سیاسی بود؟

سیاسی نبود، همکار خودمان، معاون دکتر ولایتی آقای صنعتی هستند. دو دختر از ایشان برای دو پسرم گرفتیم.

پس دو پسرتان باهم باجناق هستند

بله. بهترین عروس ها رادارم. این اغراق نیست. مؤدب و متین هستند.

با پسرها هر هفته جمع می شوید؟

عشق من بچه ها و نوه ها هستند.

بحث سیاسی هم دارید؟

مفصل.

به دیدگاه شما نزدیک هستند؟

بله.

اختلاف نظری ندارید؟

اختلاف نظر اگر باشد هم رفیق هستیم؛ در امور مشورت می کنیم.

چند نوه دارید؟

دو نوه دارم. از اولین پسرم یک دختر و از دومی یک پسردارم.

شما در جماران هستید؟

بله. از ابتدا هم همان جا بودیم.

راستای جماران راسته طیف سیاسی خاص است. درست است؟

درست است. ولی آنجایی که ما هستیم کسی نیست. در کوچه حسنی کیا که به حسینیه ختم می شود آن است که شما می گویید. اما کوچه ای هست که در آن زمان دو طرف باغ بود و اولین منزل را ما ساختیم و اسم آن را هم فاطمیه گذاشتیم و شهرداری هم آن پیشنهاد را پذیرفت.

پس در گعده هایشان نیستید؟

ابداً. ما نه اصولگرا هستیم و نه اصلاح طلب هستیم. نه چپ و نه راست هستیم. ما ولایتمدار هستیم.

به چند کشور سفر کردید؟

به 100 کشور سفر داشتم. نه اینکه برویم پیام بدهیم و برگردیم. با این ها زانو به زانو نشستیم و بحث کردیم. ما ترکیه رفتیم – این خاطره را بگویم که اگر رهبر انقلاب دیدند یادشان بیاید - گفتند ترکیه سفیر ما را احضار کرده که چرا کشتی اطلس ما را که می خواست از عراق نفت بیاورد، فانتوم های شما بمباران کرده است؟ چون ممنوع بود که کسی از عراق نفت...

برای این که رابطه خراب نشود برای صحبت رفتیم که این هم خودش مصیبتی بود، مستقیم به ترکیه نمی توانستیم برویم. یک ژنرال چهار ستاره رئیس جمهور بود و کودتا کرده بود. گفت چرا کشتی ما را هواپیمای شما زده است؟ گفتم از کجا فهمیدید هواپیمای ما بوده؟ گفت فانتوم بوده و در منطقه کسی فانتوم ندارد. گفتم اسرائیل دارد. گفتم از کجا فهمیدید فانتوم بوده است؟ گفت شما نظامی هستید؟ گفتم خیر. گفت به هرحال اگر این وضع ادامه یابد ما آرام نخواهیم بود.

من هم تهدید کردم و گفتم دو قلم پا و دو قلم دست کسی را می شکنیم که بخواهد نگاه چپ به ما داشته باشد. خدای شما شاهد است که آقای شهرکی می گفت، من در آن لحظه گفتم الآن هردوی ما را دستبند می زنند و می برند. ما قدرت فوق العاده داریم.

عکس العمل آن ها چه بود؟

هیچ! امام (ره) خیلی ما را قدرتمند کرد. ما از موضع بالا باهمه صحبت می کنیم. خیلی از این زمامداران سی شاهی نمی ارزیدند. خاطره ای از کتاب اسدالله علم نقل کنم. می گوید «دیدم شاه ناراحت است و پرسیدم چرا؟ گفت فورد جانشین نیکسون کاندیدا برای رئیس جمهوری شده است و من درست نمی شناسمش. گفتم چطور به یاد دارید جانسون جانشین کندی به ایران آمده بود، شما در کاخ نیاوران پذیرایی کردید از او پرسیدید فورد کیست؟ بعدش رئیس جمهور شد. گفت همین قدر به شما بگویم که این قدر آی کیوی این فرد بالاست که همزمان نمی تواند هم آدامس بجود و هم راه برود!». این رئیس جمهور آمریکا بود. حالا این ترامپ که الآن هارت وپورت می کند، دلیل بر بی عقلی اوست. کسی که عقلش کار می کند حنجره اش نباید زیاد استفاده شود.

آقای بشارتی گفتید اولین باری که دستگیر شدید کلاس هشتم بودید. چطور شد که ممنوع الملاقات بودید؟ خودتان درخواست نمی کردید؟

بله. چون باید درخواست از مقام منیع فلان می کردیم و در ذات ما این چیزها نبود. هم سلولان ما می دانند ما در زندان آرام نبودیم. آقای هاشمی هم در خاطرات خودش می نویسد که فلانی یکی از فعال ترین زندانی ها بود. آقای طالقانی می گفت من این جوان را خیلی دوست دارم، چون محفوظات قرآنی دارد. ما فعال بودیم و سربه سر آن ها هم زیاد می گذاشتیم.

