تحقیر لندن بعد از دزدی دریایی از ایران به نیابت از واشینگتن/ ترامپ: نخست‌وزیر انگلیس ابله است و سفیرش احمق +عکس و فیلم

سرویس جهان حلقه وصل - نیروی دریایی انگلیس بامداد روز پنج‌شنبه، ۱۳ تیر ۹۸، به نفتکش «گرِیس ۱» (Grace ۱) که حامل نفت ایران بود و قصد عبور از تنگه جبل‌الطارق را داشت حمله و این کشتی را توقیف کرد. انگلیسی‌ها ادعا می‌کنند مقصد گریس ۱ سوریه بوده و توقیف این نفتکش به خاطر تخطی ایران از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه دمشق صورت گرفته است. این حمله که ساعت ۲ بامداد به وقت محلی به شکلی دراماتیک صورت گرفت، واکنش شدید مقامات ایرانی را در پی داشت که لندن را به راهزنی دریایی متهم کرده‌اند [۱] . برخی سیاستمداران در ایران حتی لندن را به اقدام متقابل [۲] علیه نفتکش‌های انگلیسی [۳] تهدید کرده‌اند [۴] . وب‌سایت «تانکر ترکرز» که رفت‌وآمد نفتکش‌ها را رهگیری می‌کند، تأیید کرده است که بر خلاف ادعای مقامات غربی، مقصد گریس ۱ بندر «بانیاس» در سوریه نبوده است، چراکه آب‌های اطراف این بندر کم‌عمق هستند و ابَرنفتکشی مانند گریس ۱ که تخمین زده می‌شود ۲ میلیون بشکه از یک مایع بسیار سنگین (سنگین‌تر از نفت خام) را حمل می‌کند، اصلاً نمی‌توانسته در این بندر پهلو بگیرد [۵] .

حضور شناور نیروی دریایی انگلیس (چپ) در کنار نفتکش «گریس ۱»، روز پنج‌شنبه، ۱۳ تیر ۹۸ (+)

دردسرهای یک «اقدام احمقانه»

بعد از تهدیدهای تلویحی و صریح تهران مبنی بر این‌که دزدی دریایی انگلیسی‌ها [۶] بی‌پاسخ نخواهد ماند [۷] ، تازه دردسرهای این «اقدام احمقانه [۸] » (به بیان حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران) برای انگلیسی‌ها شروع شد. چنان‌که مقامات ایرانی هم هشدار داده بودند، اقدام لندن امنیت عبور و مرور دریایی را به خطر انداخت [۹] و برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که ناامنی دریانوردی زودتر از آن‌چه که انگلیس تصور می‌کرد، دامن‌گیر خود این کشور شده است. تهدیدهای لفظی تهران کافی بود تا اوایل روز بعد، یعنی شنبه، ۱۵ تیر ۹۸، توقف غیرمنتظره نفتکش انگلیسی «پاسفیک وُیِجِر [۱۰] » بین مرزهای آبی ایران و امارات موجب نگرانی‌های شدید و ترس از این شود که نکند نیروی دریایی سپاه پاسداران این نفتکش را توقیف کرده باشد. اگرچه این نگرانی بی‌اساس بود و به سرعت هم تأیید شد که پاسیفیک ویجر در امن و امان است [۱۱] ، اما نهایتاً نیروی دریایی انگلیس وادار شد تا ناوچه «اچ‌ام‌اس مونتروز» را که در بحرین مستقر بود همراه با یک فروند کشتی مین‌روب برای اسکورت [۱۲] این نفتکش اعزام کند [۱۳] .

