تهران: رمز موفقیت سینمای ایران در بومی شدن است، نه تقلید

به گزارش حلقه وصل، چهل و هشتمین جلسه سینما روایت با نمایش 3 فیلم کوتاه از محصولات انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در سالن اسوه با حضور دو منتقد سینما محمد تقی فهیم، عباس کریمی، نقی نعمتی و محمد اسماعیلی کارگردان «ارتش پنهان» برگزار شد. اجرای این جلسه بر عهده رسول شادمانی بود.

در ابتدای جلسه محمد اسماعیلی درباره فیلمش «ارتش پنهان» گفت: قصه کلی این فیلمنامه برای برادر کوچکم بود که چندین سال پیش آن را نوشته بود. این قصه ماجرای فردی بود که خودش را می‌دید. با توجه به این که ما هشت سال دفاع داشتیم از آنجایی که بنده یک چهارم عمرم در جنگ سپری شده و عوارض آن را مشاهده کرده ام علاقه مند بودم این قصه کلی را در فضای دفاع مقدسی به تصویر بکشم.

وی در ادامه افزود: همواره گفته ام که فرم از محتوا جدا نبوده است. این فیلم روایت ذهنی سربازی است که روحش همچنان به جنگ ادامه می‌دهد. زوایای دوربین تلاش داشته این شرایط متافیزیکی را به مخاطب منتقل کند. در نظر داشته باشیم که ژانر دفاع مقدس یک زیر گونه ژانر جنگ است. ژانر جنگ جهان شمول تر است که می‌تواند مفاهیم انسانی بیشتری را در بربگیرد.

فیلمسازان دفاع مقدسی دچار تکرار شده‌اند

نقی نعمتی نیز در ادامه نشست با اشاره به این نکته که در حیطه ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی دچار تکرار شده‌ایم اظهار داشت: نیاز است که برای نسل جدید به تعاریف تازه ای از دفاع مقدس برسیم. دفاع مقدس یکی از بهترین ژانر های ما است که در درون آن درام بسیاری وجود دارد ومی توان به خلق جدیدی رسید به نظرم این فیلم سازان ما هستند که دچار تکرار شده است. تمام نگاه بنده به این نکته بود که از جوانان خوش فکر و دغدغه مند در این حوزه استفاده شود.

اجازه دهیم جوان ترها به سینمای دفاع مقدس ورود کنند

وی در ادامه افزود: برخی گمان می‌کنند قَیم دفاع مقدس هستند و به جوان ترها اجازه ورود نمی‌دهند و افراد دیگری نباید به این حوزه ورود پیدا کنند و تعاریف خود را از جنگ تحمیلی ما بدهند به نظر می‌رسد که افرادی از این دست منافع شخصی دارند که با ورود جوان‌ها به خطر می افتد. ما حدود 13 فیلم کوتاه تولید کردیم که 252 حضور موفق خارجی داشته و توانسته 76 جایزه در بخش های مختلف به دست بیاورد. خوشحالیم که با کمترین هزینه و بدون در نظر گرفتن منافع شخصی توانستیم با بودجه اندکی دفاع مقدس را در خارج از ایران به نمایش بگذاریم و موفقیت هایی را به دست بیاوریم. آثاری درباره دفاع مقدس خود ساختیم که علاوه بر مخاطب داخلی توانسته نظر مخاطبین خارجی را جذب کند.

