لزوم نظارت دقیق دولت بر بازار در پی افزایش قیمت بنزین

به گزارش حلقه وصل، پس از گذشت چهار سال از حذف سهمیه بندی‌ بنزین و عدم اقدام دولت برای افزایش قیمت بنزین به طور پلکانی، فاصله قیمت بنزین در داخل کشور و کشورهای همسایه بسیار بالا رفت و موجب قاچاق چشمگیر این سوخت ارزشمند شد. به طور مثال سود قاچاق بنزین از ایران به ترکیه در هر لیتر به ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان و به جمهوری آذربایجان در هر لیتر به ۵۳۰۰ تومان می‌رسید.

از طرف دیگر، مصرف بنزین نیز افزایش شدیدی در داخل کشور داشت و علی رغم تلاش بی وقفه ای که برای افزایش سطح تولید بنزین صورت گرفت، سختی هایی در تامین بنزین مصرفی به وجود آمد. در خصوص بالا بودن مصرف بنزین در کشور همین بس که براساس اعلام مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، مصرف بنزین سال گذشته کشور ۳۸ درصد بیشتر از مصرف اتحادیه اروپا بوده است.

بر همین اساس شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران با صدور اطلاعیه ای طرح مدیریت مصرف سوخت را اعلام کرد: شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به اطلاع عموم هموطنان عزیز می‌رساند که براساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران محترم سه قوه، از ساعت صفر روز ۲۴ ماه آبان سهمیه بندی بنزین برای تمام وسایل نقلیه بنزین سوز به ترتیب بیان شده در این اطلاعیه انجام می شود:

۱- میزان سهمیه بنزین هر نوع خودرو به ترتیب زیر است:

۲- قیمت بنزین معمولی سهمیه ای از قرار هر لیتر ۱۵۰۰ تومان خواهد بود .قیمت بنزین معمولی غیر سهمیه‌ای از قرار هر لیتر ۳۰۰۰ تومان خواهد بود .قیمت بنزین سوپر از قرار هر لیتر ۳۵۰۰ تومان خواهد بود.

۳- از ساعت صفر روز ۲۴ سهمیه کامل ماه آبان سال ۱۳۹۸ همه خودروها به کارت سوخت شخصی آن ها واریز شده و سهمیه خودروهای شخصی به مدت شش ماه قابل ذخیره است. استفاده از سهمیه سوخت صرفا با استفاده از کارت هوشمند سوخت شخصی میسر خواهد بود.

۴- کسانی که تاکنون به هر علت کارت سوخت شخصی خود را دریافت نکرده اند، از ساعت اجرای طرح، سهمیه سوخت ایشان محفوظ است و از این بابت هیچ نگرانی نداشته باشند .افرادی که کارت سوخت ندارند، شامل کسانی که تاکنون درخواست المثنی نداده اند، کسانی که درخواست داده و هنوز کارت سوخت خود را دریافت نکرده اند و همچنین کسانی که کارت سوخت برایشان صادر شده ولی در باجه معطله شرکت ملی پست است، سهمیه همه آنها از همین امروز محفوظ و ذخیره خواهد شد.

۵- نرخ CNG‌ بدون تغییر خواهد بود.

۶- برای مسافربرهای بر پایه اینترنت (اسنپ و تپ سی) مشروط برآن که نرخ های خود را از مقادیر مصوب، به تشخیص وزارت کشور تغییر ندهند، اعتبار معادل سهمیه مصوب تعلق خواهد گرفت. برای تامین سوخت خودروهای مسافر برخطی و بین شهری، آژانس های مسافربری و آموزشگاه های رانندگی تمهیدات لازم اتخاذگردیده است که متعاقبا اعلام خواهد شد.

۷- به منظور رفاه حال دارندگان خودروها با اولویت وانت بارها مقررگردید وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه کشور ظرف مدت یک ماه ضوابط تشویقی برای توسعه مصرف CNG‌ در خودروها را تنظیم و به تصویب شورای اقتصاد برسانند .

۸- همچنین به خودروهای همه دستگاه های اجرایی دولتی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری ، سهمیه بنزین تعلق نمی‌گیرد و این خودروها باید با قیمت هر لیتر ۳۰۰۰ تومان نسبت به دریافت بنزین اقدام کنند .

۹- قیمت نفت گاز با کارت سوخت جایگاه دار بدون تغییرخواهد بود.