سربه سر چه کسانی می گذاشتید؟

سرهنگ وزیری. برای سخنرانی آمده بود و می گفت خیال نکنید فقط شما مذهبی هستید، پدر من در قم زیر آن تشکیلات رفته! وقتی رفت گفتم چقدر این بی سواد است! تشکیلات نداریم. بگو در رواق، در صحن، در بقعه ها. این را به او گفته بودند و ما را خیلی اذیت کرد. به انفرادی فرستاد.

یک استخری در وسط قزل قلعه بود ، یک درخت بید قدیمی بود، زلف هایش در استخر ریخته بود و آن بالا هم یک پروژکتور برای کنترل زندانی ها بود. در سایه سار این درخت پروژکتور روشن بود. سایه روشنی می انداخت و فضای خیلی شاعرانه ای بود که یکی از زندانی ها قصیده ای در مدح این بید گفت که: «بس که زندان از رخ آزادگان شرمنده است، بید مجنون از خجالت سربه زیر افکنده است».

این بید مجنون را بریدند. روز بعد با غرور آمد گفت بید شمارا قطع کردیم. گفتم خوب کاری کردید! پشه جمع می شد و اذیت می کرد! انگار توهین کرده باشم، سر ما را تراشیدند و به انفرادی انداختند. می خواست با این کار نقطه ضعف گیر بیاورد ولی اجازه ندادیم.

شما از مؤسسان سپاه بودید؟

بله.

هسته مرکزی چه کسانی بودید؟

تشکیل سپاه دو مرحله دارد. یکی سپاهی بود که دکتر ابراهیم یزدی درست کرده بود که یک تشکیلات ویژه بود. ماها خیلی نگران بودیم، چون اولین بازجویی در مملکت را من انجام دادیم.

عجب! از ساواکی ها بازجویی کردید؟

بله. هرکسی ازجمله ساواکی ها را بازجویی کردیم. بسیاری از این هایی که بازجوی ما بودند متهم ما شدند و ما بازجویی کردیم. این در خاطرات من هست. دکتر تهرانی از سربازجوهای خشن و خون خوار بود. معروف بود که اگر به او می گفتند کلاه را بیاورید سر را می برید و می آورد.

این را به دفتر ما آوردند. از پشت میز خودم بلند شدم و سلام کردم و گفتم ما را می شناسی؟ گفتم بیش از هزار شلاق به من زدید. ناخن ما را کشیده بودند و پانسمان نکرده بودند چرک داده بود و ضربان قلب من 180 شده بود. یک شب ما را به بیمارستان اعزام کردی. آن را به یاد دارم و از حق خود می گذرم و مردم هر کاری می خواهند انجام دهند.

به امام خمینی (ره) گفتیم اوایل سپاه ما آبگوشت هم پیدا نمی کردیم، دادم از بیرون گفتم برای او چلوکباب برگ بیاورند. در خصوص بهداشت در زندان خاطره ای بیان کنم. ما ضربان قلبمان بالا رفته بود و کسی هم نمی آمد. یک روز فرد خپلی آمد و از بیرون سلول گوشی را گذاشت و گفت تو مریض هستی؟ گفتم بله. از بیرون معاینه کرد و گفت طوری نیست و قلب شما مانند عروس کار می کند و رفت. گفتم آقای دکتر حداقل گوشی را روی گوشت بگذارید.

داشتید سپاه را می گفتید

یک مرحله سپاه آن است که لاهوتی، نماینده ولی فقیه بود و علی دانش منفرد فرمانده بود، دکتر افروز روابط عمومی بود، آقای غرضی مسئول عملیات بود. آقای سازگارا – که الآن آمریکاست- مسئول اطلاعات عملیات بود. نوچه دکتر یزدی بود دیگر. همه نگران بودند ازجمله شهید مطهری.

سازگارا آن زمان مواضعش مثل شماها بود؟

خیر. ما آمدیم و مسئول اطلاعات تحقیقات شدیم که از اولین کارهایمان دستگیری مجتبی طالقانی بود. حکم مجتبی طالقانی را من نوشتم و آقای غرضی دستگیر کرد. بعدش هم دستگیری سعادتی بود که از منافقین بود. این از اولین کارهای ما است.

یک مطلبی در فضای اینترنتی از شما خواندم درباره گروه قناتی ها که بعضی اعضای منافقین را می گرفتند؛ این چه قصه ای داشت؟ شما جزو گروه بودید؟

ما که تهران بودیم؛ درواقع نماینده جهرم در مجلس بودم.

