تهران: امام خمینی(ره) بزرگترین مانع آزادی را «خودخواهی» می‌دانست

به گزارش حلقه وصل، عماد افروغ، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه به مناسبت ایام دهه فجر درباره اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) عنوان کرد: امام یکی از کسانی هستند که نه تنها درک و بینش همه جانبه از سیاست و زندگی سیاسی در اختیار مخاطب قرار دادند بلکه با جامع نگری که داشتند این درک و بینش را در چشم انداز و کلیتی هماهنگ و همخوان انسان شناسی فلسفی و اجتماعی قرار دادند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه رابطه منطقی ارزش شناختی یا حکمت نظری و عملی در اندیشه امام تنها به حیات سیاسی ایشان مرتبط نمی‌شود، اظهار داشت: امام جزو معدود شخصیت‌هایی بودند که شکاف بین الگو و عمل را با ورود به صحنه سیاست و رهبری انقلاب اسلامی و تداوم بخشیدن بدان پشت سر بگذارند و البته پیشرفت هم کنند.

افروغ با تأکید بر اینکه دستیابی به اندیشه سیاسی امام به سادگی امکان‌پذیر نیست، یادآور شد: باید تلاش بزرگی بین متخصصان و صاحب نظران عرصه‌های مختلف صورت بگیرد. امیدوارم که دست اندرکاران نسبت به تبیین اندیشه‌های امام و تشکیل گروه‌های پژوهشی اهتمام کنند.

این استاد دانشگاه همچنین اظهار داشت: آزادی از مباحث سیاسی مناقشه آمیز است که برای تبیین آن در اندیشه امام هم باید تلاش زیادی صورت بگیرد، رافائل از فیلسوفان سیاسی معاصر بین دو مفهوم آزادی اراده یا انتخاب و آزادی عمل تمییز قائل شد. امام خمینی (ره) در سندی که تاریخچه سند مبارزاتی ایشان شناخته می‌شود به وضوح بزرگترین محدودیت و مانع آزادی انتخاب را خودخواهی، قیام و عمل برای منافع شخصی و نفس به شمار آوردند.

وی با بیان اینکه امام با رد میل گرایی لیبرال‌ها، از دایره تنگ طبیعت به سمت انسانیت و قیام الله سوق پیدا کرد، یادآور شد: ایشان معتقد بودند که خودخواهی و ترک قیام برای خدا ما را به روزگار بدی رسانده و جهانیان را بر ما چیره کرده و کشورهای اسلامی زیر نفوذ دیگران هستند. بنابراین قیام برای منافع شخصی باید خفه شود و جمعیت شیعه متحد شوند.

افروغ در ادامه افزود: بنابراین موضع امام در بحث از خداوند، موضعی آشکار و بدون ابهام است موضع آرمان گرایان تنها طبیعت و یا فطرت مبهم اولیه است درحالیکه در اندیشه امام ،‌ جهت مطلوب آزادی عمل یا آزادی سیاسی خداوند متعال است. ایشان به نفی میل گرایی لیبرالیسم غربی پرداختند.

وی با بیان اینکه امام خمینی (ره) خداجویی را ارزش غایی اعمال و رفتار انسان و اسلام را دین حق و کامل به شمار آوردند، توضیح داد: ایشان با همه علاقه‌ای که به آزادی و استقلال سرزمین داشتند تحقق آن را موهبت و هدیه الهی می‌دانستند و معتقد بودند که مسیر اصلی ما اسلام است و به کرات مطرح کردند که مسیر ما اسلام است و ما اسلام می‌خواهیم و آزادی که اسلام تویش نباشد، نمی‌خواهیم!

افروغ درباره انواع آزادی در کلام امام خمینی (ره) گفت: انواع آن از آزادی‌های مصطلح تا شهادت در نوسان است آزادی رأی و انتخابات، تعیین سرنوشت، احزاب، فرهنگی، اقلیت‌های مذهبی، سیاسی و .. است اما آزادی بزرگتر، شهادت و دیگری آزادی از دخالت بیگانگان است.

وی در پایان یادآور شد: حضرت امام با نفی میل‌گرایی لیبرالیسم اصل را بر ایمان‌گرایی و نفی خودخواهی و شخصی و نفس‌پرستی قرار دادند، همچنین از نظر امام آزادی هر چند جنبه ابزاری و وسیله‌ای دارد اما تعابیری از جمله حق طبیعی، موهبت الهی، هدیه الهی و ... این نکته را مشخص می‌کند که با سلب حقوق طبیعی و موهبت الهی از مردم و با اجبار و اکراه نمی‌توان ارزش‌های متعالی را در جامعه گستراند.