نیروی دریایی انگلیس ناوچه «اچ‌ام‌اس مونتروز» را برای اسکورت برخی نفتکش‌ها در خلیج فارس اعزام کرده بود (+)

چیزی نگذشت که نفتکش «بریتیش هریتیج [۱۴] » متعلق به کمپانی «بی‌پی» («بریتیش‌پترولیوم» سابق) نیز که به مقصد بصره عراق در حرکت بود، از ترس توقیف توسط ایران وادار به دور زدن شود [۱۵] و در یکی از بنادر سعودی «پناه بگیرد [۱۶] .» روز پنج‌شنبه نیز برخی گزارش‌ها ادعا کردند که بریتیش هریتیج هنگام خروج از تنگه هرمز توسط پنج شناور مسلح سپاه پاسداران محاصره شده است و این شناورها به نفتکش انگلیسی دستور داده‌اند تا در آب‌های ایران متوقف شود [۱۷] . ایران این گزارش‌ها را تکذیب [۱۸] کرده [۱۹] ، اما سی‌ان‌ان به نقل از دو مقام گمنام آمریکایی مدعی شده است که ناوچه مونتروز که بریتیش هریتیج را اسکورت می‌کرده سلاح‌هایش را به سوی قایق‌های سپاه هدف گرفته و آن‌ها را از نفتکش دور کرده است. سی‌ان‌ان حتی ادعا می‌کند وزارت دفاع آمریکا توسط یکی از پرنده‌های خود (احتمالاً یک هلیکوپتر) فیلم این اتفاق را هم ضبط کرده، اما هنوز این فیلم را منتشر نکرده است.

تصویری که بلومبرگ مدعی است مسیر حرکت، تغییر جهت و پناه گرفتن نفتکش «بریتیش هریتیج» در سواحل سعودی را نشان می‌دهد (+)

البته شواهد نشان می‌دهد این گزارش رسانه‌ای صرفاً یک بازی تبلیغاتی برای متهم کردن ایران به تنش‌آفرینی است، چراکه اولاً خبرگزاری رویترز در گزارش همین اتفاق ادعایی، این‌بار به نقل از دولت انگلیس شمار قایق‌های سپاه را سه عدد ذکر کرده [۲۰] که در تناقض با گزارش سی‌ان‌ان است. و دوماً با توجه به اسکورت ناوچه مونتروز، منطقی نیست که ایران برای توقیف این نفتکش اقدام کرده باشد و اگر حتی چنان‌که ادعا می‌شود، این کار را انجام داده باشد، به آن معناست که پیه درگیری نظامی را هم به تن خود مالیده و بنابراین دلیلی ندارد با تهدید مونتروز عقب‌نشینی کرده باشد. به هر حال، نیروی دریایی انگلیس با راهزنی دریایی و توقیف گریس ۱ در دریای مدیترانه بازی خطرناکی را آغاز کرد که اکنون امنیت دریانوردی در خلیج فارس و تنگه هرمز را تهدید می‌کند.

 نیروهای انگلیسی روی عرشه «گریس ۱» (+)

آیا انگلیس حق توقیف گریس ۱ را داشت؟

اگرچه نیروی دریایی انگلیس همچنان در حالت آماده‌باش به سر می‌برد [۲۱] و لندن و واشینگتن در حال رایزنی برای افزایش حفاظت از نفتکش‌ها در مقابل تهدید احتمالی ایران هستند [۲۲] ، اما واکنش‌های تهران به توقیف نفتکش گریس ۱ به موضوع امنیت دریانوردی محدود نبوده است. دولت ایران پس از دزدی دریایی انگلیس چندین بار سفیر این کشور در تهران را فراخواند [۲۳] تا مراتب اعتراض خود را به او ابلاغ کند. در نتیجه این کنش و واکنش، تنش‌های دیپلماتیک میان تهران و لندن بالا گرفت و حتی انگلیس به تلاش برای تضعیف برجام نیز متهم شد. بهانه انگلیسی‌ها برای توقیف نفتکش نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا بود، در حالی که حتی «کارل بیلدت» نخست‌وزیر و وزیر خارجه سابق سوئد و از مدیران اندیشکده اروپایی «شورای روابط خارجی اروپا» نیز مبنای قانونی اقدام انگلیس را زیر سؤال برد و یادآور شد که نه تنها ایران یک کشور اروپایی نیست که ملزم به رعایت تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه باشد، بلکه اقدام اتحادیه اروپا در اِعمال تحریم‌هایش خارج از مرزهای این اتحادیه، دقیقاً همان ایرادی است که اروپایی‌ها به تحریم‌های ثانویه و فرامرزی آمریکا می‌گیرند.

