صدای نفس زابل زیر گردوغبار به گوش پایتخت نمی‌رسد

به گزارش حلقه وصل، مردم منطقه سیستان بیش از ۲۰ سال است که با مشکلات عدیده‌ای از جمله خشک‌سالی و بیکاری ناشی از آن مواجه هستند و این امر باعث شده تا برخی از مردم این منطقه مهاجرت به شهرها و استان‌های برخوردار را بر ماندن در محل سکونت خود ترجیح دهند زیرا در برخی از موارد خانه‌های آن‌ها در زیر آوار گردوغبار دفن شده است.

اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود زیرا بر اثر خشک‌سالی و خشک شدن بستر تالاب بین‌المللی هامون و همچنین رودخانه هیرمند کانون‌های گردوغبار در این منطقه ایجاد و تشدید شده است و موجب افزایش بیماری‌ها به دلیل عوارض تنفسی، چشمی و قلبی ناشی از طوفان گردوخاک در این منطقه شده است.

اما موضوعی که برای مردمان این دیار ناراحت‌کننده است عدم توجه کافی مسئولان است، زیرا طی این سال‌ها وعده‌های متعددی از سوی مسئولان مختلف برای کم کردن بخشی از مشکلات مردم مطرح‌شده اما متأسفانه به هیچ‌کدام عمل نشده است.

اما حالا بعد از ۲۰ سال اوضاع بسیار ناراحت کننده تر شده است زیرا ریزگردها در منطقه سیستان همه بخش‌ها را تحت تأثیر خود قرار داده است.

در برخی روستاهای این منطقه خانه‌های مردم در حال دفن شدن در زیر آوار گردوغبار است و مردم راه کوچ را برای خانواده خود در پیش گرفته‌اند و هر روز شاهد خالی‌تر شدن شهرها و روستاهای این منطقه هستیم.

بنابراین مسئولان باید برنامه خاصی برای رفع مشکلات مردم منطقه سیستان داشته باشند زیرا ریزگردها مشکلی است که همه ۵ شهرستان منطقه سیستان با جمعیت بیش از ۴۰۰ هزار نفر را تحت تأثیر خود قرار داده است.

متأسفانه چند سالی است که وزش بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان به بیش از ۲۰۰ روز در سال هم رسیده است و این یعنی مردم سیستان ۲۰۰ روز از ۳۶۵ روز یک سالشان را با طوفان، گردوخاک، آسمانی تار و تیره، خانه‌هایی پر از گردوغبار و نفس‌هایی به شماره افتاده سپری می‌کنند.

بادهای ۱۲۰ روزه حاصل توده‌های پرفشار غربی است که در فصل تابستان از جهت شمال شرق به جنوب شرق می‌وزد. حداکثر وزش این باد در تیرماه به بیش از ۱۰۰ کیلومتر در ساعت نیز می‌رسد که در مسیر باعث جابجایی ریگ‌های روان می‌شود و طوفان‌های شن، تپه‌ماهور و ماسه‌بادی‌ها را شکل می‌دهد.

۱۴۸ روز هوای زابل در وضعیت ناسالم بوده است

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه از ابتدای سال تا امروز ۱۴۸ روز هوای زابل در وضعیت ناسالم بوده است، اظهار داشت: بیش از ۶۰ روز این وضعیت به‌صورت متوالی بوده است.

محسن حیدری افزود: از روز نخست تیرماه که وزش باد شدید با سرعت حدود ۸۰ کیلومتر بر ساعت زابل را درنوردید و دید افقی را در محدوده فرودگاه زابل به ۶ هزار متر کاهش داد، تا امروز وزش بادهای ۱۲۰ روزه موجب افزایش غلظت ذرات معلق در هوای این شهر شده است.

بیشینه سرعت وزش باد در زابل به بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت رسیده است

وی ادامه داد: در ۵۰ روز اخیر حداقل ۱۰ روز بیشینه سرعت وزش باد در زابل به بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت رسیده و وضعیت کیفی هوا را در شرایط خطرناک قرار داده است.

عضو ستاد مدیریت بحران سیستان و بلوچستان گفت: وزش این بادها سبب خیزش گردوخاک، کاهش دید افقی و کاهش کیفیت هوا در ۵ شهرستان شمالی و با شدت کمتر در نوار شرقی و مرز غربی استان می‌شود.

حیدری ادامه داد: وزش بادهای ۱۲۰ روزه یکی از ویژگی‌های اقلیمی شمال سیستان و بلوچستان است که هر سال از اواخر اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود و تا مهرماه ادامه می‌یابد.

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه از ابتدای امسال تا امروز شش روز هوای زابل همراه با طوفان گردوخاک بوده است، گفت: طوفان گردوخاک مخرب‌ترین پدیده خاک‌دار است که جزو پدیده‌های کم تکرار جوی در برخی مناطق کشور و یا حتی سیستان و بلوچستان نیز محسوب می‌شود.

محسن حیدری با بیان اینکه در ۱۷ سال اخیر حتی یک روز همراه با طوفان گردوخاک در چابهار نداشته‌ایم، توضیح داد: طوفان گردوخاک از نظر علمی و استانداردهای سازمان جهانی هواشناسی زمانی گزارش می‌شود که به‌صورت هم‌زمان سرعت وزش باد به ۵۴ کیلومتر بر ساعت و بیشتر از آن برسد و درعین‌حال دید افقی کمتر از هزار متر باشد.

وی ادامه داد: میانگین سالانه وقوع پدیده طوفان گردوخاک در زابل ۲۳ روز است و این میانگین در خاش، سراوان و نیکشهر یک روز و در زاهدان سه روز است.

