«محفل شعر بانوان»؛ پیشتاز در جشنواره شعر فجر

به گزارش حلقه وصل: نشست خبری نوزدهمین جشنواره شعر فجر روز شنبه ۲۷ بهمن ماه در خانه کتاب و ادبیات برگزار شد.

در این نشست ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، فریبا یوسفی، دبیر علمی نوزدهمین جشنواره بین المللی شعر فجر و حامد محقق، معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران پاسخگوی سوالات اهالی رسانه بودند.

ابتدا ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، با اشاره بر این نکته که جشنواره شعر فجر با همت موسسه خانه کتاب و اداره ارشاد کل استان‌ها و شاعران به روزهای پایانی نزدیک شده است، بیان کرد: شعر در فرهنگ ایرانی ما جایگاه خاصی دارد و از قدیم‌الایام، ایرانی را به شعر می‌شناسند و بخش عمده‌ای از جایگاه زبان فارسی که در دنیا مطرح است به دلیل همین شعر و بزرگان این حوزه است.

وی ادامه داد: امسال نسبت به سال‌های گذشته تغییراتی داشتیم؛ اولین تغییر هم این بود که با توجه به جایگاه مهم شعر و ادبیات کودک و نوجوان، بخش کودک و نوجوان به عنوان جشنواره مستقل برگزار شد. همچنین بخش  کلک خیال را با توجه به رویکرد دولت و تاکید بر این که ایران فقط تهران نیست، امسال در ۶ استان هرمزگان، سیستان و بلوچستان، یزد، گلستان محفل شعر برگزار شد و دو محفل بانوان تهران و محفل شعر شیراز تا قبل از اختتامیه برگزار شد. تغییر دیگر نیز در محل اختتامیه است که امسال در شهر شیراز با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد برگزار خواهد شد تا همه برنامه و مجالس بزرگ در تهران نباشد.

در ادامه فریبا یوسفی، دبیر نوزدهمین جشنواره شعر فجر با اشاره به روال همیشگی جشنواره گفت: ما سعی کردیم در انتخاب اعضای هیئت علمی و داوران هم از چهره‌های پسشکسوت و هم از چهره‌های دانشگاهی و چهره‌های جدید استفاده کنیم تا به سلیقه‌های مختلف شعری توجه داشته باشیم. تا این مرحله در مراحل مختلف داوری به طور تخصصی در بخش‌های کلاسیک، شعر نو و نیمایی، محاوره و پژوهش شعر انجام دادیم و برای هر گروه ۳ داور داشتیم. 

وی افزود: با توجه به محدودیت زمانی و تعطیلات مختلف ما حتی روزهای تعطیل هم از داوران درخواست می‌کردیم تا حضور داشته باشند و برای انتخاب درست و قابل دفاع در جلسات بیشتری حضور داشته باشند. 

یوسفی به محافل شعر اشاره و بیان کرد: شاید یکی از محافلی که جای تامل بیشتری داشته باشد و پرتعدادترین محفل شعر امسال است، محفل شعر بانوان است که امسال در خانه پروین برگزار می‌شود. خانم‌های شاعر جوان به این محفل دعوت شدند و این محفل با «اردوی شعر تماشا» بانوان تلفیق شده است.

یوسفی به تاسیس یک انجمن بین‌المللی شاعران فارسی‌زبان اشاره کرد و گفت: ما بنا داشتیم برنامه سفر به کشور فارسی زبان داشته باشیم اما به دلیل تراکم برنامه پایان سال نشد اما ابتدای سال آینده این اتفاق خواهد افتاد که در قالب شعر فجر و برای تقویت استمرار شعر فجر است و بدین صورت است که جمعی از شاعران ما به کشور فارسی زبان دیگری سفر کنند.

او همچنین افزود: امیدوارم که سال‌های آینده بتوانیم بخش بهترین ترجمه شعر را نیز در جوایز ببینیم.

یوسفی در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درمورد میزان جریان‌سازی اشعار شاعران شرکت‌کننده در جشنواره، گفت: اگر با نگاه پیشینه ادبیات ما به آثاری که ما امسال مورد بررسی قرار دادیم ، نگاه کنیم باید بگویم که در شعر امروز افزوده بر آن چه داشتیم، نداریم. نگاه به آن پیشینه ممکن است ما  را کمی نااامید هم کند که چرا در روزگار ما قوت پیدا نکرده است. اما ما در روزگار خودمان زندگی می‌کنیم و برحسب شرایط است که هرگونه رویدادی رقم می‌خورد. سرودن شعر نیز متاثر از تمام شرایطی است که در آن هستیم و بحث کردن درمورد آن شرایط هم نیازمند یک جلسه تخصصی است. در نهایت آن چه که به عنوان کتاب شعر عرضه می‌شود، در جشنواره شعر فجر داوری می‌شود و آن کتاب هم با دایره کتاب‌های هر دوره ارزیابی می‌شوند. باید بگویم که معمولا منتخبین این جشنواره جریان‌ساز خواهند شد و معمولا شاعران دیگر از آثار منتخب به عنوان الگو استفاده می‌کنند. 

