نقش رسانه در موفقیت اقتصاد انقلاب اسلامی

به گزارش حلقه وصل، در طول پنجاه الی شصت سال آینده، نفت کشور ایران تمام خواهد شد. از نظر جمعیتی نیز تا چهل سال آینده، ایران به کشورهای میان­سال و پیر دنیا مانند مکزیک خواهد پیوست. این رویکردی که مقام معظم رهبری دارند و می‌­فرمایند: «این تحریم‌­ها و فشارها نه تنها تهدید به حساب نمی‌‌آید، بلکه فرصتی است برای ما» واقعاً درست است. اگر ما از اقتصاد مبتنی بر نفت جدا شویم، دیگر این مشکلات را نخواهیم داشت.

نیاز اقتصاد به رسانه

متأسفانه رسانه در زمینۀ اقتصاد نمی­‌داند چه کاری باید انجام دهد زیرا مرجعیتی ندارد. اقتصاد انقلاب اسلامی، رسانه ندارد. به همین دلیل پیام‌­های اقتصادی انقلاب و مقام معظم رهبری و حتی نیازهایی که انقلاب اسلامی ایران در عرصۀ اقتصاد داخلی و بین‌­المللی دارد، آن اندازه که شایسته است به مخاطبانش نمی­‌رسد.

طبق آمارها در طی سی سال اخیر، درآمد سرانۀ اقتصاد ایران سه برابر شده است. مردم ایران این خبر را نه می­‌شنوند، نه قبول دارند و نه احساس می­‌کنند. دستمزد واقعی (دریافتی اقتصادی واقعی) مردم ایران در این سی سال هیچ‌­گاه کاهش نیافته است، در حالی که بیشتر مردم احساس می‌­کنند تورم باعث شده است تا روز به روز ضعیف‌­تر یا فقیرتر بشوند.

متأسفانه در ایران، مردم از تحلیل­‌های وضع موجود اقتصاد ایران و تحلیل­‌های راهبردی وضعیت اقتصادی ایران اطلاع ندارند. رسانه در ساختن سواد عمومی برای مردم، در باوراندن چشم­‌انداز نسبت به مردم و تبدیل آن به یک برنامۀ عمل برای تک تک مردم عقب مانده است. برای مثال رسانه باید برای خمس یا عدم اسراف، رفتارسازی کند.

البته این­‌ها، موارد ایجابی بود که ما از رسانه خواهانیم اما موارد سلبی نیز در رسانه وجود دارد که به آن‌ها نقد وارد است. سبکی از زندگی که رسانۀ ما آگاهانه (خائنانه) یا ناآگاهانه ترویج می­‌کند، اسرافی که رسانه موجب می­‌شود و ذهنیت­‌هایی که از سبک زندگی، میزان مصرف و سبد مصرفی مردم ایجاد می­‌کند، گاهی منجر به مشکلات اقتصادی فراوانی می­‌شود.

نیاز رسانه به اقتصاددان و فرهنگ اقتصادی

ناگفته نماند که عرصۀ رسانه نیز از جانب جامعۀ اقتصادی کشور، حمایت و کمک فکری نشده است. تقریباً هیچ کدام از اقتصاددانان درجۀ اول کشور تاکنون در رسانه دیده نشده‌­اند. در نتیجه عرصۀ رسانه از حمایت و پشتیبانی­ جامعۀ نخبگان اقتصادی محروم می­‌ماند. بنابراین خلاء موجود، دو طرفه است.

وظیفۀ دانشگاهیان این است که در رسانه ورود کنند و تحلیل‌­های صحیح را در رسانه جاری نمایند. وظیفۀ دوم نیز این است که در گرایشی در رشتۀ اقتصاد وارد بشوند که در مسائل فرهنگ و اقتصاد باشد و فرهنگ اقتصادی را مورد مطالعه قرار بدهد.

اگر بخواهیم کشور قدرتمند­ی باشیم و روی پای خود بایستیم، نیازمند این است که با فرهنگ‌­سازی پیش برویم. باید به دنبال فرهنگ‌­سازی و رفتارسازی رسانه برویم. در عصر حاضر اگر دیپلماسی و اقتصاد، رسانه‌­ای نشود، مرده است و هیچ ارزشی ندارد. امروزه رسانه از ابزار فراتر می­‌رود و تبدیل به فرهنگ می­‌شود.

