مسیر اوج‌گیری قدرت موشکی ایران چگونه آغاز شد؟ / ماجرای جمله دلگرم‌کننده رهبر انقلاب به شهید طهرانی مقدم

به گزارش حلقه وصل: مجموعه مستند «به شهادت تاریخ» روایتی متفاوت از شکل‌گیری و پیشرفت نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و پیشرفت‌ها، افتخارات و حوادث حساس انقلاب اسلامی را در قالب تصاویر مستند به تصویر می‌کشد.

قسمت‌های مختلف این مجموعه مستند با نام «پول‌های بدون پشتوانه»، «جنگ به سبکی متفاوت» و «سرزمین مادری» همزمان با روز پاسدار روی آنتن شبکه مستند سیما می‌روند.

مجید اسکندری مدیر طرح این مجموعه مستند درباره انتخاب ایده آن توضیح داد و گفت: وقتی ایده ساخت این مستند در ذهن ما شکل گرفت، قصد داشتیم مقایسه‌ای بین دوره پهلوی و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در 3 حوزه نظامی، اقتصادی و امنیت ارضی داشته باشیم و ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار بدهیم.

وی ادامه داد: تمرکز اصلی ما در این مجموعه به سمت حوزه نظامی بود و سعی کردیم همه زیرشاخه‌های توان نظامی ایران در این دو دوره را مورد بررسی قرار بدهیم. با این حال بررسی توان موشکی ایران حرف اصلی را می‌زد.

این مستندساز ضمن بیان توان نظامی ایران در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: قبل از هر چیز باید بدانیم که توان نظامی ما در دوران پهلوی چه شکلی بود و در چه سیستمی رشد می‌کرد؟ مشهور است که رژیم پهلوی همه تجهیزات نظامی خود را از آمریکا می‌گرفت؛ البته این تجهیزات، تجهیزات به روز دنیا نبود و مهم‌تر از آن اینکه آمریکا، یکی از اصلی‌ترین و استراتژیک‌ترین تجهیزات نظامی خود را هیچ وقت به ایران نداد و آنهم «موشک» بود. تنها موشکی که آمریکایی‌ها به ایران دادند، موشک‌های پدافند سامانه هاگ بود که بردش در بهترین حالت به 100 کیلومتر می‌رسید.

مشهور است که رژیم پهلوی همه تجهیزات نظامی خود را از آمریکا می‌گرفت؛ البته این تجهیزات، تجهیزات به روز دنیا نبود و مهم‌تر از آن اینکه آمریکا، یکی از اصلی‌ترین و استراتژیک‌ترین تجهیزات نظامی خود را هیچ وقت به ایران نداد و آنهم «موشک» بود.

او خاطرنشان کرد: در حوزه‌های دیگر هم روند خرید تجهیزات نظامی ایران از آمریکا به همین شیوه بود؛ برای مثال تجهیزات و هواپیما می‌خریدیم اما براساس نیاز کشور نبود و بیشتر براساس دلالی‌ها شکل می‌گرفت. جالب است بدانید که معاون عملیات یکی از مقامات نظامی بلند رده پهلوی تعریف می‌کرد که در بدنه نظامی کشور، این استدلالات مطرح می‌شد که اگر قرار است هواپیمای جنگنده از آمریکا بخریم، به جای F14 سراغ هواپیماهای پیشرفته‌تر برویم اما مخالف می‌شد و منبع آنهم دربار پهلوی بود.

اسکندری درباره توان نظامی ایران بعد از پیروزی انقلاب گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شرایط کمی متفاوت شد و سیستم نظامی ما دو استراتژی مهم را در پیش گرفت. اولین موضوع این بود که به دلیل اینکه تحریم بودیم، باید به سمت تولید تجهیزات نظامی بومی می‌رفتیم. از سویی دیگر، سراغ جنگ نامتقارن رفتیم. بدین معنی که به جای اینکه سراغ ساخت ناهواپیمابر برویم، تصمیم گرفتیم قایق‌های تندرو بسازیم. این استراتژی دو نتیجه مهم را برای ما به همراه داشت. اول آنکه به دلیل ناشناخته بودن، دشمن را گیج می‌کرد و ثانیاً هزینه جنگ در برابر دشمنان را پایین می‌آورد.