افرادی به اشتباه وارد عرصه دفاع مقدس شدند

او در ادامه اظهار داشت: ما نمی‌خواهیم فقط مشتری فیلم هایی از این دست افراد حزب اللهی باشند بلکه باید توجه آن عده ای را که اطلاعاتی از این شرایط ندارند به این موضوع مهم جلب کنیم. افرادی به اشتباه وارد عرصه دفاع مقدس شدند و درباره آن اظهار نظر می‌کنند می‌خواهم بدانم اگر بودجه ای نباشد آقایان که سنگ این ژانر را به سینه می‌زنند و به دنبال گرفتن بودجه از ارگان هایی همچون انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس هستند اگر پولی در میان نباشد حاضرند به میدان بیایند؟! آیا این دوستان که ادعای ارزشی دارند ویلای شمال خود را می‌فروشند تا به این عرصه خدمت کنند؟! یا این که شرایط را در این بخش برای گرفتن هزینه مساعد دیده‌اند. روباه های مکاری که وارد این حوزه شده‌اند اما دغدغه آن را ندارند اگر آن‌ها قرار بود پینوکیو باشند و در آن شرایط به دفاع مقدس ابراز علاقه می‌کردند چه دماغ هایی که دراز نمی‌شد. بیایید روباه های مکار دفاع مقدس را بشناسم.

جنگ خود را از نگاه کشور های بیگانه به تصویر نکشیم

محمد تقی فهیم در ادامه گفت: این شب‌ها شب های قدر است شب هایی که در فرهنگ ما تأثیر گذار بوده و هست. باید بدانیم که اگر آن اتفاق های عجیب و غریب توسط رزمندگان ما رقم خورد تاثیراتی برگرفته از این اعتقادات است. 3 فیلمی که شاهد بودیم از منظر تکنیکی توانسته بودند موفق عمل کنند و در برخی از صحنه‌ها تجربه هایی هر چند کوچک اما جدید را داشته باشند. ما قرار نیست فیلم هایی در این حوزه بسازیم که ابتدا حضورآنچنانی در جشنواره‌ها داشته باشند و از طرفی نباید فیلم هایی بسازیم که دغدغه دیگر کشورها را در حوزه جنگ مطرح می‌کند ما باید دغدغه خودمان را در ژانر دفاع مقدس در نظر بگیریم و این که آگاه باشیم درباره چه جنگی فیلم می‌سازیم بسیار مهم است. فیلم های دفاع مقدسی ما باید به مسائل ارزشی و پرداخت آن‌ها در فیلم بسازد. رزمندگان ما با روحیه ای متافیزیکی و نگاه این چنینی در دفاع مقدس تاب می‌آوردند این‌ها موضوع بحث اصلی مان در جنگ مد نظر ما است باید این موارد نشان داده شود.

برخی فیلم‌ها فقط خوش ساخت هستند اما دغدغه ندارند

وی در ادامه افزود: ما باید ارزش های جنگ مان را نشان دهیم. این که به جنگ به گونه ای بپردازیم که بخواهد نظر دیگر کشورها و جشنواره‌ها را به خود جلب کند خوب است اما دغدغه ما نیست و دیگر نمی‌توان نام آن را سینمای دفاع مقدس گذاشت. خدا در جبهه های جنگ ما چگونه برای رزمندگان حضور داشته است؟! بزرگ‌ترین عناصری که به این افراد کمک می‌کرد نگاه به زندگی امام حسین (ع) است. زیبایی شناسی این زندگی و نتیجه آن در روند کاری رزمندگان و همچنین وجود عطر و بوی آن‌ها در فیلم‌ها است که می‌تواند ژانر دفاع مقدس ما را به نمایش بگذارد. فیلمی می‌تواند در این حوزه صرفاً خوش ساخت باشد اما یادمان باشد که این فیلم بدون در نظر گرفتن مفاهیم مدنظر ما فقط خوش ساخت بوده است.

او همچنین گفت: کارگردان فیلم کوتاه «ارتش پنهان» نشان داد که کارگردانی و دکوپاژرا به خوبی فرا گرفته، در فیلم دیگری به کارگردانی سهیلا گلستانی که کمی از دو فیلم دیگری متفاوت بود شاهد رنگ و بوی زندگی ایرانی نیز بودیم. این فیلم‌ها از نظر سینمایی کارهای خوبی بوده‌اند.

