تهران: حدادعادل: «محبت» از السابقون شعر انقلاب است/ سنگری: ذریه‌پروری روش او است

به گزارش حلقه وصل، بیست و ششمین شب شاعر پاسداشت محمدجواد محبت با حضور جمع کثیری از چهره‌های فرهنگی در سازمان هنری رسانه‌ای اوج برگزار شد.

*حدادعادل: محبت از السابقون شعر انقلاب است

غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم گفت: یکی از افسوس‌های من در این سال‌های اخیر این است که محبت را کمتر می‌بینم و یاد روزهای ابتدای انقلاب می‌افتم که توفیق دیدار بیشتری داشتم. خاطره‌ شیرینی از رفاقت با محبت دارم. در سال 59 و 60 یک مسئولیت سنگینی برعهده من بود که آن تألیف کتب درسی و برنامه آموزشی مدارس در ابتدای انقلاب بود.

وی افزود: چند ده کتاب باید تغییر می‌کرد برخی باید از نوع تألیف می‌شد و باید تمام این اتفاقات در فرصت کوتاهی رخ می‌داد و بعد هم چاپ می‌شد و معلم‌ها نیز توجیه می‌شدند تا این کتب را تدریس کنند. در این مسئولیت یکی از نیازهای ما شعر سلیس، فاخر و مناسب سن و سواد مخاطب بود به خصوص که آن سال‌ها باید با ذره‌بین دنبال شاعر با این خصوصیات می‌گشتیم چون آن روزها به نسبت امروز شاعر انقلابی کم بود.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت:‌ یکی از این شاعران که در آن روزگار به ما کمک می‌کرد محمدجواد محبت است که در کنار او مرحوم مردانی هم بود که پا به پای ما کمک می‌کردند. محبت دارای خلوصی بود که زحمت برای ما پدید نمی‌آورد و ما آن سال‌های سخت را با کمک این دو بزرگ گذراندیم.

حدادعادل گفت: اگر می‌خواستم آیه‌ای برای شروع سخن خودم انتخاب کنم آیه السابقون السابقون را برمی‌گزیدم چون او از السابقون شعر انقلاب است. او هیچ اعوجاجی در عقاید نداشت و زبان به‌روزی در شعر داشت و از هیچ‌کس توقع نداشت و این سیره دیرینه او بود.

*هر جا حرف از انقلاب بود محبت با چراغ شعر آنجا بوده است

وی افزود: گاهی شب‌ها مردانی و محبت به منزل ما می‌آمدند و با هم شعر می‌گفتیم و برخی اشعار به صورت مشترک سروده می‌شد این رفت و آمدها آنقدر زیاد شد که محمدجواد محبت در منزل ما به عمو جواد معروف شده بود.

حدادعادل در پایان گفت: هر جا حرف از انقلاب بوده محبت با چراغ روشن شعر آنجا بوده است محبت شعر بی‌تعهد نسروده و هر چه سروده یک قصد و نیت تعلیمی و هدایتی برای این ملت داشته است.

او پس از اتمام سخنانش مجموعه شعر «هنوز هم» که به تازگی منتشر شده را به محبت اهدا کرد.

*گرما‌رودی: تعهد و التزام صفت محبت است نه شعرش

سیدعلی موسوی گرمارودی در بخش دیگری از مراسم گفت: شاعران ایران زمین از گذشته تا امروز را می‌توان به دو دسته معناگرا و سخن‌آرا تقسیم کرد. ناصر خسرو یکی از شاعران معناگرا است و در مقابل او قاآنی هم شاعری سخن‌آرا است و معنی در یک قصیده 250 بیتی او اندازه یک مثقال یافت نمی‌شود.

وی افزود: بهترین شاعران ما کسانی بودند که قرآن را الگوی خود قرار دادند. فردوسی، حافظ، مولوی و... پیشوایان این دسته هستند. شاعران ایرانی که هر یک قرآن را الگوی خود قرار دادند توفیقات بیشتری کسب کردند.

این مترجم نهج‌البلاغه در ادامه گفت: محمدجواد محبت از این دست شاعران است که هم معناگرا هستند هم سخن‌آرا. محبت پیش از اینها انسان درستی است.

وی اضافه کرد: گمان نمی‌کنم هیچ‌کس حتی آنکه به صورت حرفه‌ای دلخور است از محبت دلخور باشد. محبت پیش از شاعری انسان است.

گرمارودی در پایان گفت: شعر محبت را به لازم قالب در سه حوزه کلاسیک، نیمایی و آزاد باید دید. در سال‌‌های دهه چهل که شاملو سردبیر نشریه خوشه بود از محبت شعر چاپ کرده است تعهد و التزام در اشعار محبت صفت شعر او نیست بلکه صفت شاعر است.

*ده‌بزرگی: دست محبت را می‌بوسم

احد ده‌بزرگی در بخش دیگری از بیست و ششمین شب شاعر گفت: آقای محبت مهرش در دل همه است و آمدم بگویم که آقای محبت عزیز دوستت دارم. آقای محبت فطرتاً شاعر است و مانند کتاب نه زیرنویس و نه حاشیه است و سهل ممتنع آنچه دل گفته روی کاغذ ریخته است.

وی افزود: از دوران نوجوانی با شعر محبت حال پیدا کرده‌ام به خصوص در حوزه آئینی در روزگاری که همه به اصطلاح خود روشن‌فکر بودند که به نظرم نبودند محبت و گرمارودی شعر آئینی داشتند. محبت به زلالی خود محبت است و زنده باد به آن کسی که روز اول به محبت گفت شما محبتید. کسی که چارچوب محبت را رعایت می‌کند خود محبت است. محبت یک آدم متشرع، زلال، باصفا و با صداقت است و من دست او را می‌بوسم.

