یزدی: جریان روشنفکری در سینما سیاست‌زده است/ جیرانی: کارگردانی «بادیگارد» از بهترین‌های جشنواره بود

سرویس حاشیه نگاری: برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته جمعه 30 بهمن ماه با موضوع تحلیل سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر از شبکه سه سیما پخش شد.

آقایی: «بادیگارد» سینماست

امیر آقایی، بازیگر فیلم سینمایی «بادیگارد» در ابتدای برنامه میهمان رسول صدرعاملی شد. وی درخصوص همکاری با ابراهیم حاتمی کیا در فیلم سینمایی «بادیگارد» گفت: «بادیگارد» سینماست. در این شکی نیست. هرکسی می تواند به آن انتقاداتی داشته باشد. اما من به شخصه آن را دوست دارم. اگر دوست نداشتم با حاتمی کیا کار نمی کردم. به بی مهری هایی هم که با آن شده کاری ندارم. همکاری با حاتمی کیا همواره برای من لذت بخش بوده است.

ایوبی و ایل بیگی قرارداد بازی من را لغو کردند

وی درخصوص بازی در یک فیلم ترکیه ای گفت: من قرارداد بازی در یک فیلم ترکیه ای را بسته بودم اما ایوبی و ایل بیگی گفتند باید بازگردی. من به آقای ایل بیگی گفتم شما مدیرید و کار شما پشت میز نشینی است. اما من بازیگرم و در میان مردم جامعه ام زندگی می کنم. من از شما بهتر به خطوط قرمز نظام آشنا هستم.

این بازیگر افزود: ما چرا نباید حق داشته باشیم تا مثل بازیکنان فوتبال لژیونر داشته باشیم و با فیلمسازهای خارجی کار کنیم؟ این اتفاق ها، اتفاق های خوبی است و پرچم کشور ما را بالا می برد. من برای بازی در یک سریال ترکیه ای به آنجا رفتم. حتی به آنها قید کردم در لوکیشنی که روی میزش مشروبات الکی باشد من بازی نخواهم کرد. اما سر صحنه بودم که آقایان ایوبی، ایل بیگی و مدیران بالا با من تماس گرفتند که این کار شما هزینه دارد، برگردید تا ما در خدمت شما باشیم.

وی افزود: دلیل شان این بود که ترکیه و سریال های ترکیه ای دشمن ما هستند. درصورتی که من معتقدم این تلقی از کار من اشتباه است. حضور در عرصه بین الملل یک تجربه بزرگ است. اتفاق ناگوار اینجا بود که هیچ دلیل موجهی نداشتند. نهایتا به من گفتند چون احتمال دارد این سریال را یک شبکه ترکیه ای معلوم الحال بخرد و پخش کند، نباید بازی کنی.

آقای ادامه داد: من معتقدم ما می توانیم با تعیین موارد مکتوبی بگوئیم برای بازی در فضای بین الملل این موارد را باید رعایت کنید. نه اینکه به این شیوه با سرنوشت کسی بازی شود. من نباید به خاطر بازی در یک سریال وطنم را از دست بدهم و حتی نتوانم خانواده ام را ببینم. به هر حال قرارداد ما فسق شد و وکیلم گفت خیلی شانس آوردی که آنها از تو شکایت نکردند.

در ادامه بهروز افخمی خطاب به وی گفت: من فکر می کنم این عقب نشینی خودت بود و تو نباید به واسطه حرف کسی بازمی گشتی. اگر مدیران شکایتی داشتند باید از سوی قوه قضائیه طرح می کردند و تو باید می گفتی فقط به قوه قضائیه پاسخگو خواهی بود.

بخاطر «پایان نامه» دو و نیم سال ممنوع الکار شدم

آقایی پاسخ داد: من پیش از این بخاطر ماجرای فیلم «پایان نامه» و شکایت خصوصی آقای شمقدری دو سال و نیم ممنوع الکار شد و نمی خواستم این ماجرا دوباره پیش بیاید.