بودجه دولتی نگیر آنوقت هر فیلمی دوست داری بساز

فهیم اظهار داشت: فیلم‌های دفاع مقدسی باید مفاهیم ارزشی ما را به درستی به نمایش بگذارند. اقایانی که از ارگان های دولتی که سرمایه بیت المال است هزینه برای ساخت فیلم می‌گیرند باید بدانند که این بودجه باید در راستای اهداف ارزشی ما هزینه شود نمی‌توان در همه جا آنچنان سلیقه ای عمل کرد که از مسیر دور شد.

رمز موفقیت سینمای ما در بومی شدن آن است نه تقلید

وی گفت: ما می‌خواهیم شاهد فیلم باشیم که بوی ایرانی اسلامی دهد. اگر بتوانیم بدون تقلید سینمای بومی ایرانی اسلامی خود را بشناسیم و آن را پرورش دهیم قطعاً در سطح دنیا هم مطرح خواهیم شد اما آقایانی که می‌خواهند تجربه های جدیدی داشته باشند و با هر تفکری فیلم بسازد اشکالی ندارد اما بروند از بودجه خودشان استفاده کنند چرا بودجه بیت المال را هزینه اهداف شخصی می‌کنند.

تفاوتی فیلمی جنگی با فیلم دفاع مقدسی در بیان ارزش‌ها است

در ادامه این نشست عباس کریمی منتقد سینما گفت: در ابتدای جنگ تحمیلی اگر در فیلم های مان شعار می‌دادیم درست بود و در مخاطب احساس بدی را به وجود نمی‌آورد چرا که هم مخاطب وهم رزمندگان ما برای روحیه به چنین فیلم هایی احتیاج داشتند اما شعار درفیلم های ما دیگر نمی‌تواند مخاطب جذب کند بلکه باعث دلزدگی آنها می‌شود. ما باید موارد ارزشی دفاع مقدس را که در درون انسان‌ها بوده است کاری کنیم که در متن فیلم مان تجلی پیدا کند. این فیلم‌ها اگر ارزش های ما را در دفاع مقدس نشان دادند آن هم به شکل اصولی و سینمایی می‌توان گفت که آن فیلم‌ها دفاع مقدس هستند اما اگر این گونه نباشد میتان نام آنها را صرفاً فیلم جنگی گذاشت.

وی در ادامه افزود: فیلم «رنگان 99» کمی گنگ بود اما در مقابل فیلم کوتاه «ارتش پنهان» از لحاظ ساختاری خوب بود و توانسته بود نسبت به فیلم های دیگریدر این ژانر تصاویر متفاوتی را به مخاطب ارائه دهد. اما در برخی نماها همچون استفاده از POV ها زیاده وی شده و یا در بخش هایی قرار گرفته که نیازی حس نمی‌شد. در فیلم رنگان 99 می‌توانستیم شاهد دیالوگ بیشتری باشیم اما در ارتش پنهان این کمبود دیالوگ حس نمی‌شد وتصاویر توانسته بودند تا حدودی قصه را روایت کنند. دیالوگ پایانی این فیلم «خرمشهر را خدا آزاد کرد» به کمک این فیلم آمده است و زمان و مکان و جغرافیای آن رابرای مخاطب با زیرکی بیان می‌کند.

بر پایه این گزارش در میان حاضرین افرادی چون محمد رضا شرف الدین مدیر عامل انجمن سینمای انقلاب دفاع مقدس، روح الله سهرابی معاون انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، شفیع آقا محمدیان مدیر عامل پیشین مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به همراه کارگردانان و علاقه مندان به سینما حضور داشتند. یکی از نکات قابل توجه در این جلسه بحث‌های داغ همراه با صراحت کلام در مورد مباحثی همچون نوع حضور ژانر دفاع مقدس در سینمای ایران و تعریف آن، میزان و نوع توقع از فیلم سازان دفاع مقدس، آسیب دیدن این فضا توسط افرادی که دغدغه در این رابطه ندارند، تعریف جنگ وتفاوت آن با دفاع مقدس و... مطرح شد.

چهل و هشتمین جلسه سینما روایت روز یکشنبه 14 تیرماه در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد.