راز بزرگ تمایز یک شاعر، تمرکز بر «خود» است

به گزارش حلقه وصل، چهارشنبه دهم شهریور ماه ۹۵، روز دوم از اردوی آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی بود. این اردوها که پنجمین دوره خود را می‌گذراند، به همت موسسه شهرستان ادب و اینبار در شهر خرم آباد استان لرستان در حال برگزاری ست.

اولین کلاس آموزشی این اردو، به تشریح نقش زبان و زمان شاعر، با تدریس استاد علی محمد مودب، شاعر برجسته کشور اختصاص داشت.

مکاشفه‌ها دو نوع‌اند: مکاشفه در زبان و دیگری مکاشفه در جهان

مدیر موسسه شهرستان ادب سخنان خود را اینگونه آغاز کرد: ویژگی‌ها و تشخصی که شاعر از زمان خودش می‌گیرد و این ویژگی‌ها در قالب کلمات ظهور کرده و در مجموع، شعر شاعر، یک جهان و مجموعه منظمی را می‌آفریند که در پی گفتمان و فکر است.

وی افزود: بعضی شعرا، به لحظات زبانی علاقمند هستند به طوری که کلماتی را در کنار همدیگر قرار می‌دهند و به یک کشف می‌رسند و معنائی، از کنار هم نشستن چند لفظ ایجاد می‌شود.

مودب، زبان را به ابر تشبیه کردند که شعر از تلاقی ابرهای زبان می‌بارد. در نظر ایشان، سرچشمه ابرهای زبان، دریای متن‌هاست و این دریاها، همان متون برجسته و کهنه ماست.

ابرهائی از متون فردوسی، سنائی، عطار، سعدی و غیره در روح، ذهن و جان ما برخاسته که از تلاقی این ابرها، باران شعر و متن به وجود می‌آید. ایشان اضافه کردند: در این نوع شعرها، ایستگاه اول، متن است یعنی ما به عنوان شاعر، حرکت ما از ایستگاه متن آغاز می‌شود.

مودب در رابطه با مکاشفه در جهان گفت: مکاشفه در جهان، بدین معنی ست، مثل حضرت آدم که برای اولین روی زمین فرود آمد، زمین را و جهان را لحظه به لحظه بشناسیم و خودمان را پیدا کنیم، و نسبت خودمان با جهان را کشف کرده و یافته هایمان را در شعر بازگو کنیم.

متن، ابزاری برای کشف جهان

از منظر علی محمد مودب، شاعران حقیقی آنهایی هستند که جهان خودشان را خودشان پیدا کنند و اگر در مسیر کشف، از متن هم استمداد کنند، به متن، به چشم یک دستاویز و ابزار نگاه کنند. نقطه آغاز و پایان این شاعران، متن نیست.

مودب گفت: گاهی ما شاعری هستیم که در متون به دنیا می‌آئیم و در متون می‌میریم. آنچیز که خیلی مهم است اینکه باید تکلیف را معلوم کنیم که آیا، من گردشگر متن‌ها هستم یا قرار است جهانی بسازیم که دیگران به سیاحت و گردش «من» بیایند؟ به عقیده ایشان، این «من» از من‌هایی ست که باید «اعوذبالله من الشیطان الرجیم»‌اش گفته شود. برای اینکه مکاشفه ما در جهان صورت بگیرد، باید شاعری در جان ما باشد.

خود افشایی راه رسیدن به انشای خود است

مودب در ادامه، به صحبت‌های خود در اردوی بانوان که در زنجان برگزار شده بود، اشاره کرد و گفت: خود افشایی راه رسیدن به انشای خود است. منظور از «خود»، همان خودی ست که ما به خاطرش به دنیا آمدیم و یافتن آن «خود» جرئت و همت مردانه‌ای می‌خواهد از آن نوع همتی که در عاشورا هست.

شاعر «عاشقانه‌های پسر نوح» گفت: شاعر خودش طلا را ایجاد نمی‌کند. طلا، رگه‌هایی ست که کشف می‌شود و شاعر در کمین نشسته، آن رگه‌ها را صید می‌کند. خیلی از حرف‌های بزرگ همیشه در پدیده‌های اطراف شاعر است و شاعر نسبت به کمینی که گرفته، می‌تواند صیدهای بزرگی کشف کند. به عقیده مودب، شاعر نباید تک بعدی باشد و نباید دی یک بعد بماند. باید در ساعت و ساحت‌های مختلف فعال باشد. شاعر باید حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و غیره را شناخته و رشد کند.

مودب به ویژگی های شاعر پرداخت و گفت: راز بزرگ تمایز شاعر، این است که به خود متمرکز شود. شاعر اگر از جهان پیرامون خودش شروع کند، متمایز خواهد شد. شاعری که فقط و فقط، در ساعت و ساحت تفریح، به شاعری بپردازد، نسبت خود با زمان و زبان خودش، نسبت ناقصی خواهد بود.

در دقایق پایانی کلاس، مودب گفت: شاعر زنده باید بسم‌الله بگوید برای جستجوی خودش.

شاعر باید زمانه خودش، دردها، رنج‌ها، نقص‌ها، و ثروت‌ها را بشناسد. دردها به شاعر آگاهی داده و شناخت ثروت، شاعر را امیدوار می‌کند.