تهران: قاسمی جامی: تکلیفمان با شخصیت‌های دوران دفاع مقدس مشخص نیست

به گزارش حلقه وصل، چهاردهمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و بررسی آثار حاضر در بخش مسابقه ایران چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت ویژه فیلم «تا دور دست» با حضور حسین قاسمی جامی کارگردان اثر و حامد یامین پور منتقد سینما در پردیس ملت برگزار شد.

«تا دور دست» در بحبوبه بازرسی از سایت‌های موشکی کشور ساخته شد

در ابتدای این نشست حسین قاسمی جامی کارگردان اثر با بیان اینکه این فیلم در سال 93 تولید شد، گفت: زمانی که کشور درگیر مسائل هسته‌ای و مسئله بازدید بازرسان بین‌المللی از سایت‌های موشکی مان بود، این فیلم به سفارش وزارت دفاع تولید شد. به عبارت دیگر مسئولان فرهنگی وزارت دفاع می خواستند درباره نحوه شکل گیری سایت‌های موشکی کشور و همچنین شهدای این حوزه فیلمی تولید شود که فیلمی با موضوع شهید اصغر اسلامی که از شهدای شاخص صنعت موشکی کشور به شمار می رود، ساخته شد.

وی با اشاره به اینکه شهید اسلامی توانست سوخت جامد موشک‌ها را در کشور بومی سازی کند، ادامه داد: یکی از ویژگی های شهید این بود که بسیاری از کارهای تحقیقاتی خود را در زیرزمین منزلش انجام می داد و ما این مسئله را در فیلم نشان دادیم.

ذهن خلاق شهید اسلامی باعث شد تا وی به خدمت وزارت دفاع در بیاید

کارگردان «تا دور دست» در ادامه اظهار داشت: شهید اسلامی در دوران خدمتش با خرج آرپی چی و وسایل این چنینی، دست به ساخت وسایل می زد و همین مسئله باعث شد تا او را به ارگان‌های نظامی آن زمان معرفی کنند.

وی با بیان اینکه شهید اسلامی ذهن خلاقی داشت، تصریح کرد: همین خصلت شهید باعث شد تا وی در وزارت دفاع آن زمان مشغول به کار شود و بعد از اینکه به وی اجازه انجام آزمایش داده شد؛ البته در بحث ازمایش های مربوط به سوخت جامد موشک همان چیزی که واقعا رخ داده را در فیلم به تصویر کشیدیم.

دیگر فیلم سفارشی نخواهم ساخت

کارگردان «تا دور دست» درباره نوع پرداخت به شخصیت شهید اسلامی و کوچک نشان دادن مشکلات سر راه این شهید در فیلم اظهار داشت: اینکه چگونه به شخصیت‌های جنگی در آثار نگاه شود دو بعد دارد، اولی نوع سیاستی که برای این فیلم‌ها در نظر گرفته می شود و دومی به نوع نگاه فیلمساز.

قاسمی جامی در همین زمینه گفت: در آن سال‌ها موشک‌ها را از کشورهای دیگر تهیه می کردیم به همین دلیل است که کسی تلاش‌های اسلامی را باور نمی کرد و ما به این مسائل در فیلم پرداختیم.

وی با بیان اینکه ترجیح می دهم دیگر فیلم سفارشی نسازم، افزود: دلیل این تصمیم آن است که گاهی تصمیماتی در میانه ساخت فیلم گرفته می شود که یا مجبوریم کار را رها کنیم و یا با همان تصمیمات کار را ادامه دهیم؛ با این حال معتقدم ساخت چنین آثاری از نساختن آنها بهتر بود ولی قطعا وقتی کار سفارشی می سازیم نقطه نظراتی برای ساخت وجود دارد که نمی توان آنها را نادیده گرفت.

شخصیت قهرمان گونه شهید اسلامی را در فیلم به تصویر کشیدیم

کارگردان «تا دور دست» در ارتباط با تصویر ارائه شده از شهید اسلامی در این فیلم گفت: درباره شخصیت قهرمان گونه شهید اسلامی همان چیزی که حقیقت داشته را به تصویر کشیدیم؛ البته این شهید زندگی پرتلاطمی نداشته است با این حال آغاز ساخت سایت های موشکی در کشور توسط این شهید زده شد.

قاسمی جامی اظهار داشت: این شهید در مهرآباد جنوبی زندگی می کرد و افرادی که در این محل زندگی می‌کنند، شخصیت های خاص به خود را دارند، ولی به دلایلی نمی توانستیم به این بخش های از زندگی شهید بپردازیم.

تکلیف مان با شخصیت های دوران دفاع مقدس مشخص نیست

وی با بیان اینکه در حال حاضر تکلیف مان با شخصیت های جنگ مشخص نیست، ادامه داد: ساخت شخصیت های جنگی در حال حاضر با مدعی های زیادی روبه رو است؛ یکی از مدعی ها خانواده شهدا هستند بعد از آن مسئولان پشت میز هستند که نسبت به این شخصیت‌ها ادعا دارند و از طرف دیگر فضای عمومی حاکم بر جامعه نیز درباره آنها نظراتی دارند که باید در ساخت فیلم ها همه آنها لحاظ شود.

کارگردان «تا دور دست» با ذکر خاطره ای از دوران ساخت سریال «بچه های آسمان» گفت: برای ساخت این سریال به خرمشهر رفتم تا درباره شهید فهمیده سوال کنم و جالب اینجاست که فردی به من گفت اصلا شهید فهمیده زیر تانک نرفته است، بلکه بهنام محمدی این کار را کرده است، و حتی آن زمان یکی از کارگردان کشور گفت چرا باید این دروغ تاریخی را به فیلم تبدیل کنیم ولی این مهم باور جامعه است و نمی توان آن را تغییر داد.