*سنگری: ذریه‌پروری روش محبت است

محمدرضا سنگری از پژوهشگران ادبیات آئینی در این مراسم گفت: در خاطرم هست که مدت‌ها در جست‌وجوی معنای ادب بودم تا تعریف آن را بفهمم و مدت‌ها درگیر این بود که فرق ادیب و مؤدب در چیست. در نهایت به توضیحی رسیدم که در هیچ لغت‌نامه‌ای نبود که آن را از مرحوم علامه طباطبایی خواندم.

وی افزود: ایشان می‌فرمایند اگر واژه را در بهترین جایگاه خود قرار دهی ادبیات آغاز می‌شود و اگر آن را در بهترین مرتبه رفتار قرار دهی مؤدب ایجاد می‌شود. بنابراین کسی که جایگاه درست رفتار و جایگاه درست واژه را بشناسد ادیب مؤدبی است.

سنگری گفت: در سال‌های 59 و 60 در اولین برخورد این تعریف ادیب و مؤدب را در محبت یافتم. در آن دیدار مرحوم مردانی گفت مراقب باش که در حضور محبت رفتار درستی داشته باشی به گمان من او مؤدب ادیبی است که ادب رفتاری او بارز است. در شاعران بافت و نحو زبانی سالم کمتر یافت می‌شود که مرحوم قیصر و استاد محبت از جمله شاعرانی هستند که بافت و نحو زبانی را رعایت می‌کنند که استاد محبت از پیشتازان این مسئله هستند.

وی افزود: او در موج‌ها خودش را گم نکرد و طبق تعریف رهبر انقلاب در ریزش‌ها و رویش‌ها استوار ایستاد. در تمام حرکت محبت در شعر یک وحدت حرکت و هارمونی و هماهنگی به چشم می‌آید.

این پژوهشگر ادبیات انقلاب اسلامی در پایان گفت: از استاد محبت در کتب درسی پنج شعر هست و هیچ‌کس به اندازه او در کتب درسی شعر ندارد که من اسم این روش را ذریه‌پروری و نسل‌پروری می‌گذارم موضوعی که قرآن 32 مرتبه به آن اشاره کرده است.

*بستنی اولین صله یک شاعر از محبت بود

بیژن ارژن در بخش دیگری از این مراسم گفت: دبیرستانی بودم که غزلی برای استاد محبت خواندم که به من فرمودند مثنوی زیاد بخوان سؤال کردم ربطش به غزل چیست فرمودند که به واسطه آن نظم را می‌آموزی. سال‌ها بعد چارپاره‌ای برای ایشان خواندم که من را به یک بستنی مهمان کرد و این اولین صله‌ای بود که از ایشان گرفتم او در خانه‌اش پذیرش شاعران زیادی بود که بسیاری ماندند و بسیاری هم رفتند. لحظه لحظه زندگی محبت، معرفت و شعر است در حالی که برخی ادای محبت و معرفت را درمی‌آورند.

*قزوه: در شعر امروز هنوز بابا نداریم

علیرضا قزوه در بخش دیگری از این مراسم گفت: ما علاوه براینکه در عرصه سرود کار کم داریم در کنار آن سلوک هم کم داریم. در فضای که شاعران زندگی می‌کنند فکر می‌کنیم چند چهره با سایرین فرق دارند در حالی که اگر قیامتی برپا شود و اشعارمان را به عنوان کارنامه اعمال به محضر خداوند ارائه کنیم بسیاری از ما دست‌مان خالی است و در این بین تنها چند شاعر دست‌شان پر است.

وی افزود: در ادب فارسی ما چند شاعر داریم که لقب بابا گرفتند در حالی که در عصر حاضر در شعر هنوز بابا نداریم. به نظر من کسی که می‌خواهد بابا شود اول باید اهل تقوا باشد. در کنار این باید مکتب داشته باشد و شاگردپرور باشد و مهم‌تر از اینها دست گشاده داشته باشد و این ویژگی مهمی است که در شاعری باشد تا بابا شود.

*محبت: مدح گفتن از کسی در حضورش تواضع او را سر بُریدن است

محمدجواد محبت در پایان این مراسم با تشکر از برگزارکنندگان آن گفت: مدح کسی را در حضور او گفتند مانند سر بریدن تواضع او است و این کار موجب می‌شود امر بر آن فرد مشتبه شود.

وی افزود:‌ در سال‌هایی که کتب درسی را تألیف می‌کردیم سال چهارم ابتدایی درس می‌دادم  که دیدم لغزش‌هایی در کتاب وجود دارد و آنها را برای آقای حدادعادل نوشتم و او دعوت کرد تا به کمکش بروم. بعد از اصلاح آن اشکال‌ها کسی پیشنهاد داد در کتاب‌های درسی در ارتباط با نماز شعری نیست و من شعری گفتم و آن شعر تا سال‌ها در کتاب‌ها بود.

در پایان این مراسم از حد ده‌بزرگی از سوی دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی تجلیل به عمل آمد. غلامعلی حدادعادل، سیدعلی موسوی گرمارودی، بیژن ارژن، اسماعیل امینی، احد ده‌بزرگی، یاور همدانی، محمود سالاری، شیرین‌علی گل‌مرادی، محمد عزیزی، خسرو آقایاری، رضا اسماعیلی، ایرج قنبری، محمدرضا سنگری، محمدعلی گودینی، مهدی بوشهریان، حامد محقق، جواد محقق، پرویز بیگی حبیب‌‌آبادی، مصطفی محدثی خراسانی، علیرضا قزوه، سیداکبر میرجعفری، فاضل نظری، محمدسعید میرزایی، بهروز قزل‌باش، فاطمه طارمی و... از جمله چهره‌هایی بودند که در بیست و ششمین شب شاعر شرکت کرده بودند.