نفتکش «گریس ۱» ساعاتی پس از نیمه‌شب و به شکلی کاملاً غیرقانونی توقیف شد (+)

در توئیت بیلدت (که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز با یک کلمه «دقیقاً» به آن پاسخ داده [۲۴] ) آمده است: «مبنای قانونی اقدام انگلیس در توقیف نفتکشی که با نفت ایران به سِمت سوریه می‌رفت برای من جالب است. اشاره به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه می‌شود، اما ایران که عضو اتحادیه اروپا نیست. و اتحادیه اروپا اصولاً [تبعیت از] تحریم‌های خود را به دیگران تحمیل نمی‌کند. این همان کاری است که آمریکا انجام می‌دهد.» بدیهی است که آن‌چه امروز بر سر برجام آمده، نتیجه تحریم‌های ثانویه آمریکاست و اگر اتحادیه اروپا هم بخواهد همین کار را بکند، عملاً پیشاپیش باید فاتحه توافق هسته‌ای را خواند. این در حالی است که اروپایی‌ها و به ویژه کشورهای عضو برجام، که همین انگلیس هم یکی از آن‌هاست، چه طبق توافق هسته‌ای و چه پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از این معاهده، بارها متعهد شده‌اند که به فروش نفت ایران کمک کنند، نه این‌که به اتهام اثبات‌نشده ارسال نفت ایران به سوریه بر خلاف عرفِ حتی اتحادیه اروپا اجرای تحریم‌های داخلی خود را علیه تهران تحمیل کنند.

«اتحادیه اروپا بر خلاف آمریکا دست به اِعمال تحریم‌های ثانویه نمی‌زند»؛ توئیت «کارل بیلدت» از مدیران شورای روابط خارجی اروپا (+)

در حال حاضر ساعت به ساعت به تنش‌ها میان ایران و انگلیس افزوده می‌شود و لندن تحرکات لندن [۲۵] نیز احتمال تشدید بیش‌تر تنش‌ها دست‌کم تا آستانه درگیری نظامی را نیز افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، به نظر نمی‌آید دولت ایران از اهرم‌های فشار خود به صورت مؤثری برای «مجبور» کردن انگلیس به پایان راهزنی دریایی‌اش استفاده کرده باشد. در حالی که تهران از اهرم‌های قدرتمندی برای تحمیل اراده بحق خود بر انگلیس برخوردار است (و یکی از این اهرم‌ها می‌تواند عقب‌نشینی فوری از بخشی از تعهدات برجامی در پاسخ متقابل به اقدام لندن به تضعیف توافق هسته‌ای با جلوگیری از صادرات نفت ایران باشد)، دولت متأسفانه تلاش می‌کند تا انگلیسی‌ها را به جای «مجبور» کردن، «متقاعد [۲۶] » کند و به عبارت دیگر، منفعلانه می‌کوشد تا اقدام فیزیکی و به یک معنا نظامیِ توقیف یک نفتکش را با اقدام نرم و دیپلماتیک و نهایتاً تهدید لفظی پاسخ دهد. با این حال، این‌ها تمام پیامدهای اقدام غیرقانونی انگلیس در توقیف نفتکش گریس ۱ برای خود لندن نبوده است.