او همچنین درمورد این که آیا این اشعار در هنرهای دیگری چون سرود مورد استفاده قرار می‌گیرند یا خیر، بیان کرد: در بخش محاوره و ترانه جشنواره نیز آثاری وجود دارد که قابلیت تبدیل به سرود و یا موسیقی را دارند که البته این یک کار حرفه‌ای است که بیشتر مربوط به حوزه موسیقی است.

پس از سخنان یوسفی، حامد محقق معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران آمارهایی را از نوزدهمین جشنواره شعر فجر اعلام کرد. 

او بیان کرد: تعداد کل آثار که به دبیرخانه رسید ۲۱۷۴ اثر است که از این  میان، ۱۰۳۳ اثر در بخش کلاسیک، ۸۵۵ اثر در بخش شعر نو، ۲۱۰ اثر در بخش درباره شعر و ۷۴ اثر در بخش شعر محاوره است.

وی افزود: در این دوره جشنواره ۷۰۹ ناشر حضور پیدا کردند که ۱۷ ناشر دارای نامزد بخش مسابقات هستند و ۳ نشر نیز غیر تهرانی هستند.

همچنین ما امسال ۲۴ نامزد بهترین اثر را داریم که ۹ نفر از نامزدها از بین خانم‌ها و ۶ نفر استاد دانشگاه و ۱۲ نامزد غیر تهرانی هستند.

وی همچنین اشاره کرد که امسال ۳ مهمان ویژه از کشورهای قزاقستان و تاجیکستان خواهند داشت و همچنین از ۲ پیشکسوت در عرصه شعر در اختتامیه تجلیل خواهد شد.

در ادامه نامزدهای نهایی بخش‌های چهارگانه نوزدهمین دوره این جشنواره قرائت شد.

اسامی این نامزدها به تفکیک بخش‌ها به شرح زیر است:

شعر کلاسیک
«آه‌شار» سروده فاطمه هاوشکی از انتشارات سوره مهر.
«پیراهنی می‌خواستم» سروده هادی خورشاهیان از انتشارات آرادمان.
«خون‌برگ» سروده عباس کیقبادی از انتشارات گفتمان اندیشه معاصر.
«شبانماه» سروده فاطمه عارف نژاد از انتشارات شهرستان ادب.
«کوه‌زاد» سروده قادر طراوت‌پور از انتشارات شهرستان ادب.
«مرگ‌سالی» سروده لیلا حسین‌نیا از انتشارات سوره مهر.
«من مات من‌العشق» سروده مهدی زارعی از انتشارات سوره مهر.

شعر نو
«آن‌قدر تلخ که فراموش می‌کنی شکلات است» سروده فاطمه گیلانی از انتشارات سوره مهر.
«آواز آن پرنده که زن بود» سروده لیلا کردبچه از نشر واج.
«تو رفته‌ای یا من؟» سروده محمدرضا روزبه از انتشارات فصل پنجم.
«ریل‌های زنگ زده» سروده فاطمه‌سادات میر از انتشارات سوره مهر.
«زن آتش» سروده حسنا محمدزاده از نشر ایهام.

شعر محاوره
«چهیل» سروده سامی تحصیلداری از انتشارات دالاهو.
«عاشقا چتر برنمی‌دارن» سروده رضا نیکوکار از نشر شانی.
«ملودرام» سروده عارف اعظم‌پناه از انتشارات فصل پنجم.
«من تو گذشته زندگی کردم» سروده نسترن علیخانی از نشر خیابان.
«نَه نِه» سروده الهه رشیدی از انتشارات ریما.

درباره شعر
«حافظ و گفتمان‌های اجتماعی و تاریخی» به قلم محمد کشاورز (بیضایی) از نشر مروارید.
«شاعران در جست‌وجوی جایگاه: نگاهی دیگر به تحول شعر فارسی» به قلم مسعود جعفری جزی از انتشارات نیلوفر.
«عروض و قافیه فارسی: با رویکرد جدید» به قلم علی‌اصغر قهرمانی مقبل از نشر نی.
«فهلویات: پژوهشی در اشعار بازمانده از زبان ادبی مشترک عراق عجم و آذربایجان» به قلم پژمان فیروزبخش از انتشارات دکتر محمود افشار.
«متافیزیک شعر» (سه جلد) به قلم مهدی مظفری ساوجی از انتشارات کتاب دیدآور.
«متن ‌پنهان اشعار قیصر امین‌پور» به قلم علی سلطانی‌زاده از انتشارات فرهنگستان زبان و ادب پارسی. 
«نظریه ادبیات شیعی: درآمدی بر اصالت حماسه در فرهنگ تشیع» به قلم فرزاد قائمی از انتشارات سوره مهر.