تهران: فیاض: غرب را باید عاقلانه بشناسیم نه عاشقانه

سرویس دریچه: دکتر ابراهیم فیاض، مردم شناس و استاد دانشگاه تهران در برنامه «توقف ممنوع» با اجرای محمد دلاوری حضور پیدا کرد و درباره «نوع نگاه جامعه ایرانی به غرب» به بحث و گفت و گو پرداخت. در ادامه بخش های خواندنی این برنامه آمده است؛

در ابتدای برنامه فیاض در پاسخ به پرسش دلاوری مبنی بر اینکه ما امروز کجای جهان ایستاده ایم، گفت: «نباید گفت کجای جهان ایستاده‌ایم، باید به حرکت درآمد و رفت و باید دید هرکسی چه سهمی از جهان دارد. ما بنیان گذار نظام‌های بزرگ سیاسی جهان بوده‌ایم و این را در تاریخ می‌توان یافت.»

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه ایرانی‌ها مطالبه قدرت جهانی را دارند و این را در تاریخ دیده‌ایم، گفت: «عقلانیت تمدن‌ها را می‌شناسد و صورت سازی‌ و فرم‌سازی‌ها در تمدن وجود دارد. اگر امروز هم ما نسبت به وضعیت فعلی خود نقد داریم و آن را در شان تمدن خود نمی بینیم به این دلیل است که ویرانی مقدمه ساختن است. ما در دورانی جهل داشته‌ایم.»

دکتر فیاض در بخش دیگری از این برنامه به بحث ورود غربزدگی در جامعه ایرانی اشاره کرد و ادامه داد: «غرب زدگی از دوران ناصرالدین شاه شروع شد و وابستگی به غرب را رواج دادند. فکر می‌کردند اگر لباس‌ها و ابزارها خارجی باشد، یعنی رشد کرده اند.»

این مردم شناس و استاد دانشگاه در ادامه وضعیت فعلی جامعه ما را ترکیبی از تمدن ایرانی و غربی خواند و افزود: «امروزه فضاها را مخلوط کردیم، مبل ادای اروپایی‌هاست. ما فرهنگ‌مان قاطی شده است! باید فرهنگ خودمان را بشناسیم و همه چیز را بررسی کنیم.»

وی ادامه داد: «ما ایرانی هستیم، کشور ما تاریخ زیادی دارد. بعضی روشنفکرها شاید بگویند که کاش تاریخ نداشتیم! اما مردم به تاریخی که داشته‌ایم افتخار می‌کنند. متاسفانه تاریخی که از خودمان منتشر کرده‌ایم، خیلی درست نیست.»

فیاض در بخش دیگری از سخنان خود به نقد فرهنگ سازی در ملل دیگر اشاره کرد و گفت: «الگوی ژاپن همان اوشین است، اما حرف خاصی ندارد و تاریخ این کشور بر اساس فقر و فحشا بوده است. هند نیز جز کشورهایی است که پیشرفت خوبی داشته و فرهنگ خودش را هم حفظ کرده است. هند بزرگترین شرکت آسفالت‌سازی دنیا را دارد، اما مردم خودشان خیابان‌ها را آسفالت می‌کنند که اشتغال زایی شود.»

وی همچنین به نقد رویکرد فعلی مدیریت کشور اشاره کرد و افزود: «معادلات دولت بر این اساس است که باید نفت بفروشیم و کالا وارد کشور کنیم. صنایع ماشین در ایران دروغ است و اصلا چنین صنعتی نداریم. در ایران به دلیل اینکه دولت‌ها پول نفت و قدرت دارند، فرار رو به جلو می‌کنند.»

فیاض با اشاره به اینکه تا زمانی‌که دولت پول نفت داشته باشد، گوشش حرفی را نمی‌شنود، گفت: «هر وقت پول نفت را در بخشی از کشور تزریق کردیم، در حقیقت همه آن بخش را از بین برده‌ایم. دولت باید پول نفت را از بخش‌های مختلف کشور بیرون بکشد و بعد برنامه‌ریزی کند.»

فیاض در ادامه به بحث فرهنگ سازی اروپایی ها اشاره کرد و افزود: «ما در فیلم‌ها و رسانه‌ها و همین سریال «هشدار برای کبری۱۱» آرمان‌های آلمان را می‌بینیم. خودکشی و بحران اجتماعی و اعتیاد در این کشور بسیار زیاد است. اروپایی‌ها بعد از رنسانس برای پیشرفت از دیگر نقطه‌ها تقلید کردند، برای مثال همان شنل‌هایی که برای فارغ‌التحصیل‌های خودشان دارند، شبیه عبایی است که خودمان داریم. اما در همین آلمان کسی به من گفت تا زمانی‌که مدیران شما عاشق بنز هستند، شما در خدمت ما هستید. در میان ما علاقه به دیگر کشورها بسیار زیاد وجود دارد!»

این استاد دانشگاه در برنامه شب گذشته توقف ممنوع به موضوع نگاه ایرانی به جامعه غربی پرداخت و گفت: «باید به غرب نگاه عاقلانه داشته باشیم و نه عاشقانه! سیستم معرفی کشور باید درست شود تا نگاه عالمانه و آگاهانه به غرب وجود داشته باشد. در واقع باید غرب واقعی را شناخت، نه عاشقانه و نه با تنفر. نتیجه شیفتگی بدون تفکر این است که ایرانی‌ها به دلیل اینترنت و تلویزیون مشکل بی‌خوابی پیدا کرده‌اند، اما در جایی مانند آلمان ساعت ۷:۳۰ مغازه‌ها تعطیل می‌شود و مردم ساعت ۹ می‌خوابند!»

ابراهیم فیاض در بخش پایانی صحبت های خود با اشاره به اینکه باید غرب را آگاهانه و به همان شکلی که هست بشناسیم، افزود: «ما نه غرب را می‌شناسیم، نه ایران را و نه حتی اسلام را. به همین دلیل نه گذشته خودمان را می‌دانیم و نه نگاه درستی به غرب داریم. ما باید امریکا را بشناسیم، خوبی‌ها و بدی‌ها را ببینیم و با واقعیت‌ها آشنا شویم. دکتر شریعتی از غرب شروع کرد به اسلام شناسی و غرب شناسی رسید. مطهری از اسلام شناسی آغاز کرد و مرحوم زرین کوب از ایران شناسی. دوباره باید بازخوانی تاریخ را شروع کنیم و الگوهای صحیحی را بدست بیاوریم.»