تهران: «چشم شب روشن» با نوای «یاران چه غریبانه رفتند از این خانه» به روی آنتن رفت

به گزارش حلقه وصل، صالح اعلا در ابتدای برنامه درباره سلام گفت: در دنیا چیزی بهتر از سلام خوب نیست. در محله صفا و اکبری جوانان و نوجوانان خوبی کار می‌کردند و هر روز کنار هم جمع می‌شدیم و دوستی خوب ما از سلام‌های مخصوص شروع می‌شد. سلام یک کلام معجزه است.

حبیب‌آبادی در گفتگو با علیرضا بدیع کارشناس این بخش، درباره ماجرای سرودن شعر «یاران چه غریبانه رفتند از این خانه» گفت: در 28 آذر 1360 این شعر را سرودم. 20 سال قبل در خرمشهر زندگی کرده بودم و جغرافیا و فضای آنجا باعث شکل گیری این غزل در ضمیر ناخودآگاهم بود.

این شاعر در تعریف مفهوم سرود توضیح داد: سرود جزو جدایی ناپذیر مردم این سرزمین است و از آغاز تا به امروز که کشورمان با حملات بسیاری روبرو بوده است، حماسه وجود داشته و به شکل‌های مختلف مانند رجزخوانی و عاشقانه و دفاع خود را نشان داده است. وقتی شعری زبان به زبان می‌چرخد می‌تواند شکل سرود بگیرد و حماسه به یک تعریف خاص محدود نمی‌شود.

بیگی حبیب‌آبادی در خصوص جایگاه شعر امروز و شعر جوان یادآوری کرد: شعر امروز هم به لحاظ کیفی و هم کمی، هرلحظه به نقطه اوج و بالندگی خود نزدیک می‌شود و حضور طیف گسترده‌ای از شاعران جوان در این شبکه گسترده بسیار تأثیرگذار بوده است. شاعران جوان ما آثاری دارند که به آثار بزرگان پهلو می‌زند. شعر امروز بر پایه گذشته استوار است اما از لحاظ تکنیک و فرم آیندگان می‌توانند در خصوص آن قضاوت کنند.

می‌توانیم به تصنیف‌های دوره مشروطه برگردیم

در ادامه، بدیع گفت: در حال حاضر اقبال عام نسبت به شعر عام و غزل امروز پیدا شده اما به این دلیل که ممکن است با آسیب‌هایی روبرو باشد، این نقد از شعر هم مبرا نیست. در بسیاری از مواقع شعرهایی با عنوان مجموعه غزل منتشر می‌شوند و تنها موضوعی که نمی‌بینید، قالب غزل است. اگر از غزلی موسیقی گرفته شود، چیزی جز درد دل نمی‌ماند.

بیگی حبیب‌آبادی در این رابطه عنوان کرد: شاید از 100 مجموعه شعری که منتشر می‌شود، شاید 70 مجموعه حتی قابل تورق نباشد اما ما بیشتر به 30 درصد ماجرا برای نقد و تحلیل می‌پردازیم. آن 70 درصد هم مانند یک فیلم سینمایی است که انگار باید به‌عنوان سیاهی‌لشکر باشند تا در این میان اتفاق خوبی بیفتد. به نظرم از میان این کمیت‌ها شاهد این کیفیت‌ها هستیم.

بدیع یادآوری کرد: می‌دانید در میان مجموعه‌های منتشرشده، شاعران جوان بازگشتی به گذشته دارند و بیشتر شاهد غزل‌های محتوا گرا تا فرم گرا هستیم. ادبیات در برهه‌های مختلف دچار افراط و تفریط می‌شود و چیزی که ترانه و شعر محاوره امروز را با آسیب روبرو کرده، بازی‌های زبانی سطحی و کلمات مبتذلی است که وارد ترانه شده است. آیا راه رهایی از این فضا بازگشت به ترانه‌ها و سرودهایی نیست که در دهه 60 نوشته شده است؟

شاعرانی با دایره واژگان وسیع اسیر دام‌ها و سطحی‌نگری‌ها  نمی‌شوند

بیگی حبیب آبادی یادآوری کرد: نه تنها دهه 60 بلکه می‌توانیم به تصنیف‌های دوره مشروطه برگردیم. مشکل ما ایجاد گسست بین جوانان و ادبیات گذشته است. شاعران ما از گذشته تا نیما و شعر انقلاب پیش آمدند و کسانی که دایره واژگان و ترکیب سازی را وسیع‌تر کردند، هرگز اسیر دام‌ها و سطحی‌نگری‌ها نمی‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: ایجاد فضای محتوا گرا نیز طبیعی است اما بزرگواری مانند حسین منزوی این فضا را نجات داده؛ یعنی غزل قدمایی را به شکل نئوکلاسیک مطرح کرده است. شاعران ما نسبت به آنچه می‌سرودند اشراف داشتند اما بعضی از جوانان امروز می‌خواهند یک‌شبه ره صدساله طی کنند.

این شاعر و ناشر درباره اینکه تا چه اندازه توانسته است صدای شاعران جوان را به گوش مخاطبان برساند، گفت: این تلاش‌ها به اندازه‌ای بوده که امروز ما پانصد و پنجاهمین مجموعه را ثبت کردیم و این نشانه کار شبانه‌روزی گروه ماست. در دورافتاده‌ترین نقاط کشور استعدادهای جوان بسیارند و هرچند یک انتشاراتی بتواند به کشف استعدادها کمک کند ولی نیازمند یک همت عالی برای شناخت آثار شاعران جوان به مردم هستیم.

بدیع با اشاره به اینکه راه اندازی نشرهای تخصصی برای معرفی شاعران جوان، فرصتی بود که به تهدید بدل شده است، افزود: به تدریج در میان این ناشران تخصصی شاعرانی راه پیدا کردند که سطح کیفی آثارشان مناسب نیست و انگیزه این راه یابی نیز نا مشخص است. این باعث افت ادبی و فنی نشرهای تخصصی شده و امروزه مخاطبان شعر بسیاری از آثار ناشران تخصصی را پس می‌زنند.

بیگی حبیب‌آبادی نیز در پایان گفت: ما می‌توانیم با برنامه‌ریزی تهدید را تبدیل به فرصت کنیم و بدیهی است که اشتباهی در این کار صورت گیرد. در حال حاضر مجموعه‌هایی چاپ شده که می‌تواند استوانه‌های استوار شعر این سرزمین باشد و اگر این اتفاق بیفتد، آن مجموعه‌ها نمی‌تواند جایگاه لازم را داشته باشد.

«چشم روشن شب» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، شنبه تا چهارشنبه‌ها ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود و روز بعد ساعت 13:30 بازپخش می‌شود.