کماندوهای نیروی دریایی انگلیس به سمت نفتکش «گریس ۱» می‌روند (+)

نقش آمریکا در توقیف نفتکش گریس ۱

بعد از توقیف نفتکش گریس ۱ شواهد و قرائن نشان می‌داد که این اقدام به درخواست یا دستور آمریکا صورت گرفته است. در طرف ایران، سردار فدوی جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران [۲۷] و «علی ربیعی» سخنگوی جدید دولت روحانی [۲۸] به نقش آمریکا در پشت پرده این اقدام انگلیس اشاره کرده‌اند. در طرف دیگر نیز اگرچه مقامات محلی جبل‌الطارق می‌گویند رأساً تصمیم به توقیف کشتی گرفته‌اند [۲۹] ، اما اظهارات سخنگوی «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس [۳۰] ، حمایت عملیاتی و سیاسی لندن [۳۱] ، و خوشحالی و استقبال آمریکایی‌ها از این اقدام [۳۲] از طرف دیگر نشان می‌دهد که احتمالاً توقیف گریس ۱ نتیجه همکاری لندن و واشینگتن بوده است، به خصوص با توجه به این‌که چنان‌که گفته شد، منطق قانونی برای اِعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا درباره ایران وجود ندارد.

تصویری که گفته می‌شود فرود نیروهای انگلیسی با هلیکوپتر (چپ) روی عرضه «گریس ۱» را نشان می‌دهد (+)

علاوه بر این، روزنامه انگلیسی ایندیپندنت نیز اخیراً طی گزارشی درباره ماجرای نفتکش گریس ۱ و تحرکات نظامی انگلیس در خلیج فارس پس از توقیف این نفتکش، اتحاد انگلیس با آمریکا را خطرناک می‌داند و به طور خاص درباره ارتباط احتمالی آمریکا با توقیف گریس ۱ می‌نویسد:

عکس و جزئیات «غرورآفرینی» که انگلیسی‌ها درباره عملیات غیرقانونی خود منتشر کرده‌اند (+)

ترامپ نمک به حرام!

انگلیسی‌ها در جریان دعوای دیپلماتیک اخیر با ایران یک درس مهم آموختند: ترامپ اگر نمک هم بخورد، نمکدان را می‌شکند. در همین حین که خبر توقیف گریس ۱ به تیتر اول خبرگزاری دنیا تبدیل شده بود، یک خبر دیگر هم در رسانه‌ها برجسته شد: یک دعوای دیپلماتیک دیگر این‌بار میان لندن و واشینگتن، یا به عبارت دقیق‌تر با شخص دونالد ترامپ. در حالی که انگلیسی‌ها با سرشاخ شدن با ایران به نیابت از آمریکا ریسک بزرگی کرده بودند [۳۴] ، همه آن‌چه که ترامپ می‌توانست روی آن تمرکز کند، افشای ایمیل‌های سفیر انگلیس در واشینگتن بود. ماجرا از این قرار بود که روز شنبه، ۱۵ تیر ۹۸، پایگاه اینترنتی روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل» گزارشی اختصاصی و بسیار مفصل منتشر کرد که در آن بخشی از محتوای تلگراف‌های محرمانه‌ای افشا شده است که «کیم داروک» سفیر انگلیس در آمریکا از سال ۲۰۱۷ تا الآن برای دولت بریتانیا ارسال کرده و وضعیت دولت آمریکا و شخص رئیس‌جمهور این کشور را در آن توصیف نموده است.

افشای تلگراف‌های «کیم داروک» سفیر انگلیس در واشینگتن برای روابط دیپلماتیک دو کشور دردسرساز شده است (+)