لازم به ذکراست، با وجود همه این توضیحات لازم است دولت دقت و نظارت کافی را داشته باشد تا سطح عمومی قیمت ها تحت تاثیر افزایش قیمت بنزین قرار نگیرد، به عبارتی دولت با نظارت خود نباید اجازه دهد افزایش قیمت بنزین زمینه سوء استفاده برای گرانی های بدون توجیه را فراهم آورد.

هیچ مشکلی برای عرضه سوخت وجود ندارد

در پی سهمیه‌بندی بنزین از ساعات ابتدایی روز جمعه، عطاپور عضو هیات مدیره اتحادیه جایگاه‌داران در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، با بیان این‌که امروز جایگاه‌ها خلوت است و هیچ مشکلی برای سوخت‌رسانی نداریم، اظهار کرد: «هیچ مشکلی برای عرضه سوخت وجود ندارد و جایگاه‌ها مانند گذشته به فعالیت خود ادامه می‌دهند.»

گفتنی است، پس از اتمام سهمیه، خودروهای شخصی می‌توانند تا ۲۵۰ لیتر از طریق کارت خود بنزین با نرخ آزاد دریافت کنند و پس از آن باید از کارت جایگاهدار استفاده کنند. همچنین، با آغاز سهمیه‌بندی بنزین، محدودیت ۲۰ لیتر سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌داران برداشته شد و هر کس که در مراجعه به جایگاه‌های عرضه سوخت، کارت سوخت شخصی به همراه نداشته باشد، می‌تواند با استفاده از کارت جایگاه‌داران تا سقف هر نوبت ۶۰ لیتر، بنزین با نرخ آزاد دریافت کند.

در همین زمینه، فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده است: «امکان سوخت‌گیری بنزین سوپر با کارت سوخت شخصی وجود ندارد و اگر شخصی برای سوخت‌گیری از بنزین سوپر از کارت سوخت شخصی خود استفاده کند، دستگاه پیام می‌دهد که کارت شما غیرمجاز است.»

لازم به ذکر است، با توجه به الزام استفاده از کارت های سوخت، کسانی که در سایت «دولت همراه» ثبت نام کرده‌اند با استعلام در قسمت پیگیری می توانند از وضعیت تایید ثبت نام خود اطمینان حاصل کنند. برای تمام کسانی که ثبت نام آنها تایید شده کارت هوشمند سوخت صادر و به نشانی آنها ارسال می‌شود، همچنین امکان حذف ثبت نام وجود ندارد.

قیمت تاکسی، قطار و هواپیما همچنان ثابت است

در خصوص تاثیر افزایش قیمت بنزین در حمل و نقل عمومی، سعید رسولی، مدیرعامل شرکت راه آهن در گفت وگو با خبرگزاری مهر درباره تأثیر اصلاح نرخ بنزین بر قیمت بلیت قطار گفت: «با توجه به اینکه فعلا نرخ گازوئیل افزایش نداشته است، قرار نیست بلیت قطار نیز افزایش داشته باشد.»

همچنین دایوش باقرجوان، دبیرکل مسافری سازمان راهداری درباره سهمیه سوخت این خودروها و تأثیر آن بر کرایه آنها گفت: «قرار است تا پایان ماه جاری با کرایه موجود به فعالیت خود ادامه دهند تا دستورالعمل های مربوطه به سازمان راهداری ابلاغ شود.»

مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز با بیان اینکه تاکنون از سوی دولت اطلاعیه‌ای مبنی بر افزایش قیمت سوخت هواپیما مطرح نشده است‌، گفت: «اگر نرخ سوخت پروازهای مسافری افزایش یابد، قطعاً این افزایش نرخ سوخت تاثیر بسزایی در قیمت بلیت پروازها دارد زیرا یکی از هزینه‌های اصلی شرکت‌های هواپیمایی، نرخ سوخت است.»

روحانی: نگذاشتیم بنزین ۵۰۰۰ تومان شود

در این باره، حسن روحانی، رئیس جمهور در دیدار برخی اعضای دولت و مسئولان کشور به مناسبت میلاد پیامبر (ص) و امام صادق(ع)، گفت: دولت مدت ها به دنبال آن بود تا از طریقی بتواند از  اقشار ضعیف کشور که بواسطه شرایط اقتصادی در فشار هستند، حمایت و به آنها کمک کند، اما به دلیل کمبود منابع درآمدی و بودجه توان اجرای آن وجود نداشت.