یزدی: ما هم فرم گراییم، هم محتواگرا/ جریان روشنفکری در سینما سیاست زده است

در ادامه برنامه محسن یزدی، دبیر مجمع منتقدان و نویسندگان سینمای انقلاب میهمان برنامه «هفت» شد. وی درخصوص رویه کاری این مجمع گفت: در دوره ای رسانه های انقلابی سینما قدرتمندتر شدند و در 4 دوره اخیر از جشنواره فیلم فجر با برگزاری یک نظرسنجی میان منتقدان خود، فیلم های برگزیده هر دوره از جشنواره را از نگاه خود معرفی می کردند. امسال تصمیم گرفتیم پس از 4 سال این نظرسنجی را به یک جشن تبدیل کنیم.

یزدی در پاسخ به این سوال افخمی که آیا نگاه شما به سینما سیاسی است؟ گفت: ما همواره در سینما متهم به فعالیت سیاسی هستیم درصورتی که به هیچ وجه این چنین نیست و اتفاقا جریان روشنفکری در سینما سیاسی تر و تشکیلاتی تر عمل کرده است. در میان نویسندگان ما بحث فرم مهم است، در کنار این مسئله که محتوا نیز مهم است. لذا ما با توجه صرف به محتوا مخالفیم. شاید تفاوت نسل جدید این گرایش با نسل قبل تر خود همین توجه به فرم است. در حوزه محتوا هم حرف عجیبی ندارند. مسئله شان توجه به نظام و انقلاب است.

در ادامه بهروز افخمی در تشریح معنای سیاسی اظهار داشت: سیاسی به این معنا که شما به فیلم هایی که در راستای حمایت و توجه به نظام ساخته اند توجه بیشتر دارید؛ فارغ از اینکه درآمده یا نیامده است. مثلا فضاسازی هایی که درباره فیلم «ابد و یک روز» می شود. به نظر می رسد با نگاه توطئه اندیش و تعمیم گراست و با این تصور که پیدا کردیم فیلم بد امسال و به نظرم اشتباه است.

یزدی پاسخ داد: درباره این فیلم خاص باید بیشتر صحبت کرد. این فیلم به نظرم بیشتر از زاویه نگاه افغانی ها دچار اشکال است. و با نگاه ملی مغایر است. چون وجه افغانی آن اتفاقا قابل تعمیم است. به هر حال ابزار ما قلم است. ابزار فیلمساز هم فیلمش است. من رسانه ای هستم، وقتی فیلم تند است جواب او در مقالات هم تند می شود.

در ادامه برنامه گزارشی از پشت صحنه فیلم سینمایی «بارکد» به کارگردانی محسن کیایی پخش شد و سپس میزگرد برنامه «هفت» درباره جشنواره سی و چهارم فیلم فجر با حضور فریدون جیرانی، بهروز افخمی، رسول صدرعاملی و مسعود فراستی آغاز شد.

صدر عاملی در ابتدای این بخش از برنامه خطاب به حاتمی کیا گفت: فارغ از نحوه داوری ها و اینکه حق حاتمی کیا چه بود، به نظرم سیمرغ و جشنواره نباید برای حاتمی کیا مهم باشد. او برند خود را دارد و طرفداران خود را دارد.

افخمی: فراستی باید عذرخواهی کند

سپس بهروز افخمی خطاب به فراستی گفت: فراستی باید برای نقد عجیبی که بر فیلم «ابد و یک روز» کرده است و آن را به مسئله امنیت ملی مرتبط کرده باید از مردم عذرخواهی کند. این فیلم اصلا تعمیم گرا نیست.

جیرانی: فراستی! فیلم های محبوب را نزن

در ادامه فریدون جیرانی نیز با خنده به مسعود فراستی توصیه کرد: فیلم های محبوب را نزن! به این فیلم «ابد و یک روز» حمله نکن. فراستی باید بداند فیلم های محبوبی مثل «جدایی نادر از سیمین» و «ابد و یک روز» را نباید بزند، زیرا از محبوبیتش کم می‌شود.