البته کسانی که در صدا و سیما هستند نیز می­‌گویند که ما می­‌خواهیم محتوای مناسب داشته باشیم و حاضر هستند برای برنامه‌­هایشان خط‌­دهی فکری و اقتصادی بشود، بسته‌­های رسانه‌­ای ارائه گردد و آنها را اشاعه بدهند اما مشکل دیگر این است که چند اقتصاددان در کشور ما حاضر هستند وارد رسانۀ اقتصادی بشوند؟

عرصۀ رسانه هم از جانب جامعۀ اقتصادی کشور، حمایت و کمک فکری نشده است. تقریباً هیچ کدام از اقتصاددانان درجۀ اول کشور تا کنون در رسانه دیده نشده‌­اند و اصلاً حضور پیدا نمی‌­کنند. در نتیجه عرصۀ رسانه از حمایت و پشتیبانی­ جامعۀ نخبگان اقتصادی محروم می­‌ماند. بنابراین خلاء موجود، دو طرفه است.

ساختار انتقال مفاهیم اقتصادی

مسئلۀ مهم دیگر، ساختار است. این فرآیند را نه ما به درستی می‌­شناسیم و نه برنامه‌­سازی روی آن تمرکز کرده است. اما دنیا به شدت روی آن کار می­‌کند. از رنگ گرفته تا حالت بیان، صدا، نحوۀ چیدمان، گفتار، صحنه، پردازش و مانند این‌ها که متأسفانه ما اصلاً در مورد آن‌ها آشنایی نداریم.

باید بدانیم یک پیام چگونه به تصویر، صوت و یا برنامه تبدیل می‌­شود. فرایند تبدیل پیام‌­های اقتصادی به برنامه، بسیار پیچیده و حساس است اما متأسفانه روی آن کار نشده است.

چگونه می­‌توان به جای اینکه دربارۀ اقتصاد سخن گفت، پیام‌­های اقتصادی لازم را نهادینه کرد؟ این نیازی است که باید روی آن فکر شود. چگونه مردم کوچه و بازار را با مفاهیم اقتصادی پیوند بزنیم. این‌ها مواردی است که هنوز برایشان پاسخی نیافته‌­ایم.

راه چاره

در مرحلۀ نخست، باید تلاش‌­های خود را به متن و برنامه تبدیل کنیم. هم­چنین باید سمینارها و کلاس­‌هایی را که اجازۀ کار می­‌دهد، تشکیل دهیم. در مرحلۀ بعد، تولیدکنندگان و برنامه­­­سازان را دعوت کنیم و به صحبت بنشینیم.

باید بسترسازی شود و محتوا به درون صدا و سیما، تهیه‌­کنندگان و کارگردانان تزریق بشود و آن‌ها بتوانند از بسته­‌های محتوایی، پیام­‌های لازم را دریافت نمایند. این یک خط­‌دهی است که صدا و سیما در عرصۀ اقتصاد، زیک زاک حرکت نکند، مسیر و هدف داشته باشد.

متأسفانه در صدا و سیما با سلیقۀ مردم برنامه می­‌سازیم و سپس نظرسنجی می­‌کنیم و مشاهده می­‌کنیم که نود درصد بیننده داشته است و گمان می‌­کنیم مؤفق شده‌­ایم. آن برنامه‌­ای که می­‌ترسد از مردم انتقاد کند، تربیتی نیست.

معرفت­‌بخشی، عنصر اصلی برنامه‌­سازی

عنصر اصلی انقلاب اسلامی، معرفت و فرهنگ است؛ به این معنا که سخنان ما باید بر اساس بصیرت و شناخت باشد. این شناخت و معرفت می­‌خواهد مردم را از سطحی که هستند، بالاتر بیاورد.

البته باید دید می‌­خواهیم مطالب را در چه قالبی بیان کنیم. باید بنشینیم، بیندیشیم و اتاق­‌های فکری داشته باشیم. فرض کنید موردی در ذهنتان است که معتقد هستید باید به مردم گفته شود. تنها گفتن آن کافی نیست بلکه راه و روش گفتن هم باید درست انتخاب شود.

نکته آخر اینکه باید ظرفیت‌­های مردمی اقتصادی، دانشکده‌­های اقتصاد و دوستانی که علاقه­‌مند هستند تا مطلب بنویسند، در جریان کار بیاید. باید حقایق خارج از کشور بیان شود. ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی می­‌کنند، دشمن و ضد نظام نیستند. باید ظرفیت‌شان را فعال کنیم. 

منبع: سدید