داروک در این تلگراف‌ها شخصیت ترامپ را «نالایق»، «بی‌عرضه» و «فاقد اعتمادبه‌نفس» توصیف می‌کند، گزارش‌های رسانه‌ای درباره اختلاف‌نظر و نزاع درون دولت آمریکا را با استفاده از عبارت «چاقوکشی» تأیید می‌نماید، و پیش‌بینی‌اش این است که احتمالاً ریاست‌جمهوری ترامپ نه تنها هرگز به یک ریاست‌جمهوری عادی تبدیل نخواهد شد، بلکه چه‌بسا مفتضحانه و با سقوط رئیس‌جمهور آمریکا به پایان برسد. سفیر انگلیس در واشینگتن به دولت متبوعش توصیه کرده است که برای تعامل کارآمد با ترامپ «باید مطلبتان را ساده بیان کنید، حتی ساده‌تر از حد معمول.» یکی از نکاتی که دیلی‌میل به آن اشاره می‌کند، آن است که انتشار این تلگراف‌ها تنها چند هفته پس از استقبال تشریفاتی ملکه انگلیس از ترامپ در کاخ باکینگهام صورت گرفته است و این مسئله می‌تواند بر شدت عصبانیت رئیس‌جمهور «پوست‌نازک» [و نازک‌نارنجی] آمریکا بیفزاید. شاید به خاطر همین پوست‌نازکی هم هست که داروک به مقامات انگلیسی پیشنهاد می‌کند تا اگر می‌خواهند رابطه موفقی با رئیس‌جمهور آمریکا داشته باشند، باید شخصیت او را ستایش و از او چاپلوسی کنند: «اول از همه باید به خاطر یک کاری که اخیراً انجام داده او را ستایش کنید. باید هر چیزی را که امکان دارد، به عنوان پیروزی برای او توصیف کنید.»

اگر می‌خواهید تعامل موفقیت‌آمیز با ترامپ داشته باشید، اول باید از او چاپلوسی کنید (+)

یکی از نکات جالب‌توجه در تلگراف‌های افشاشده، توصیفات داروک درباره سیاست‌های دولت ترامپ در قبال ایران است. سفیر انگلیس در این‌باره می‌نویسد: «بعید است سیاست آمریکا درباره ایران به این زودی‌ها منسجم شود. این دولت دچار تفرقه است.» داروک ادعای اخیر ترامپ درباره لغو حمله نظامی به ایران پس از سقوط پهپاد آمریکا توسط پدافند سپاه پاسداران را نیز زیر سؤال می‌برد و می‌نویسد این‌که ترامپ گفته است به خاطر آن‌که ۱۵۰ ایرانی کشته نشوند دستور توقف حمله را صادر کرده «با واقعیت جور در نمی‌آید.» چنان‌که حلقه وصل نیز پیش‌تر تحلیل کرده بود (جزئیات بیش‌تر)، در یکی از تلگراف‌های داروک به دولت انگلیس آمده است: «به احتمال قوی‌تر، ترامپ هرگز با این حمله موافق نبوده و نگران بوده که این اقدام که صراحتاً بر خلاف قول‌های انتخاباتی سال ۲۰۱۶ او [مبنی بر پایان دادن به جنگ‌های آمریکا در خاورمیانه] می‌بود، چه تأثیری می‌توانسته روی انتخابات سال ۲۰۲۰ بگذارد.»

ترامپ با حمله به ایران شانس خود در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا را از دست خواهد داد (+)

ترامپ هم می‌گوید ترامپ بی‌عرضه است!

محتوای تلگراف‌های داروک درباره ترامپ و دولت او ابداً شوکه‌کننده نیست. گزارش‌های بی‌شماری درباره آشفتگی درون دولت آمریکا تا کنون مخابره شده و کتاب‌های متعددی هم در این‌باره نوشته شده است. البته افشای مکاتبه‌های محرمانه میان سفیر انگلیس با دولت این کشور می‌تواند موضوع جنجالی‌ای باشد، اما جالب است بدانید که نه دولت انگلیس و نه حتی شخص ترامپ هیچ‌یک از این توصیفات را انکار نکرده‌اند. اگرچه چند روز بعد از افشای این تلگراف‌ها داروک از سِمت خود استعفا کرد [۳۵] ، اما مقامات ارشد دولت انگلیس مانند ترزا می، نخست‌وزیر مستعفی این کشور، از او کاملاً حمایت کردند [۳۶] و او را به خاطر انجام وظیفه‌اش یعنی دادن گزارش رُک و بی‌پرده از واقعیت‌های موجود در کشوری که وی در آن مشغول خدمت بود، ستایش نمودند [۳۷] . جالب‌تر این‌که وقتی خبرنگاری از ترامپ درباره ماجرای تلگراف‌های سفیر انگلیس پرسید، رئیس‌جمهور آمریکا جواب داد: «من برای سفیر انگلیس آرزوهای خوب دارم. او درباره من حرف‌های بسیار خوبی زده است. اما آن‌ها باید جلوی افشای اطلاعات در کشورشان را بگیرند، همان‌گونه که افراد در کشور ما باید جلوی افشای اطلاعات را بگیرند[۳۸] .»