این گروه در جهرم بود؟

بله، این گروه برای جهرم بود. خلاصه اش این است که بعد از هفتم تیر برخی از این جوانان جهرم منتظر رأی دادگاه نشدند وعده ای را گرفتند و در قنات انداختند و در آن را بستند. حالا اینی که می گویند فلانی جزو آن گروه بوده است، من نماینده بودم و در تهران حضور داشتم، می خواهند به ما بچسبانند و هیچ گاه هم نچسبید.

 بعد از قائم مقامی وزارت خارجه، وزیر کشور شدید؛ آقای هاشمی چطور پیشنهاد داد؟

ما وزارت خارجه بودیم و سرمان در کار خودمان بود و اصلاً دوست نداشتیم جای دیگری برویم. می گفتند آنجا موفق بودیم و روابط خوبی با کشورهای عربی به خصوص با این شیخ ها داشتیم. تا حدی رفتیم که این ها را نسبت به انقلاب و نظام نرم کردیم. به قول آقای ولایتی که می گفت آقای بشارتی هرروز که به دفتر می آیند ابتدا یکسر به دوبی می روند و بعد به دفتر می آیند.

واقعاً رابطه شما خوب بود؟

خیلی زیاد. 5 بار رئیس دوبی، شیخ محمد به دعوت ما به ایران آمد. 5 نفر در لیست وزارت کشور بودند؛ دکتر روحانی، علی فلاحیان، مهندس باهنر، علی شمخانی و من.

به وزارت کشور رفتید؛ وزارت کشوری که از همه طیف ها استاندار داشتید

از دو طیف چپ و راست بودند، ما تعادل ایجاد کردیم. چون قبل از آن همه یک سو بودند و ما آمدیم نیمی از قبلی ها را ابقا کردیم.

پیش از شما آقای عبدالله نوری بود؟

بله.

یعنی پیش از شما اکثر استانداران چپ بودند

طبع آن آقا همین بود.

و انتخابات 76 و آن حرف ها و ...

بله، جمعه 2 خرداد.

و اینکه گفتند می خواهد تقلب شود و این رفیق آقای ناطق است

گفتند «بنویسید خاتمی، بخوانند ناطق»! گل آقا نوشت. بعد دیدیم که 20 میلیون رأی آورد. من آن زمان در سمینارهای استانداران خدمت مقام معظم رهبری می رفتیم. در آخرین جلسه که خدمت مقام معظم رهبری رفتیم، گفتم من آخرتم را به دنیای هیچ کسی نمی فروشم. هر کس از صندوق رأی بیرون آمد اسمش را می خوانیم. آقا بعد از صحبت های من فرمودند ما از آقای بشارتی همین انتظار را داریم. مهاجرانی معاون حقوقی رئیس جمهور بود. ظهر روز جمعه 2 خرداد به ستاد آمد و از من پرسید چه می بینید؟ گفتم شما چه می بینید؟ گفت به نظرم دومرحله ای شود. هیچ کس باور نمی کرد.

شما چه گفتید؟

من نباید حرفی بزنم. وزیر کشور بودم.

آن خطبه آقای هاشمی در نماز جمعه، به نوعی به شما کنایه داشت که نباید تقلب شود و دستکاری شود؛ درست است؟

از صحبت آقا به شما جواب می دهم؛ آقا فرمودند من هم از ایشان – هاشمی - پرسیدم موضوع چه بود؟ آقای هاشمی گفت من همیشه در آستانه انتخابات این حرف ها را می زنم و قصدم شخص خاصی نیست. ما هم پذیرفتیم.

بعدازآن با آقای هاشمی صحبتی نکردید؟

صحبت کردم، نه به خاطر این خطبه باشد. یک روزبه ما اطلاع دادند آقای هاشمی رفسنجانی از منزل به ستاد انتخابات رفته است. موضوع چه بود؟ گفت از بس به ما گفتند قرار است در وزارت کشور تقلب شود که من سرزده رفتم و خوب شد شما نبودید. من صریحاً از متصدیان پرسیدم چه خبر است و همه گفتند وزیر کشور به ما گفته است صیانت از آرا؛ و هیچ خطی را نمی پذیریم. آقای هاشمی هم این را در مصاحبه ای بیان کردند.

در دوره وزارت کشور کار دیگری انجام دادید که با حزب کارگزاران موافقت نمی کردید که خیلی سروصدا کرد. درست است؟

این ها می خواستند از موضع قدرت وزارت کشور را دور بزنند.