وی ادامه داد: ارتقای توان موشکی و حضور منطقه‌ای ایران یکی دیگر از تصمیمات مهم نظامی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود. در مورد توان موشکی باید به نکته مهمی اشاره کنم و آنهم این است که در جنگ ایران و عراق، پاشنه آشیل اصلی ما که لطمات زیادی را به کشور وارد کرد، موشک بود. عراق موشک داشت و مناطق مختلف ما را می‌زد و مردم انتظار داشتند که پاسخ موشک‌های آنها را با موشک بدهیم. همین موضوع باعث شد تا جرقه ارتقای توان موشکی در سپاه پاسداران زده شود.

مدیر پروژه ساخت مستند «به شهادت تاریخ» با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری دانش موشکی در کشور گفت: امام خمینی (ره) دستور می‌دهند که کاری در این زمینه صورت بگیرد و شهید طهرانی مقدم نخستین قدم را در این زمینه برمی‌دارد. او به همراه تیمی 13 نفره، برای دیدن یک دوره آموزشی رشته موشک، به سوریه می‌روند. از سویی دیگر، تعدادی موشک از لیبی خریداری و مقرر می‌شود که مستشاران نظامی لیبیایی برای آموزش آنها به ایران بیایند، اما معمر قذافی در پشت پرده با صدام تصمیم می‌گیرند که در میانه کار، آموزش را ترک کرده و مستشاران آنها به ایران برگردند. همین موضوع چالش بزرگی را برای ما ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: در همان زمان، شهید طهرانی مقدم و تیمش که سردار حاجی‌زاده نیز یکی از همان افراد است، تصمیم می‌گیرند برای یادگرفتن شیوه ساخت و کارکرد آن موشک، یکی از آنها را باز کنند. خدمت مقام معظم رهبری (رئیس‌جمهور وقت) می‌روند و می‌گویند که برای این کار دلهره داریم اما آیت الله خامنه‌ای از آنها حمایت می‌کنند می‌فرمایند: «حتما آن را باز کنید و یاد بگیرید.» آن اتفاق برکات زیادی دارد و زمینه قدرت امروز موشکی ماست.

در جنگ ایران و عراق، پاشنه آشیل اصلی ما که لطمات زیادی را به کشور وارد کرد، موشک بود. عراق موشک داشت و مناطق مختلف ما را می‌زد و مردم انتظار داشتند که پاسخ موشک‌های آنها را با موشک بدهیم. همین موضوع باعث شد تا جرقه ارتقای توان موشکی در سپاه پاسداران زده شود.

اسکندری درباره دسترسی به اطلاعات تصویری برای ساخت این مجموعه گفت: برای جمع‌آوری تصاویر آرشیوی از موشک‌ها با هوافضا ارتباط برقرار کردیم و آنها اطلاعاتی را در اختیار ما قرار دادند. البته به دلیل طبقه‌بندی بودن اطلاعات و پیچیدگی‌هایی که وجود داشت، دریافت این اطلاعات اصلا آسان نبود.

وی خاطرنشان کرد: تمرکز اصلی ما در این موضوع، دریافت تصاویر مربوط به زمین‌گیر کردن پهپاد گلوبال هاوک آمریکایی بود؛ همان پهپادی که صدها میلیون دلار قیمت داشت و طی یک عملیات پیچیده هوافضای سپاه با یک سامانه پدافندی ایرانی زده شد. این تصاویر در مستند نشان داده شده است. هدفمان هم این بود که بگوییم توان موشکی ایران به قدری اوج گرفته است که می‌تواند پهپادهای پیشرفته آمریکایی را از بین ببرد.

او در پایان گفت: تمام حرف‌هایی که در این مستند درباره دوران پهلوی شده، مستند است. برای هر کدی که پیدا می‌کردیم، از عناصر خود آنها و سران نظامی‌شان مصاحبه مستند قرار می‌دادیم. علاوه براین، سراغ تحلیل نرفتیم و همه چیزهایی که در مستند ارائه شده، داده و اطلاعات است.