با فیلم های سیاه مخالف نیستم، با سیاه نمایی مخالفم

در ادامه مسعود فراستی بیان داشت: چیزی که من راجع به «ابد و یک روز» گفتم همچنان بر همان عقیده ام. اولا روستایی فیلمسازی است که با استعداد است و بیش از یک فیلم اولی کارگردانی می کند. دوما من اصلا مضمون را نمی فهمم. دوستان انقلابی ما مضمون زده اند، نه محتوا زده. محتوا از فرم می آید. فرم، مضمون را به محتوا تبدیل می کند.

وی افزود: تعمیم گرایی این فیلم چند نکته دارد. من اصلا با فیلم تلخ و سیاه مخالف نیستم. با سیاه نمایی مخالفم. سفیدی یا سیاهی اصلا مسئله من نیست. مسئله من نسبتی است که فیلمساز با سیاهی و سفیدی برقرار می کند. این نسبت محتوای فیلم را می سازد نه سیاهی یا سفیدی. ممکن است همه فیلم فلاکت و گرسنگی و بدبختی باشد، مهم نسبتی است که فیلمساز با آن برقرار می کند. این نسبت را هم دوربین و فرم تعیین می کند.

وی نهایتا گفت: لذا من این مرز را با دوستان سیاست زده و مضمون زده باید معین کنم که مسئله من با این فیلم، طرز نگاه فیلمساز است.

جیرانی: «هیهات» روی کاغذ رای می آورد

در ادامه فریدون جیرانی درخصوص هیات انتخاب و داوری های جشنواره فیلم فجر بیان داشت: درخصوص فیلم «هیهات» در ابتدا 2 اپیزود از فیلم به ما داده شد و ما داوری را منوط به تماشای هر 4 اپیزود فیلم کردیم. تهیه کننده با دبیر جشنواره صحبت کرد و گفت 4 اپیزود آماده بود و شما به من گفتید 2 اپیزود را بفرست. قرار شد 4 اپیزود را بفرستد. زمانی که به دست ما رسیده بود فیلم های راه یافته اعلام شده بود. ما فیلم را دیدیم و ایستاده در سالن سینما درباره فیلم صحبت شد. به نظر می رسید اگر همان بحث روی کاغذ می آمد، فیلم راه می یافت. خاطرم است همان جا حداقل 5 رای داشت. اما وقتی وارد دفتر رسیدیم چون زمان گذشته بود موضوع منتفی شد.

«ماحی» و «آبجی» انتخاب شدند اما کنار گذاشته شدند

وی افزود: همچنین ما دو فیلم دیگر نیز «ماحی» و «آبجی» را ما پس از تماشای نسخه کامل امضا کردیم که وارد بخش «نگاه نو» شود، اما آقای حیدری درباره افزودن 2 فیلم دیگر به بخش نگاه نو تصمیم گرفتند این کار انجام نشود.

این عضو هیئت انتخاب گفت: فیلم «برادرم خسرو» برای حضور در بخش سودای سیمرغ هر 7 رای را نداشت. و وقتی «ابد و یک روز» و «ایستاده در غبار» دیده شد، حرفی نمانده بود. بین «ایستاده در غبار» و «لاک قرمز» بحث شد اما اصلا بحث «برادرم خسرو» نبود. «برادرم خسرو» آن طور که دیگران خوششان آمد در میان هیئت انتخاب خیلی خوشمان نیامد و جزء انتخاب های هیچ کس برای حضور در بخش سودای سیمرغ نبود.

«امتحان نهایی» بخاطر نداشتن پروانه نمایش حذف شد

جیرانی گفت: ما فیلم «امتحان نهایی» را برای حضور در جشنواره انتخاب کرده بودیم و فیلم بسیار خوبی بود. اما به ما اعلام کردند بیخیال این فیلم شوید چون پروانه نمایش ندارد و تا جشنواره هم مجوز نمایش مخصوص جشنواره نخواهد گرفت.

