تهران: کارنامه شاعره انقلابی و مردمی/ شاعری که از انقلاب طلب نداشت

سرویس دریچه: مراسم نکوداشت مرحومه سپیده کاشانی عصر روز گذشته یکشنبه ۲۷ تیرماه در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

در ابتدای مراسم مهدی محقق رئیس انجمن در سخنانی عنوان کرد: در چند سال اخیر در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مجالسی برای بزرگداشت بزرگان دین و فرهنگ و ادب برگزار کرده‌ایم. برای انتخاب این افراد به منظور تجلیل، هیچ استثنائی نیز قائل نشده‌ایم. بسیاری از بزرگان اهل تسنن در کنار بزرگان اهل تشیع و نیز بسیاری از بانوان فاضل و دانشمند در کشور ما در این مجالس تجلیل شده‌اند که شایسته است بیش از این حقشان در تجلیل شدن از آنها پایمال نشود.

وی ادامه داد: بسیاری از بزرگان ما تا زمانی که زنده هستند مورد بی‌توجهی و بی‌احترامی قرار می‌گیرند و پس از آن وقتی فوت می‌کنند مورد تجلیل قرارشان می‌دهیم. این مساله در همین سال‌های اخیر هم باب بوده و موجب ناراحتی است. به باور من جایی مانند انجمن برای برپایی بزرگداشت و مطرح کردن نام چنین افرادی است. باید به این افراد ارزش نهاد و با بی‌توجهی از کنار آنها نگذشت. اگر این مفاخر خود را فراموش کنیم جوانان باید از چه کسی الگو بگیرند؟

در ادامه این مراسم غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به سخنرانی پرداخت. وی در سخنان خود با تجلیل از جایگاه ادبی مرحومه سپیده کاشانی گفت: ایشان در زمره اساتید شناخته شده دانشگاهی نبودند و کمتر در محافل علمی نامی از ایشان برده شده. من اما از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب با ایشان آشنا بودم.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی یک شور و حرکت عمومی در میان مردم ایجاد کرد که یکی از اوصافش نیز حماسی‌بودنش است در دروان انقلاب نیز هر که هر چه از هنر بهره داشت به صورت خودجوش عرضه می‌کرد. پیش از انقلاب اسلامی جامعه متدینین در هنرهای رایج زمان خود حضور چندانی نداشت و تنها شعر بود که از این قاعده مستثنی بود چون هم علما و فضلا و محافل دینی ما از شعر هرگز جدا نبودند و شعر نیز تنها به جماعت خاصی تعلق نداشت. پس از انقلاب نیز شعر نخستین هنری بود که به کمک انقلاب اسلامی شتافت چرا که اسباب و وسایل خاصی نداشت و زبان بیانش را همه به سادگی و آسانی در اختیار داشتند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: من سه روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دستور شهید مطهری به سازمان صدا و سیما رفتم و در همان ایام بود که با مرحومه کاشانی آشنا شدم. برادر شهیدم در آن زمان مدیر رادیو بود و خانم کاشانی نیز در شورای شعر و سرود رادیو عضو بود و عمده سرودهایی هم که از رادیو پخش می‌شد را می‌سرود که از قضا مخاطب خوبی نیز داشت.

وی در ادامه از این شاعره انقلاب به عنوان بارزترین چهره زن شاعر در انقلاب اسلامی یاد کرد و گفت: هر جا محفلی درباره شعر انقلاب برپا می‌شد ایشان نیز حضور داشت و در  ایام دفاع مقدس نیز  به جبهه رفت و در کنار رزمندگان در دفاع از انقلاب باقی ماند و البته هیچگاه نیز از انقلاب چیزی نخواست.

وی در پایان غزلی از سروده‌هایش برای این شاعره را با این مطلع قرائت کرد:

دردا شب سیاه غم آمد سپیده رفت
دردا سپیده سحر نودمیده رفت

حجت الاسلام حمیدرضا ارباب سلیمانی دبیر کانون‌های فرهنگی هنری مساجد نیز در ادامه این نشست در سخنانی عنوان کرد: در قرآن کریم آیات زیادی درباره سرنوشت افراد آمده است و عنوان شده که نباید الگوهای زمانه خود را فراموش کنیم. به باور من هم اگر جامعه سرمایه و الگوهایی معیار داشته باشد می‌تواند طریق کمال را طی کند و سربلند شود.

وی در ادامه تربیت خانوادگی مرحومه کاشانی را مهمترین عامل رشد و بالندگی وی عنوان کرد و گفت: او نعمت برخورداری از پدر و مادری صالح را داشت که یکی برایش شعر می‌خواند و دیگری در دامانش برای او آیات قرآن را تلاوت می‌کرد. از سوی دیگر او فردی بود که شناخت درستی از زمانه خود داشت. او در زمان ستم شاهی نهال شعر را با شکوفه‌های تازه در خود پروراند و با درک صحیح رسالت شعر به ابتذال پای نگذاشت و با روشنفکری در زمره مبارزان اجتماعی قرار گرفت.

ارباب سلیمانی در ادامه به موضوع الگوپذیری از مجاهد و مربی چون امام راحل از سوی سپیده کاشانی اشاره کرد و افزود: حضور وی در جبهه‌ها باعث شد که او هنر ادبی‌اش را ذهنی و انتزاعی نکرده و همدرد با مردم به بیان حقیقت بپردازد. به خاطر دارم وقتی با جمعی از کارکنان صداوسیما به منطقه عملیاتی در زمان آزادسازی خرمشهر آمد. از او که سوال شد برای چه به اینجا آمده‌ای گفت می‌خواهم شعری بسرایم که واقعی باشد و با آن نقشی نیز در جهاد ایفا کنم.

وی در پایان افزود: شعر کاشانی شعری واقع نگر بود و در بیت بیت اشعارش زبان شعری ساده و لطیف و عاری از تکلفی مرسوم و جاری بود و همین مساله از وی شاعری مکتبی،  انقلابی،  آرمانی،  میهنی و مردمی ساخته بود.