تهران: دولت در حوزه کتاب به خواب زمستانی رفته است/ عملکرد مجمع ناشران انقلاب اسلامی به یقین بهتر از وزارت ارشاد است

سرویس حاشیه نگاری: در آستانه پایان سومین سال ریاست جمهوری حجت الاسلام حسن روحانی بسیاری از نویسندگان، ناشران و عرضه کنندگان کتاب از افزایش مصائب و سختی های حوزه نشر در طی چند سال گذشته سخن می گویند و نسبت به عدم تحقق وعده های رئیس دولت یازدهم در حوزه کتاب و وضعیت نابسامان وضعیت نشر در کشور گلایه های دارند. در همین خصوص پایگاه 598 در آستانه برگزاری بيست و نهمين دوره نمايشگاه بين المللي كتاب تهران در گفت و گويي با مسعود پيرمراديان، مديرعامل نشر معارف به بررسی موانع پیش روی حوزه نشر پرداخته است.

پيرمراديان در خصوص اوضاع و احوال اين روزهاي صنعت نشر اظهار داشت: اگر بخواهیم درخصوص اوضاع و احوال نشر کشور در شرایط فعلی صحبت نماییم باید اذعان کرد که نشر کشور وضعیت وخیمی دارد و برای رفع این مشکلات توجهی از طرف دستگاه هایی مسئول، بخصوص وزارت ارشاد صورت نمی گیرد و حداکثر کاری که وزارت ارشاد در حوزه کتاب انجام می دهد صدور مجوز چاپ به ناشرین و ممیزی و همچنین برگزاری نمایشگاه کتاب محدود شده است و عملا این دستگاه حاکمیتی فرهنگی کشور به دیگر بخش های مقوله کتاب هیچگونه توجهی ندارد و این در حالیست که بحث ترویج و معرفی کتاب به مردم در همه کشورها از مسئولیت های دولتی به شمار می رود.

ایشان افزودند: حتی در کشورهایی که قسمت های بازرگانی و تولید به بخش های خصوصی واگذار شده ولی دولت ها در حوزه ترویج فرهنگ ابتکار عمل دارند و در کشورهای صنعتی نیز هزینه های مربوط به برنامه های ترویجی در حوزه کتاب و فرهنگ از عهده بخش خصوصی بر نمی آید. آن چیزی که دیروز و امروز و فردای نشر کشور نیازمند است خیلی بیشتر از ممیزی و صدور مجوز برای چاپ کتاب و برگزاری نمایشگاه است.

وی ادامه داد: شاید در ایام نمایشگاه بین المللی کتاب نیز وزارت ارشاد گزارش مفصلی از فعالیت های خود ارائه دهد و از این گزارش احساس خرسندی نمایند ولی باید بدانیم برای کسب موفقیت باید به کارهای موثر بپردازیم وگرنه کارهای عادی و روزمرگی که موجب رضایت تنها مجموعه وزارت ارشاد می شود باعث حل شدن مشکلات حوزه نشر نخواهد شد . بنده معتقدم که دولت و وزارت ارشاد در حوزه کتاب در خواب زمستانی به سر می برد و توجهی به این مقوله ندارد و حوزه نشر در شرایط بحرانی به سر می برد و در عین حال اقتصاد نشر شدیدا دچار بیماری است.

پیرمرادیان تصریح کرد: شما اگر آمار سال 94 را ملاحظه بفرمایید می بینید که در حدود 200 کتابفروشی رو به تعطیلی رفته است و این در شرایطی است که تعداد کتابفروشی های فعال ما که کتاب های عمومی به مردم عرضه می نمایند تعدادشان به 1000 باب در کشور نرسد و تعطیلی 200 کتابفروشی در سال 94 زنگ خطری برای حوزه نشر محسوب می شود.

مدیرعامل نشر معارف اطهار داشت: شما یقین بدانید در سال 94 وضعیت عرضه و فروش کتاب قطعا کاهش داشته ولی شما خواهید دید که درایام نمایشگاه کتاب گزارشات وزارت ارشاد بسیار دهان پر کن و امید بخشی خواهد بود در صورتی که چیزی که در کف میدان نشر می بینیم خلاف این گزارشات است. در همین نمایشگاه کتاب امسال نیز اوضاع خوبی را مشاهده نخواهید نمود هرچند که ما به همین نمایشگاه اشکالات زیادی داریم.

وی در خصوص مشکلات ناشران گفت: یکی از مشکلاتی که امروزه ناشرین با آن دست و پنجه نرم می کنند مشکل توزیع مطلوب کتاب می باشد که در کشور مشاهده نمی کنیم. شما در خیابان انقلاب می بینید که انواع کتاب در حوزه های مختلف قابل دسترسی است ولی در سایر نقاط کشور عرضه کتاب رضایت بخش نیست. حتی در خود شهر تهران نیز به جز خیابان انقلاب در مابقی مناطق شهر کتابفروشی های زیادی مشاهده نمی کنید .

پیرمرادیان افزود: یکی از دلایلی که مردم به نمایشگاه کتاب توجه می کنند این است که مردم دسترسی به کتابفروشی ها ندارند و برنامه خرید کتاب خود را به زمان نمایشگاه موکول می کنند در صورتی که اگر مردم در شهر و محله خود دسترسی به کتاب داشته باشند نمایشگاه هم جنبه نمایشگاهی پیدا می کند و نه جنبه فروشگاهی.

