به راندمان کاری پایین کارمندان دولت، تعطیلات ناترازی هم اضافه شد!/ اصلاح ساختاری که پزشکیان وعده داده بود،‌ چه شد؟

به گزارش حلقه وصل: موضوع راندمان یا میزان کار مفید مسئله جدیدی نیست اما با وجود تعطیلی‌های وقت و بی وقت در دولت چهاردهم این مقوله بیشتر از هر دولت دیگری به چالش کشیده شده است.

در فضای ناترازی‌های انرژی همچون برق و همچنین آلودگی هوای تهران حالا تعطیلی سازمان‌ها و مراکز دولتی به یک روش ارزنده تبدیل شده است. یا این موضوع از عدم راندمان کاری مناسب نیروهای دولت حکایت دارد یا اینکه مسائلی مثل ناترازی برق آنقدر حاد است که متأسفانه باید کار دولتی تعطیل شود. هر چه هست این موضوع بازده کاری را نیز بیشتر به چالش می‌کشد.

اما نباید از مسئله اصلی یعنی راندمان پایین کار نیروها در دولت غافل شویم. این موضوع سبب شده تا برخی از کارشناسان و مسئولان نسبت به سطح کمی و کیفی چنین روندی موضع گیری کنند.
 
«محمدرضا باهنر»، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در همین راستا می گوید: «کارمند جماعت به طور متوسط از ۸ ساعت، ۲۰ دقیقه کار مفید دارد. اگر قدرتی داشتم می گفتم نصف کارمندان دولت در خانه بنشینند و حقوق بگیرند، حتما هزینه های دولت کمتر می شد.»
 
باهنر درباره تعیین‌تکلیف لایحه ساماندهی کارکنان دولت اظهار کرد: «امروز دولت هرچه درآمد دارد برای هزینه جاری مصرف می‌شود عرف کارمندی کشور هم عرف معمولی نیست. دریک کشوری که دو برابر ما جمعیت دارد فقط ۶۰۰ هزار نفر کارمند دارد اما ما با ۸۰ میلیون جمعیت به ۴ الی ۵ میلیون نفر حقوق کارمندی می‌دهیم.مسئله این است که دولت با این سطح از کارایی نمی تواند به اهداف مد نظر خود برسد.»

موضوعی که پیشتر از قول رییس‌جمهور مطرح شده بود که وی نسبت به بازدهی کاری گلایه دارد و پزشکیان در مناظرات تلویزیونی گفته بود: «تو ادارات ما نیم ساعت هم کار نمی‌کنند. باید به کارمندان بر اساس عملکرد حقوق داد. یعنی وقتی کار کردند بهشون حقوق داد!»

کلید واژه سخنان رئیس جمهور در این مناظرات «پرداخت عملکردی» ‌است. پزشکیان در مناظرات با بیان اینکه عملکرد باید مشخص شود عنوان کرد که «در خیلی از جایگاه‌ها افرادی وجود دارند که کار نمی‌کنند و کارایی هم ندارند و فوق العاده مدیریتی نیز می‌گیرند. پول را باید بر اساس نتیجه کار پرداخت کنیم؛ یعنی پرداخت عملکردی. اما این کار را نمی کنیم. پول‌ها را می دهیم نتیجه‌ای هم مشخص نیست.»

اما با وجود این گلایه‌ها در هنگام انتخابات دولت پزشکیان نتوانسته فضای کاری که مد نظر رئیس جمهور بوده را ایجاد کند و حتی روال کاری نیز بیشتر مورد انتقاد قرار گرفته است تا جایی که حامیان دولت نیز از این روند گلایه دارند.

در همین راستا، «حسین مرعشی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران، تاکید کرد: «راندمان کنونی دولت ۱۰درصد است. اما موضوع مهم اینجاست که کشور اکنون نمی‌تواند با راندمان ۱۰ تا ۱۵درصد اداره شود، گرچه در مسیر درست باشد. کشور باید رشد شتابان داشته باشد و با سرعت باید مسائل خود را حل کند. ماه‌ها طول می‌کشد و درباره موضوعی نمی‌توانیم تصمیم بگیریم. من از راندمان پایین دولت راضی نیستم. من در هر جایی که بودم، شتابم برای اداره کشور بسیار بیشتر از سرعت کنونی بود.»

بر اساس آماری که اخیرا منتشر شده است دولت به ۸.۵ میلیون کارمند دستگاه اجرایی و بازنشسته حقوق پرداخت می کند و ۳۰ درصد کارمندان هم دیپلم و زیر دیپلم هستند. فرهنگ کار در کشور ما روند ثابتی دارد و دولت چهاردهم نیز تغییراتی برای بهبود آن شکل نگرفته است؛ چراکه دولت در این روند بیشتر درگیر ناترازی هایی بوده که اصل آن از ناترازی مدیریتی ریشه گرفته است. آمار تحصیلاتی کارمندان دولتی خود نشان دهنده عدم شکل گیری ارتقای دانشی در افراد است. اینکه افراد برای ارتقای خود به نتیجه ای برای بالا بردن سطح تحصیلات خود نرسیده اند نشان دهنده نوعی خمودگی و بی نتیجه بودن امر آموزش در دولت است. درواقع آموزش و یادگیری مداوم در فرهنگ کار دولتی چندان تعریف نشده است. درحالی‌که در کشورهای صنعتی آموزش نقش کلیدی در استخدام و به کارگیری افراد دارد.

 آنان به نیروی کار ماهر فوق‌العاده اهمیت می‌دهند اما در کشورمان به جای اینکه کار حرفه‌ای مورد تقدیر قرار گیرد بیشتر روابط تعیین کننده چنین انتخاب هایی برای استخدام بوده است. ثبات شغلی بی چون و چرا برای برخی از افرادی که به عنوان کارمند رسمی مشغول به کار هستند خود باعث عدم ارتقاء و نیازمندی برای رشد فردی و حرفه ای کارمندان شده است. شکل گیری پدیده نیروی شرکتی در کنار رسمی که ساختار ناعادلانه ای را به وجود آورده نیز به سبب عدم کارایی درست نیروهای رسمی است.

 اینکه 30 درصد کارمندان دولتی زیر دیپلم هستند و خود را نیازمند ارتقای تحصیلی نمی‌بینند نشان دهنده همین ثبات شغلی بی چون و چراست. این درحالی است که این روزها افرادی که سعی دارند وارد بازار کار شوند باید انواع و اقسام مهارت های کاری و مراحل تحصیلی را گذرانده باشند.

نکته اساسی دیگر میزان بودجه ای است که برای این افراد با توجه به راندمان کاری پایینی که وجود دارد صرف می‌شود. درواقع دولت برای این هشت و نیم میلیون کارمند خود بایستی هر ماه به آب و تاب زده و حقوق و مزایای آنان را تهیه کند اما راندمان کاری برخی از آنان بسیار پایین است و این موضوع سبب شده که نوعی بار مالی بر روی دوش دولت قرار گیرد که بهره وری چندانی ندارد.

 با این حال همانطور که رئیس جمهور در مناظرات تلویزیونی از اصلاح ساختاری صحبت کرده بود باید برای اصلاح این ساختار معیوب و هزینه‌زا فکری شود و منابع دولت صرف پیشرفت کشور شده و افراد حرفه‌ای استخدام و بکارگیری شوند و نتایج مورد بررسی و کنکاش جدی قرار گیرد.