یعنی از موضع رئیس جمهور؟

نه حالا خود کارگزاران هم موضوعیت داشت؛ همه وزر؛ من گفتم موافقت می کنم و مجوز فعالیت می دهم ولی باید اساسنامه و مرامنامه بنویسید و در کمیسیون ماده 10 اعضا بررسی شود، گفتند ما وقت نداریم. من هم گفتم این مشکل شماست. اصرار کردند و من هم انکار کردم.

به دولت بردند و این قصه سردراز دارد. یکی از صفحات طولانی دوران معاصر انقلاب است که چرا ما جواب 26 نفر از اعضای دولت را منفی دادیم. اصلاً جو علیه وزیر کشور شد، به طوری که به دو نفر از وزرا که می دانستم چه می شود، قبل از شروع جلسه گفتم به من کمک کنید! تا این اندازه فضا علیه وزیر کشور مسموم بود که آن دوستان هم جرات نکردند حرفی بزنند.

چه کسانی بودند؟

نمی گویم.

پس زیربار حرف آن ها نرفتید

ابداً. برای چه بروم؟ وزارت برای من مهم است؟

بعد آن جلسه رفع اختلاف را آقای دکتر حبیبی با حضور آقای مرعشی و آقای کرباسچی برای شما برگزار کردند.

آقای مرعشی، آقای کرباسچی، آقای نوربخش و آقای مهاجرانی و من تنها.

در آن جلسه چه شد؟ نتیجه ای نگرفتید؟

آقای هاشمی مردانگی کرد، علیه ما خیلی حرف زد و من هم ساکت شدم ولی هیچ چیزی تصویب نشد. من مجلس را ترک کردم. اتاقی کنار اتاق دولت بود، آن زمان موبایل نبود، دوتا خط مستقیم داشت؛ یکی خط سیاسی بود و دو پارچ آب هم بود. من سریع به آن اتاق رفتم و در را قفل کردم که حالا هر وزیری به من نگوید چه وضعی در دولت راه انداخته اید.

نیم ساعتی گذشت، یک لیوان آب خوردم، آرام شدم و به آقای هاشمی زنگ زدم و گفتم برابر اصل 125 قانون اساسی رئیس جمهور هر وزیری را نخواهد می تواند عزل کند؛ من را عزل کنید. آقای هاشمی گفت آقای بشارتی من جبران می کنم، حق با شماست، زیر بار نروید. من هم قهر کردم.

چهارشنبه بود؛ به دولت نرفتم، پنج شنبه و جمعه هم نرفتم، شنبه هم نرفتم، یکشنبه ظهر باید دولت می رفتیم، دقیقه نود رفتم. قرآن می خواندند و بعد اخبار و بعد وارد دستور می شدند. قرآن خواندند و خواستند اخبار بگویند، آقای هاشمی گفت نه؛ گفت من در جلسه قبل درباره آقای وزیر کشور حرفی زدم که سزاوار ایشان نبود. ایشان از بنیانگذاران انقلاب بوده و چنین و چنان.

آقای هاشمی چه صحبتی کرده بود که سزاوار شما نبود؟

من آخرین حرفم بود و گفته بودم بنده زیر بار هیچ تشکل غیرقانونی نمی روم. آقای هاشمی گفت شما دروغ می گویی! روحانیت مبارز تشکل سیاسی است و مجوز ندارد! هم آقای هاشمی بود و هم درست بود، ولی این برای دوره ما نبود. من هم هیچ چیزی نگفتم و آقای هاشمی هم بلندگو را خاموش کرد و جلسه تمام شد.

در جلسه بعدی خیلی لطف کرد و گفت فشار بر ایشان نیاورید و موضع ایشان درست است و تعریف های زیادی بیان کردند، ولی ما هنوز تلخ بودیم. حالا همه مدیون و شرمنده و ناراحت که از زور آقای هاشمی هم استفاده کردند و نشد. چشم ها در چشم ما بود و ناراحتی داشتند. آقای هاشمی گفت ما به شما ایمان داشتیم، آن روز صد برابر شد. شما می توانستید دوم خرداد را درست کنید و دیگران نمی توانستند. چون همه فهمیدند شما مستقل هستید و زیر بار حرف من هم نمی روید.

از شما تشکر می کنم که وقت موسعی گذاشتید؛ این برنامه با دست خط شما تمام می شود.

دست نوشته علی محمد بشارتی

«در روز چهارشنبه زیبایی توفیق الهی یار شد و در برنامه دست خط تلویزیون شرکت کردم. برنامه ای که با توجه به مدت کوتاه پخش آن، طرفداران بسیاری پیدا کرده است. امیدواریم برنامه های اینگونه در رسانه ملی تعمیم یابد. از صدا و سیما و از دست اندرکاران این برنامه و از همه عزیزان و همکاران پرحوصله و صمیمی این برنامه، عمیقاً سپاس گذاری می شود.

والسلام علیکم».