ایشان تصریح کردند: مردم ما سابقه کتاب خوانی ندارند و اگر میزان سواد مردم در قبل از انقلاب را بررسی کنید مشاهده می کنید که عموم مردم بی سواد بوده و علم و تحصیل مربوط به قشر خاصی بوده است. اکنون که به برکت انقلاب اسلامی امکان تحصیل برای تمام مردم فراهم شده است مردم نیاز دارند که فرهنگ کتاب خوانی هم برای آنان جا بیفتد. ما در طول سال چه مقدار تبلیغ در حوزه تبلیغ و معرفی کتاب متناسب باظرفیت ها و جمهیت کشورمان انجام میدهیم؟

مدیر نشرمعارف ادامه داد:  زمانی که دولت در این خصوص اقداماتی را انجام ندهد قطعا بخش خصوصی نیز توانی نخواهد داشت. در تمام دنیا دولت در جهت ترویج کتاب و فرهنگ کتاب خوانی به بخش خصوصی کمک می کند که متاسفانه این کار در کشور ما صورت نمی گیرد. اگر بحث ترویج کتاب و فرهنگ کتابخوانی و همچنین سیستم توزیع کتاب در کشور بهبود پیدا کند وضعیت توجه مردم به کتاب و فرهنگ کتابخوانی در بازه زمانی 10 ساله بهتر می شود و تحولی اتفاق می افتد.

وی گفت: شما مشاهده می کنید که رهبر انقلاب برای توریج کتابخوانی خود وارد عمل شده اند و بر کتاب هایی که می خوانند تفریظ می گذارند و هر شب به صورت منظم کتاب هایی را مطالعه می کنند و در جلسات مختلف به آن اشاره می کنند و عنوان کرده اند که ما در خانواده هرشب قبل از خواب کتاب می خوانیم و سپس استراحت می کنیم. رهبری در هیچ موضوعی از خانواده خود حرفی نمی زنند ولی در موضوع کتاب از خانواده خود صحبت می کنند که نشان از دغدغه رهبری در این حوزه دارد ولی متاسفانه دستگاه های دولتی ما به این موضوع توجه نمی کنند.

پیرمرادیان افزود: عملکرد مجمع ناشران انقلاب اسلامی که حدود 5 سال از تاسیس آن می گذرد در حوزه ترویج کتاب، حمایت از ناشرین و حمایت از کتاب های مفید به یقین از عملکرد وزارت ارشاد بهتر است. مجموعه های خصوصی مانند پویش مطالعاتی روشنا در طی سه سال اخیر حدود 650هزار جلد کتاب با موضوعاتی مانند رمان، دفاع مقدس، سبک زندگی و ... تهیه کرده اند و در اختیار مردم قرار داده اند. وزارت ارشاد چه کمکی به این مجموعه کرده است؟! فرروشگاه های زنجیره ای پاتوق کتاب توانسته در 27 استان فروشگاه های کتاب راه اندازی نماید وزارت ارشاد گزارش دهد که چه حمایتی از این مجموعه کرده است ؟! این موارد نکاتی است که باید به آن توجه شود ولی متاسفانه وزارت ارشاد به آن توجه ندارد و در عوض بیشتر تمرکز خود را بر روی نقاط خیالی گذاشته است .

ایشان خاطرنشان ساختند: برای مثال مدت زیادی وزارت ارشاد درگیر موضوع ممیزی بود و وزیر و معاون او درگیر این موضوع بودند در صورتیکه در کل کشور ما در حدود 13000 ناشر داریم و حدود 50 ناشر هستند که مشکل ممیزی دارند یعنی ما 99.9 درصد ناشرین ما اصلا مشکل ممیزی ندارند و وزارت ارشاد بخاطر یک دهم درصد مدت ها وقت و انرژی می گذارد و حاشیه درست می کند برای موضوعی که مسئله 50 تا ناشر و 10 مولف است . به هر حال وظیف دینی و انسانی ماست که از انتشار کتب غیر دینی و غیر اخلاقی و نامناسب جلوگیری نماییم ولی می بینیم که وزارت ارشاد خود را درگیر نقاط خیالی مانند این موضوع می کند و وقتی خود را درگیر چنین مسائلی نماید و به موضوعات اصلی توجه نکند همین اوضاع برقرار باشد.چپ

پیرمرادیان در خصوص آثار تحریم ها بر حوزه نشر و وضعیت این حوزه در پسا برجام اظهار داشتند: به جز بحث تامین کاغذ که بخش اعظم آن از طریق واردات تامین می شود تحریم ها تاثیری در حوزه نشر نداشته است. قیمت کاغذ نیز در حال حاضر و پس از تحریم ها با قیمت آن در سال های 92 و 93 تفاوتی نکرده است و تحریم ها تنها تاثیری که در حوزه کتاب گذاشت این بود که بخش های مختلفی از دستگاه دولت در سراسر کشور که کتاب خریداری می کردند و به مردم و یا کارمندان خود اهدا می کردند به دلیل کسری بودجه دولت این اقدام را انجام ندهند و خرید های دولتی از سبد خرید کتاب کشور حذف شد.