حجت‌الاسلام محدث: باید در حوزه تکنولوژی به حوزه برون‌گرا پیش برویم که همسو با حوزه اقتصاد مقاومتی است

به گزارش حلقه وصل، نشست «تکنولوژی در آینده انقلاب اسلامی ایران» از سلسه نشست های فلسفه تکنولوژی عصر امروز در سالن اجتماعات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

در این نشست به همت قطب بنیادهای نظری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، انجمن علمی دانشجویی فلسفه دانشگاه تهران، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، انجمن مطالعات اجتماعی برگزار شد.

دیگر نشست از سلسله نشست های فلسفه تکنولوژی با موضوع بررسی رویکردهای گوناگون به مقوله تکنولوژی دوشنبه 2 اسفندماه 95 ساعت 14 تا 17 در تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.

در این نشست حجت الاسلام حمید پارسانیا، احسان شریعتی، سید حسن حسینی و محمدتقی چاوشی به سخنرانی با موضوعات «ماهیت تکنیک: گشتل، تهدید یا فرصت؟ در توصیف پدیدار شناختی هایدگر»، «لزوم پرسش و زمینه های پرسش از تکنولوژی در دنیای معاصر»، «شیء طبیعی و مصنوعات تکنولوژیک، از دوگانه انگاری تا این همانی، بررسی و نقد چند دیدگاه» و «نسبت ما و تکنولوژی» به سخنرانی خواهند پرداخت.

حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا رییس قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم انسانی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: شاید یک لایه عمیق تری هم وجود داشته باشد که در نظر، این سطوح  و عمل این تکنولوژی را به دنبال آورده است و آن هم هویتی است که انسان مدرن پیاده کرده است؛ شاید ریشه این وقوع در همان حادثه هبوط انسانی است که آیات سوره طه مراحل و برخی از این مسائل را بیان می کند که انسانی که اعراض از حق می کند و ذکر حق می کند و این اعراض در طی تاریخ مراحلی را دنبال می کند تا نقطه عطفی برای او به وجود می آید و این مسأله یعنی هستی شناسی قبل از این که به صورت یک شناخت نظری در بیاید، یک شناخت وجودی است که انسان در اعراض از حق و توجه به این عالم رو که در هبوط رخ می دهد را شاید یکی از بهترین مفاهیم که می تواند آن را بیان کند، این جهانی شدن، دنیوی و سکولار شدن ناظر به بعد رویکرد به هستی و بعد هستی شناسی مطرح می شود.

رییس قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم انسانی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: این هستی شناسی، رویکرد به این عالم است و این معرفت شناسی که در اینجا وجود دارد، در یک مقطعی حس گرایی و نفی عقل است؛ عقلی که نور است و انسان را به سوی حقیقت می رساند، این عقل به صورت یک عقل سابجکتیو با پوزیتیویسم ها، معرفت عقلی به معرفت حسی تنزل داده می شود و سطوح دیگر آن که متعالی تر آن انکار می شود، در افق معرفت حسی هم چیزی به نام حقیقت و کشف نداریم.

در این نشست، حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه، رییس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران گفت: آیا این تکنولوژی موجود که مبانی آن را عوض کردیم، این تکنولوژی تغییر می کند؟ تکنولوژی موجود غیر از مبانی، به لحاظ آثار و ابعاد فرهنگی نیز تعارف جدی با ارزش هایمان دارد و آسیب های جدی با انسان اسلامی ایجاد می کند.

وی اظهار داشت: مبانی قابل تغییر است، اما آسیب های آن را چکار کنیم؟ باید تکنولوژی را کنترل کرد و تکنولوژی موجود را موجبه جزئیه مدیریت کرد؛ بخشی از تکنولوژی را اصلا نباید به سراغش رفت، اگر هم نگرش توحیدی را تغییر دهیم، این تکنولوژی جز ضرر چیزی برای بشر به ارمغان نمی آورد، مثل بمب اتم؛ اما تکنولوژی که می توانیم بهره انسانی از آن ببریم، با تغییر مبانی امکان مدیریتش وجود دارد، هنگامی که آن را مدیریت کنیم، می توانیم از آن استفاده درست کنیم و می تواند تعمیم پیدا کند یک اراده اجتماعی را برای کنترل آن به کار بریم.

رییس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران گفت: تکنولوژی مطلوب اسلامی داریم و با مبانی انسان سازگار است و تکنولوژی موجود را نیز به لحاظ مبانی، اصلاح و به لحاظ ارزش ها و آثار نیز مدیریت کرد.

مهدی نصیری، پژوهشگر دینی از دیگر سخنرانان این نشست، اظهار داشت: انبیا مسیر تمدنی را برای بشر معلوم کردند و بشر مکلف بوده که در این نقشه راه حرکت کند و ورای آن نباید می رفته و این که بشر به سراغ مبانی و نگرش جدید به عالم و آدم می رود و از آن نگرش جدید، تکنولوژی جدید بر می آید، بدعتی در مقابل مسیر تمدنی که از جانب وحی تدوین شده، است و ما در واقع به همین دلیل با کل مدرنیته (مبانی نظری، اومانیسم، علم و تکنولوژی) مشکل داریم.

وی گفت: تمامی مورخین علم و همچنین استاد مطهری هم تصریح کرده که صدای پای علوم و تکنولوژی جدید وقتی به گوش رسید که بیکن گفت دانش قدرت است؛ قبل از دوران بیکن تلقی علم معطوف به قدرت تقریبا نداریم و یا اگر بوده، هیچ وقت نتوانته مطرح شود؛ حتی در تمدن یونانی نیز به دنبال علم معطوف به قدرت نبودند و اساساً انبیا در صدد توسعه تمدنی بر نیامدند، به دلیل این که تمدن توقیفی بود و در شأن و قدرت تشخیص بشری نبود و نقشه راه تمدنی عوض شد، بشر با بحران های عدیده مواجه شد.

همچنین حجت الاسلام محدث، دبیر علمی نشست تکنولوژی در آینده انقلاب اسلامی ایران بیان داشت: ادبیاتی که در حوزه فلسفه تکنولوژی وجود دارد، به نظر می رسد که ما را به این سمت سوق می دهد که باید در حوزه تکنولوژی به حوزه برون زا و برون گرا پیش برویم که همسو با حوزه اقتصاد مقاومتی است؛ اگر تکنولوژی حاوی ارزش ها باشد، این اشتباه است که ما بخواهیم با رویکرد ابزاری به احیای تمدن اسلامی به واسطه تکنولوژی برویم که حاوی ارزش های غربی است.