وی با اشاره به اینکه امروز اقشاری در جامعه هستند که در زندگی خود با مشکلات مواجه هستند، بیان کرد: فشارهای اقتصادی شدید در سال ۹۷ و ۹۸ به زندگی مردم وارد شد و دولت می خواهد در حد تامین نیازمندی های ضروری، حمایتی از مردم کرده و به خانواده‌هایی که احساس می کنیم در فشار بیشتر هستند کمکی کرده باشیم.

رئیس جمهور ادامه داد: حدود ۷۵ درصد مردم در شرایط فشار قرار دارند و حدود ۲۵ درصد هم شرایط زندگی شان خوب است و بر مبنای محاسبات ۱۸ تا ۱۹ میلیون خانوار و جمعیتی در حدود ۶۰ میلیون نفر مشمول طرح حمایتی دولت خواهند بود و  این مبلغ هم کمک به فرد نبوده و کمک به خانوار به شمار می رود.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، روحانی با بیان این‌که تلاش ما این است بتوانیم این مبلغ را ماهیانه به حساب خانوارها پرداخت کنیم و در اوایل آذر ماه اولین نوبت آن پرداخت شود، گفت: این اقدام برای اقشار مستضعف جامعه کمک کوچکی به شمار می رود و در مجموع اصل این کار ضروری است.

روحانی ادامه داد:‌ برخی معتقد بودند که قیمت انرژی در ایران با قیمت آن در کشورهای منطقه فاصله زیادی دارد که البته این موضوع موجب ایجاد مفاسدی از جمله قاچاق خواهد بود و اگر بخواهیم این معضل را از بین ببریم باید بگونه ای قیمت را افزایش دهیم که تقریبا با قیمت انرژی در کشورهای همسایه برابری داشته باشد و ما با آن مخالفت کردیم.

وی افزود: البته این اقدام از سوی دولت انجام نشد به خاطر این که معتقد بودیم این افزایش قیمت به نرخ هایی مثل ۵۰۰۰ تومان برای هرلیتر بر زندگی مردم تاثیر مستقیم داشته و موجب افزایش تورم خواهد بود.

انرژی که در ایران مصرف می شود با سایر کشورهای دنیا متفاوت و مقدار زیادی است که اصلاح این کار البته نیاز به فرهنگ سازی و تولید خودروی خوب دارد.

رئیس جمهور اضافه کرد: هدف اصلی از این اقدام این بود که از یک طرف فشار زیاد به مردم وارد نشود و از سوی دیگر برای کسانی که مصرف روزانه معمول دارند نرخ بنزین گران نشود. به همین دلیل ۶۰ لیتر را با یک نرخ و نرخ آزاد را به گونه دیگر تعیین کردیم.

وی از وزرا و مسئولان ذی‌ربط خواست تا به طور شفاف اهمیت این اقدام را برای مردم به خوبی توضیح دهند و افزود: چهار سال است که دولت نسبت به تغییر نرخ بنزین اقدامی نکرده و امروز بعد از چهار سال این اقدام انجام شده است. باید این را برای مردم توضیح دهیم که این اقدام به نفع آنان خواهد بود و دولت علیرغم مشکلات اقتصادی که دارد هرگز قصد برداشت از این پول را نداشته و هر چه درآمد از این محل عاید شود به خانوارها بازخواهد گشت.

 روحانی افزود: هیچ کس تصور نکند چون شرایط اقتصادی دولت سخت شده دست به این اقدام زده است تا بخواهد بودجه خود را جبران کند؛ هرگز اینطور نیست و ریالی از این پول به خزانه نخواهد رفت. این کار به نفع مردم و اقشار تحت فشار جامعه بوده و می‌تواند مفید و موثر باشد.

تمام درآمدهای جدید به مردم می رسد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بررسی‌های صورت گرفته در سازمان برنامه و بودجه نشان می‌دهد از محل افزایش و اصلاح قیمت بنزین ماهیانه رقمی نزدیک به ۳۴۰۰ میلیارد تومان درآمد ایجاد می شود، از سوی دیگر با توجه به طرح دولت برای کمک به ۱۸ میلیون خانوار ایرانی به نظر می رسد رقمی بین ۳۰۰۰ تا ۳۱۰۰ میلیارد تومان در هر ماه برای این طرح به عنوان هزینه در نظر گرفته شده باشد.