وی افزود: فیلم «خانه ای در خیابان چهل و یکم»، «بادیگارد»، «سیانور» و «دختر» از جمله فیلم هایی بودند که ما آنها را به طور کامل ندیدیم اما بر همین اساس تصمیم گرفتیم در جشنواره بیاوریم. از سویی دو فیلم «مالاریا» و «نفس» بخاطر رای پائین حتی امکان داشت از جشنواره کنار گذاشته شوند.

وی گفت: فیلم هایی «بادیگارد»، «آااادت نمی کنیم»، «به دنیا آمدن»، «لانتوری»، «ایستاده در غبار» و «ابد و یک روز» از فیلم هایی بودند که با تمام 7 رای به جشنواره آمدند.

داوری در ایران مصلحتی است

این عضو هیئت انتخاب با بیان آنکه داوری باید مصلحتب باشد، ادامه داد: من با وجود اینکه فیلم «رسوایی 2» فیلم ضعیفی بود معتقد بودم که داوری مصلحت اندیشی است و من شخصا از آن دفاع کردم که باید وارد مسابقه شود، چون نماینده طیفی بود. ایران کشور مصلحت اندیشی است و به نظرم باید تاحدودی داوری را مصلحت اندیشی دانست.

کارگردانی «بادیگارد» از بهترین های جشنواره بود

جیرانی در ادامه درخصوص داوری فیلم «بادیگارد» اظهار داشت: من دموکراسی در هیات داوران را شوخی می دانم. به هرحال کارشناسی باید می شد، نظر داده می شد و بحث می شده تا به نتیجه درست نزدیک شوند. گاهی با صحبت و بحث رای عوض می شود و دیگران اقناع می شوند. درباره حاتمی کیا هم باید بحث می شد.

این فیلمساز افزود: فیلم حاتمی کیا به لحاظ کارگردانی، کارگردانی خیلی بهتری از فیلم های دیگر دارد و برای ما در هیات انتخاب کاملا این مسئله مشهود بود.

وی با بیان آنکه مواضع سیاسی را نباید وارد داوری کنیم، ادامه داد: البته امروز این سوتفاهم شده است. در همه جای دنیا بهترین فیلم، بهترین می شود، اما در جشنواره فیلم فجر بهترین فیلم همیشه مصلحت است.

بازی ناصر هاشمی در «برادرم خسرو» بهترین بازی بود

در ادامه بهروز افخمی در این خصوص عنوان کرد: فخیم زاده می گفت با حذف ابتدای فیلم «بادیگارد» که پرستویی به چشم پزشک مراجعه می کند، لطمه ای به فیلم نمی خورد و این برای کارگردانی و فیلمنامه یک فیلم بد است. اما این درباره «ابد و یک روز» هم درست است.

وی افزود: چطور ممکن است ده دقیقه اول فیلم «ابد و یک روز» را حذف کنیم و اتفاقی در فیلم نیافتد و در عین حال این فیلم سیمرغ بهترین فیلمنامه را بگیرد. فیلم اگر از جایی که ماموران برادر معتاد را می گیرند و برادر کوچک راه می افتد در کوچه تا خانه شان را نشان دهد هم آغاز شود نیز مشکلی پیش نمی آید.

افخمی ادامه داد: به نظرم بازی ناصر هاشمی در فیلم «برادرم خسرو» بهترین بازی جشنواره بود و راه نیافتن این فیلم به بخش سودای سیمرغ اشتباه بزرگ هیات انتخاب بود. در این شرایط دادن سیمرغ بهترین بازی مرد به پرویز پرستویی این احتمال را که جوایز مصلحتی بوده بیشتر می کند. چون اتفاقا بازی پرستویی بازی خاصی نبود. خواستند با دادن این جایزه، دلخوری «بادیگارد» را جبران کنند.

وی نهایتا گفت: در کل داوری های جشنواره دموکراسی نیست و بیشتر یک هرج و مرج عددی است.