وقتی دولت از «مسکن مهر» به خانه‌های ۳۰ متری رسید!

به گزارش حلقه وصل، ماجرای افزایش قیمت سرسام آور مسکن خصوصا در شهر تهران سبب بروز مشکلات مختلفی برای شهروندان شده است. از یک سو اجاره بهای سنگین باعث شد تا کمپین «صاحبخانه خوب» راه اندازی شود و حالا رکود در خرید و فروش مسکن به جایی رسیده است که مشکلات در این حوزه پویا و پرسود تبدیل به معضلی بزرگ شده است. جهش قیمت خانه منجر به افت ۷۳ درصدی معاملات و ریزش بی‌سابقه قیمت اوراق تسهیلات مسکن شده است. براساس گزارش اخیر بانک مرکزی، قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی در شهر تهران به میانه کانال ۱۲ میلیون تومان رسیده است که حاکی از رشد سه‌برابری (۲۰۰درصدی) در مقایسه با بهار سال ۹۲ است. دلیل مبنا گرفتن بهار ۹۲ این است که آخرین قله قیمت مسکن است و پس از بهار ۹۲، بازار مسکن وارد دوره رکود ۴ساله شد.

از سوی دیگر، طبق آمارهای جهانی، نسبت قیمت خانه به درآمد متوسط خانوار ایرانی، ۱۲/۹ برابر است، (طبق آمار نمودار) این درحالی است که در کشورهای پیشرفته جهان و حتی کشورهای منطقه این نسبت بسیار پایین‌تر است، به طوریکه این میزان در آلمان ۷/۸ برابر، در ترکیه ۹/۴۱ برابر، در امارات ۵/۲ برابر و در عراق ۸/۳۳ برابر است. همچنین در رده‌بندی شاخص توانایی تأمین مسکن، در بین ۹۰ کشور جهان، ایران در رتبه هشتادوچهارم قرار دارد. همه این آمارها نشان می دهد که وضعیت مسکن درایران و بخصوص در شهر تهران به چه سمت و سویی گرایش یافته است. کارشناسان اما بیان می کنند که این رکود درحالی است که اگر در حوزه مسکن جنب و جوش و رونقی شگرف شکل بگیرد شاهد پویایی و چرخش چرخ اقتصاد کشور خواهیم بود. چراکه حوزه مسکن یکی از حوزه های بنیادی در کشور است که صنایع بسیاری در کشور به طور مستقیم و غیر مستقیم به آن وابسته هستند و اگر حوزه مسکن رونق یابد این حوزه ها هم فعال می شوند و موتور اقتصادی کشور به راه می افتد. اما دولت در این حوزه در این چند سال چه کرده است؟ دولت یازدهم با موج تخریبی علیه مسکن مهر همراه شد تا جایی که «عباس آخوندی» وزیر راه و شهرسازی سابق این طرح انبوه سازی مسکن را مزخرف نامید. اما در دولت دوازدهم که همه چیز گران شد و قیمت مسکن سر به فلک کشید، شاهد آن هستیم که مسکن مهر خریداران خوبی پیدا کرد و حتی دولت به طور کاملا عجیبی اعلام کرد که مسکن مهر را یک پروژه عالی ارزیابی می کند و در دولت روحانی بوده است که این پروژه پیشرفت چمشگیری داشته است! این درحالی بود که دولت در فکر ساختن پروژه انبوه سازی دیگری به نام مسکن اجتماعی بود که چیزی از این طرح دیده نشد! حالا شهردار تهران در میان انبوه گرانی مسکن و رکود تورمی سرسام آور در این حوزه طرح مسکن کوچک را به شورای شهر ارائه داده است.  مردادماه سال جاری بود که سخنگوی دولت از احداث خانه‌های کوچک متراژ برای مردم شهر تهران خبر داد. او گفت: «با بحث رئیس جمهور، شهرداری‌های کلانشهر و در پیشگام آنها حناچی در جلسه مسکن اعلام کرد که خانه‌های کوچک برای افراد به خصوص افرادی که تازه ازدواج کرده‌اند ایجاد می‌شود.» در همین رابطه، «پیروز حناچی»، شهردار تهران ساخت مسکن توسط شهرداری‌های کلانشهرها به‌منظور تأمین مسکن کم‌درآمدها را به دولت پیشنهاد داد و در همین راستا آیین‌نامه‌ای در وزارت کشور با همکاری شهرداری تهران در دست تدوین است. هدف از ساخت مسکن توسط شهرداری‌ها ساخت مسکن‌های کوچک متراژ به‌منظور اجاره‌داری و تأمین نیاز دهک‌های هدف است. بر اساس ضوابط طرح تفصیلی شهر تهران حداقل متراژ واحدهای‌های مسکونی باید ۴۰ تا ۵۰ متر باشد اما اکنون خانه‌‎های ۳۰ متری، پیشنهاد سازندگان مسکن شهر تهران برای عرضه به بازار با اجاره ارزان هستند؛ پیشنهادی که در جلسه با مدیران شهری مطرح شده است. پیشنهاد سازندگان مسکن شهر تهران برای عرضه مسکن‌های کوچک (۳۰متر) به مدیران شهری شهر تهران ارائه شده است اما عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران تأکید دارد که «تقلیل» محل اسکان و زندگی خانوار به هیچ وجه در دستور کار شورا و شهرداری نیست. «زهرا نژادبهرام» تأکید کرد که شورای شهر و شهرداری به‌ دنبال تقلیل محل اسکان خانوارهای شهر تهران نیست و قصد نداریم سکونت در مسکن کوچک را رویه و سبک زندگی قرار دهیم و شهرداری به‌دنبال آن تغییر سبک ساخت و ساز نیست اما با توجه به این که نیاز به خانه‌های کوچک مقیاس در شهر تهران وجود دارد، ساخت این نوع مسکن در دستور کار قرار دارد. در واقع ما در ساخت‌وساز به‌دنبال تنوع ساخت و تنوع متراژ هستیم اما به‌دنبال اعمال کاهش متراژ به هر قیمتی نیستیم. اما این طرح مشکلات زیادی با خود به همراه خواهد داشت که از لحاظ انبوه جمعیتی که قرار است در این خانه ها حضور یابند و بعضا حالت مجردی و کم تعداد بودن افراد خود سبک زندگی خاصی را ترویج می کند. از سوی دیگر اینکه به جای رونق بازار مسکن مردم را در خانه های کوچک هدایت کنیم نیز به نوعی پاک کردن صورت مسئله است.  هرچند با توجه به اینکه قیمت مسکن در تهران در برخی از مناطق سر به فلک کشیده است، باید گفت که این طرح ها نیز دردی از جامعه و افرادی که خانه ندارند را دوا نمی کند. مسکن مهر لااقل امید بسیاری را برای خانه دار شدن در مناطق مختلف کشور زنده کرد و باعث اشباع بازار مسکن و همچنین رونق خرید و فروش و ارزانی خانه شد. اما به نظر می رسد دولت و شهرداری تهران قصدی برای پایین آوردن قیمت مسکن ندارند که چنین طرحی را به شورای شهر پیشنهاد می کنند و دنبال تقلیل محل زندگی مردم ایران هستند که خود مشکلات اجتماعی و فرهنگی بزرگی را به همراه خواهد داشت.