گفتنی است، بر اساس مصوبه سران قوا شرط اصلی افزایش قیمت بنزین این بود که تمامی درآمدهای حاصل از این سیاست به حساب خانوارهای غیرثروتمند واریز شود. بر این اساس این درآمد هیچگونه اتصالی به بودجه عمومی نداشته و برای کسری بودجه از درآمدهای مذکور استفاده نخواهد شد.

پیگیری ها نشان می دهد شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی موظف شده کلیه درآمدهای حاصل از افزایش قیمت بنزین یارانه‌ای و آزاد را به حساب مشخص در خزانه واریز کرده و سازمان برنامه و بودجه نیز ارقام مربوط به کمک خانوار را برای واریز به حساب سرپرستان خانوار به وزارت رفاه تخصیص می‌دهد.

بررسی تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین

برخی کارشناسان معتقدند این آثار تورمی چندان چشمگیر نبوده است. به گزارش خبرگزاری فارس، برای بررسی این موضوع، آثار قیمت بنزین از سال ۸۴ تاکنون مورد بررسی قرار می دهیم:

الف- سال ۸۶ (آغاز سهمیه بندی بنزین): در تیرماه این سال بنزین برای اولین بار سهمیه بندی شد و قیمت بنزین سهمیه‌ای از ۸۰ تومان به ۱۰۰ تومان رسید و نرخ آزاد نیز به ۴۰۰ تومان جهش کرد. نرخ تورم در این سال به ۱۸.۴ درصد رسید که نسبت به سال قبلش، ۶.۵ درصد بیشتر بود، اما براساس گزارش بانک مرکزی، دلیل اصلی افزایش تورم، «ارزش اجاری مسکن شخصی» بود.

ب- سال ۸۹ (آغاز اجرای هدفمندی یارانه ها): در آذرماه این سال، بنزین سهمیه‌ای که پیش از آن ۱۰۰ تومان بود با ۳۰۰ درصد افزایش به ۴۰۰ تومان رسید. بنزین آزاد نیز از ۴۰۰ به ۷۰۰ تومان صعود کرد. در سال ۸۹، طبق گزارش بانک مرکزی تورم مصرف‌کننده به ۱۲.۴ درصد رسید. این عدد نسبت به سال ۸۸ حدود ۶, ۱ درصد رشد کرده بود اما باز هم بانک مرکزی در تحلیل رشد تورم در سال ۸۹، «ارزش اجاری مسکن شخصی» را به‌عنوان عامل اول معرفی کرد.

ج- سال ۹۳ (اجرای گام دوم هدفمندی یارانه ها):

در سال ۹۳ نرخ بنزین سهمیه‌ای به ۷۰۰ تومان و نرخ بنزین آزاد به هزار تومان رسید؛ یعنی یک تغییر ۷۵ درصدی و ۴۲ درصدی. بانک مرکزی تورم مصرف‌کننده در سال ۹۳ را ۱۵.۶ درصد اعلام کرد. در این سال نرخ تورم روند کاهشی را نسبت به سال قبلش ثبت کرد یعنی رشد قیمت بنزین حتی نتوانست در این سال مانع کاهش تورم شود!

د- سال ۹۴ (تک نرخی کردن بنزین): در این سال، سهمیه بندی بنزین حذف شد و قیمت بنزین تک‌نرخی  معادل هزار تومان بسته شد. در نتیجه در این سال برای بنزین سهمیه‌ای معادل ۴۲ درصد رشد قیمت رخ داد. داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که در این سال، تورم ۱۱.۹ درصدی ثبت کرده است که معادل ۳.۷ درصد نسبت به سال ۹۳ کاهش یافته است. در این سال بیشترین تورم متعلق به گروه‌های «بهداشت و درمان»، «تحصیل» و «رستوران و هتل» بوده است.

در مجموع، بررسی تجربیات بالا نشان می دهد که در دوره‌هایی که دولت در وضعیت باثبات اقتصادی افزایش قیمت بنزین را انجام داده، تورم افزایش چندانی نداشته و حتی بعضا شاهد کاهش تورم هستیم.

در خصوص شرایط کنونی نیز؛ براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در آذرماه پارسال، در حالت افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت بنزین با اختصاص سهمیه ماهانه ۶۰ لیتری بنزین به ازای هر خودرو همراه با اختصاص سهمیه مناسب برای خودروهای تاکسی ها که تقریبا مشابه وضعیت فعلی افزایش قیمت بنزین است، پیش بینی می شود شاهد افزایش ۱.۶ درصدی میزان تورم باشیم.