چند هفته قبل از دعوای دیپلماتیک آمریکا و انگلیس، ترامپ در سفری پرسروصدا مهمان ملکه در کاخ باکینگهام بود (+)

این اظهارات عجیب ترامپ دقیقاً منعکس‌کننده همان تناقض‌ها و آشوب‌هایی بودند که داروک درباره آن‌ها نوشته بود، چراکه ترامپ بعد از افشای تلگراف‌های سفیر انگلیس در توئیتر خود به شدت به دیپلمات انگلیسی و حتی نخست‌وزیر بریتانیا توپیده و نوشته بود:

توئیت‌های ترامپ که در آن‌ها «ترزا می» را ابله و سفیر انگلیس را «آدمی بسیار احمق» توصیف کرده است (+)

«جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس و یکی از نامزدهای جایگزینی ترزا می در توئیتر خود این‌گونه پاسخ توئیت ترامپ به خصوص درباره «می» را داد:

پاسخ «جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس به توئیت‌های ترامپ (+)

تحریم‌های اتحادیه اروپا هم به تحریم‌های آمریکا اضافه شده است

لندن در نتیجه دنباله‌روی از آمریکا در عرض کم‌تر از یک هفته دو بار در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت؛ یک بار به خاطر اِعمال غیرقانونی تحریم‌های اتحادیه اروپا درباره ایران که عضوی از این اتحادیه نیست، و بار دوم به خاطر افشای تلگراف‌هایی که روابط دوجانبه لندن و واشینگتن را تحت‌الشعاع قرار داد. با این حال، انگلیسی‌ها این روزها یک درس دیگر هم باید یاد بگیرند: جمهوری اسلامی به دزدان دریایی باج نمی‌دهد. هانت، وزیر خارجه انگلیس، اخیراً پس از تماس تلفنی با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان، در صفحه توئیتر خود نوشت که «اگر انگلیس تضمین دریافت کند که گریس ۱ به سوریه نخواهد رفت، آزادی آن را تسهیل خواهد کرد [۴۲] .» به این ترتیب انگلیسی‌ها رسماً اذعان کرده‌اند که گریس ۱ را گروگان گرفته‌اند تا از آن به عنوان اهرم فشار علیه ایران و وادار کردن تهران به تبعیت کردن از تحریم‌های داخلی اتحادیه اروپا استفاده کنند.

نیروی دریایی انگلیس از این کشتی برای توقیف گریس ۱ استفاده کرد؛ اکنون باید دید پاسخ دولت ایران به این دزدی دریایی چیست (+)

بدیهی است که این اقدام انگلیسی‌ها بدعتی آشکار است و تن دادن به آن به معنای اضافه شدن تحریم‌های اتحادیه اروپا به تحریم‌های یک‌جانبه آمریکاست. اگر دولت ایران امروز با عدم فروش نفت به سوریه موافقت کند، در صورت تحریم چین و هند و سایر خریداران نفت ایران توسط اتحادیه اروپا چه باید کرد؟ با توجه به اقدام توجیه‌ناپذیر انگلیسی‌ها در راهزنی، گروگان‌گیری و تلاش برای باج‌گیری از ایران، دیگر شکی نیست که انگلیس پرچم‌دار اقدام در جهت نابود کردن برجام شده است. امیدواریم دولت و وزارت خارجه دست از رفتار دیپلماتیک با دزدان دریایی بردارند و به گونه‌ای به این اتفاق واکنش نشان بدهند که طرف‌های دیگر برجام به این نتیجه برسند که توافق هسته‌ای فقط اهرمی در دستان آن‌ها نیست، بلکه ایران هم می‌تواند از این اهرم فشار به خوبی استفاده کند.