اگر بخواهیم به فرمول نگارش فیلمنامه پایبند باشیم، از شخصیت های دفاع مقدس دور می شویم

قاسمی جامی ادامه داد: اگر بخواهیم برای نگارش فیلمنامه‌ای با موضوع یکی از شخصیت‌های جنگ به فرمول‌های نگارش فیلمنامه پایبند باشیم، نمی توانیم به شخصیت‌های واقعی افراد نزدیک شویم، ولی چون شخصیت‌های جنگ مدعی زیاد دارند نمی توان به راحتی به آنها پرداخت.

وی درباره نحوه فیلمبرداری در «تا دور دست» بیان داشت: من در فیلم‌هایم سعی می‌کنم بیشتر فضای مورد نظرم را در فیلم ایجاد کنم و به همین دلیل خیلی به نوع فیلمبرداری در سکانس‌ها و پلان‌ها اهمیت نمی دهم، البته ایجاد فضای موردنظر نیازمند یک فرآیند است که هر کارگردانی آن فرآیند را به به شکل خاص خود طی می‌کند.

در ابتدا قرار نبود «تا دور دست» در قالب فیلم سینمایی تولید شود

کارگردان «تا دور دست» در ادامه با اشاره به اینکه این اثر از ابتدا قرار بوده که یک سریال باشد، اظهار داشت: در ابتدا قرار نبود این فیلم در قالب نسخه سینمایی تولید شود ولی بعد تصمیم به ساخت نسخه سینمایی گرفته شود؛ طبیعتا وقتی در ابتدا برای ساخت غذایی مواد لازمی را تهیه می کنیم ولی بعد قرار می شود که غذای دیگری ساخته شود، کمی با مشکل مواجه می شویم و درباره این سریال نیز این اتفاق افتاد.

قاسمی جامی با بیان اینکه بضاعت فیلمسازی کشور در حوزه ساخت فیلم‌های جنگی همان چیزی است که در فیلم‌ها می‌بینیم، گفت: متاسفانه آفتی در میان فیلمسازان جنگ وجود دارد که برخی از آنها فضای دوران دفاع مقدس را نمی‌شناسند ولی من به شخصه در دوران دفاع مقدس حضور داشته‌ام با این حال «تا دور دست» تمام تلاشی است که برای ساخت این فیلم انجام داده ام.

سوژه اصلی ترین حسن فیلم به شمار می رود

در ادامه این نشست حامد یامین پور منتقد سینما با بیان اینکه سوژه فیلم مهمترین حسن فیلم به بشمار می رود، گفت: همانطور که نیاز داریم دستاوردهای سیاسی مان را به دنیا نشان دهیم، باید دستاوردهای نظامی‌ کشور را هم در مدیوم سینما به تصویر بکشیم؛ هرچند که با یک خودسانسوری در بحث دفاع مقدس از پشت جبهه روبه رو هستیم.

وی ادامه داد: همانطور که انتخاب سوژه فیلم هوشمندانه بود، ساخت فیلم نیز باید هوشمندانه باشد؛ با این حال متاسفانه فیلم در بحث کارگردانی و قصه به شدت با مشکل مواجه است؛ البته این مشکلات باعث نمی شود که زحمات کشیده شده سازندگان فیلم نادیده گرفته شود.

مشکلات پیش روی قهرمان فیلم چندان بزرگ نشان داده نشده است

این منتقد سینما با بیان اینکه حرکات دوربین در برخی پلان‌ها و سکانس‌ها آزاردهنده است، تصریح کرد: در بحث قصه نیز باید بگویم وقتی ما از قهرمانی صحبت می کنیم، باید قهرمان و مشکلات پیش روی وی بزرگ نشان داده شود ولی این اتفاق در فیلم نیفتاده است؛ چرا که قطعا مشکلاتی که جلوی قهرمانان وجود دارد از جنس مشکلاتی که در فیلم به تصویر کشیده شده، نیست.

یامین پور بیان داشت: «تا دور دست» اولین خشت مسیر فیلمسازی درباره شخصیت های نظامی کشور است، ولی مشکل اصلی فیلم این است که تنها چند برش از زندگی شهید اسلامی انتخاب و در فیلم کنار یکدیگر چسبانده شده است و حتی کاراکترها نیز به خوبی برای مخاطب تعریف نمی شود.

وی افزود: در بخشی از فیلم شهید اسلامی می گوید که برای انجام کارها تحت فشار است، ولی مشخص نیست که این مهم از طرف کدام مسئول وجود دارد.

لحن فیلم نشان می دهد که اصلا برای سینما تولید نشده است

این منتقد سینما در ادامه با اشاره به لحن موجود در فیلم بیان کرد: در لحن فیلم نیز مشخص است که ابتدا فیلم برای تولید در قالب مینی سریال و یا سریال در نظر گرفته شده ولی بعد به فیلم سینمایی تبدیل شده است؛ با این همه باید با احتیاط بیشتری به سراغ اینگونه سوژه‌ها برویم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ما نیازمند به تربیت گروهی کارگردان حرفه‌ای جهت تولید فیلم‌ها و سریال‌های مختلف هستیم تا بتوانیم آثار خوبی در ارتباط با هرکدام از سوژه‌های مهم کشور داشته باشیم.