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان امسال بیشترین سرعت باد ثبت‌شده در زابل حدود ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت بوده است، تصریح کرد: بیشینه غلظت ذرات معلق با اندازه ۱۰ میکرون در هوای زابل نیز تا این موقع ۵۹۱۳ میکروگرم بر مترمکعب معادل ۳۹ برابر حد مجاز بوده است.

جای خالی تجهیزات هواشناسی در طرح مقابله با گردوغبارها

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با اشاره به اختصاص اعتبار ۸۵ میلیارد تومانی دولت برای مقابله با گردوغبارهای منطقه سیستان گفت: پایش گردوغبار مهم‌ترین بخش در فرایند مقابله با این پدیده است چراکه هم موجب ارتقای دقت پیش‌آگاهی‌های جوی می‌شود و هم روند تغییرات میزان غلظت این پدیده را در مراحل مقابله با ریزگردها نشان می‌دهد.

وی افزود: با توجه به اهمیت داده‌های پایه هواشناسی در فرایند مطالعه و اجرای طرح‌های مختلف، بخشی از برش‌های اجرایی پیشنهادی دستگاه‌های اجرایی مرتبط با پدیده گردوغبار استان به تقویت شبکه پایش هواشناسی استان اختصاص یافت.

وی با بیان اینکه در اعتبارات پیش‌بینی‌شده امسال برای هواشناسی رقمی دید نشده است، گفت: زیرساخت‌های هواشناسی استان برای پایش گردوغبار نیاز به تقویت و توسعه جدی دارد چراکه دسترسی به اطلاعات این بخش سهم زیادی در تصمیم‌گیری‌های کلان استان دارد.

هم اکنون تنها دو ایستگاه پایش گردوغبار در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ادامه داد: هم‌اکنون تنها دو ایستگاه پایش گردوغبار در استان وجود دارد که با توجه به آثار مخرب گردوغبار بر سلامت مردم و تأثیر آن در فعالیت‌های مختلف اجتماعی-اقتصادی منطقه، پیشنهاد می‌شود بخشی از اعتبار این طرح برای تقویت شبکه پایش گردوغبار استان اختصاص یابد.

حیدری افزود: در حال حاضر پدیده‌های خاک‌دار نظیر باد و گردوخاک، طوفان گردوخاک و… پرتکرارترین پدیده‌های مخاطره‌آمیز جوی استان هستند که استان را در نیمی از سال تحت تأثیر قرار می‌دهند.

وی با بیان اینکه طوفان گردوخاک مخاطره‌آمیزترین پدیده خاک‌دار هواشناسی است، گفت: بررسی‌های آماری ۱۸ ساله ما نشان می‌دهد که به‌طور میانگین سالی ۲۳ توفان گردوخاک در زابل و ۱۴ مورد توفان در زهک روی می‌دهد که آمار قابل‌توجهی است.

وی ادامه داد: بر اساس خروجی نقشه‌های پیش‌یابی و مدل‌های عددی انتظار می‌رود وزش بادهای شدید ۱۲۰ روزه همچنان تا پنجشنبه پیش رو در شهرهای شمالی استان ادامه داشته باشد.

همان‌طور که در این مصاحبه هم مشاهده شد برای مقابله با پدیده گردوغبار در منطقه سیستان تاکنون هیچ‌گونه اقدام عملیاتی نشده است تا جایی که حتی جای خالی تجهیزات هواشناسی نیز در این منطقه همچنان وجود دارد از همین رو به سراغ یکی از مسئولان محلی رفتیم تا از اقدامات آن‌ها در زمان طوفان گردوخاک جویا شویم.

اقدامات مسئولان برای مهار گردوغبار؛ توزیع ماسک و گاهی سبد غذایی

رئیس جمعیت هلال‌احمر شهرستان نیمروز اظهار داشت: با توجه به استمرار چندین ساله طوفان در شمال سیستان و بلوچستان که ناشی از خشک‌سالی دو دهه اخیر است جمعیت هلال‌احمر چند اقدام مهم در مواقع طوفانی انجام داده است.

محمد کرمی زاده افزود: توزیع سبدهای غذایی در مناطقی که راه دسترسی آن‌ها بر اثر طوفان بسته‌شده و شرایط عبور و ارتباط خیلی سخت است، توزیع ماسک در روستا و معابر و نقاط مستعد طوفان و اسکان در راه ماندگان طوفان با استفاده از امکانات پایگاه‌های جاده‌ای هلال‌احمر ازجمله این اقدامات است.

وی با اشاره اینکه طوفان‌های شدید گردوخاک در این منطقه آسیب جدی به سلامت مردم وارد کرده است، تصریح کرد: به‌تازگی هم در قالب طرح ملی «نذر آب» با اعزام کاروان‌های سلامت متشکل از تیم‌های پزشکی متخصص و فوق تخصص و پیراپزشکی نسبت به درمان رایگان و توزیع رایگان دارو به بیماران متأثر از طوفان اقدام شده است.

البته وزش طوفان‌های ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان و مشکلات ناشی از آن شاید برای عده‌ای از مسئولین تبدیل به داستانی تکراری و عادی شده باشد اما برای مردم صبور، غیور و مرزدار سیستان و بلوچستان این روزها دیگر به موضوعی غیرقابل‌تحمل تبدیل‌شده است زیرا به نظر می‌رسد اگر هر چه سریع‌تر اقدامی انجام نشود این گردوغبار مردم و خانه‌هایشان را باهم زیر آوار خود دفن کند.