شاعری برای انقلابِ مردم

سرویس پرونده: انقلاب اسلامی که با رهبری امام خمینی (ره) در بهمن ماه 57 به پیروزی رسید یکی از بزرگترین تحولات تاریخ ایران و جهان بوده است. این انقلاب که برخاسته از رای و نظر مردم مسلمان ایران است و با اتکا به مردم پیش می رود و در طول این سالها توانسته نیروهایی را تربیت کند و به جامعه تحویل بدهد که برخی از آنها تحولات مهمی را نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز بوجود بیاورند. در روزها چهلمین سالگرد بهار انقلاب در نظر داریم هر روز یکی از چهرهای فرهنگی انقلاب را معرفی کنیم.

یکی از این چهره ها مرحوم حمید سبزواری است. حمیــد ســبزواری، زاده 1304 در ســبزوار، شــاعری اســت از نســل دیــروز. پــدرش، «عبدالوهــاب»، پیشــه ور ســاده ای بــود کــه قریحــه شــعری داشــت. جــدش، مــا محمدصادق ممتحنــی، شــاعری مردمــی بــود کــه «مجــرم» تخلــص می کــرد.

پــدر و مــادر حمیــد، شــاید اولیــن اســاتید وی بودنــد. او جامع المقدمــات را نــزد میــرزا حبیــب جوینــی خوانــده  بــود. حاج آقــا محمدعلــی محمــدی نیــز از دیگــر اســتادان وی بــود.  اصــول شــاعری را از پــدر خــود آموخــت کــه در بزرگســالی نابینــا شــده بــود. از آنجائیکه مــادرش بانویــی باســواد بــود و تمــام حــروف را در دوران پیــش از مدرســه بــه او آمــوزش داده بــود وقتــی بــه مدرســه رفــت در کاس اول می توانســت بســیاری از کتاب هــا را بخوانــد .

 وی در نوجوانــی شــاهد فرهنگ ســتیزی، خشــونت و ســرکوب احساســات مذهبــی مــردم توســط رضــا شــاه پهلــوی بــود. چهارده ســاله بــود کــه ســرودن شــعر را آغــاز کــرد. حمیــد جــوان در آن ســال ها بــه هــر حــزب و گروهــی کــه فکــر می کــرد حامــل حقیقــت یــا حامــی محروماننــد ســری مــی زد، امــا به ســرعت درمی یافــت کــه آن ســراب ها هیــچ گاه نمی تواننــد عطــش عدالت خواهــی و شــوق اســتقال جویی او را ســیراب کننــد، و ســرخورده کنــار می کشــید.

 اســتاد حمیــد ســبزواری بــر اثــر کودتــای 28 مرداد 1332 متواری و مخفی شد. لیکن بعدا خــود را بــه شــهربانی ســبزوار معرفــی کرد و چهــار ســال در وضعیت باتکلیفــی و تعلیق طــی کــرد تــا ســرانجام تبرئه شــد.

 دکتــر علــی شــریعتی از مرتبطیــن بــا حمیــد ســبزواری بــوده اســت و مهمتــر از همــه اینکــه شــروع آشــنایی و دوســتی اســتاد ســبزواری بــا مقــام معظــم رهبــری مربوط بــه همان ســال هایی اســت کــه آیــت الله خامنــه ای کــه در آن زمــان طلبــه جــوان و مبــارزی بــود، در نتیجــه تعقیــب و گریزهــای سیاســی بــا مأمــوران رژیــم پهلــوی مدتــی در ســبزوار و نــزد دوســتان انقابــی خــود پنهــان شــده بــود و نخســتین دیدارهای نزدیــک حمید و مقــام معظم رهبــری در آن ســال ها و در شــهر ســبزوار رقــم خــورد.

 مهمتریــن فعالیــت ســبزواری، شــاعری اســت. شــعر حمیــد، شناســنامه زمان منــد انقلاب اســت، زیــرا کمتــر حادثــه یــا رویــدادی اســت کــه انعــکاس آن در شــعر او نباشــد.

ســبزواری ابتــدا بــه شــغل معلمــی مشــغول بــود. بعــد از حــوادث مــرداد 1332از آموزش و پــرورش اخــراج و ســپس کارمنــد بانــک بازرگانــی (بانــک تجــارت پــس از انقــاب) در تهران شــد و ســپس بــه شــاعری روی آورد.

 ســبزواری دارای مــدال درجــه یــک هنــر در رشــته ادبیــات اســت و اولیــن شــاعری می باشــد کــه کتــاب شــعرش بــا عنــوان (ســرود درد) در ســال  1375 کتاب ســال شناخته شــد.

برخــی از آثــار اســتاد حمیــد ســبزواری عبارتنــد از: ســرود درد، ســرود ســپیده، ســرود دیگــر، کاروان ســپیده، یــاد یــاران، گزیــده ادبیــات معاصــر و همچنیــن ســروده هایی جــاودان در تاریــخ انقــاب اســامی چــون: خمینــی ای امــام، بانــگ خــاوران، خجســته باد ایــن پیروزی.

 تحســین و تقدیــر امــام خمینــی از برخــی ســروده های حمیــد ســبزواری. بــه طــوری که امــام خمینــی بــا شــنیدن ترانــه «ای مجاهــد شــهید مطهــر» کــه در رثــای آیــت الله مطهــری ســروده شــده بــود، فرمودنــد: انقــاب مــا امــروز بــه چنیــن ســرودها و موســیقی هایی نیازمنــد است.

سبزواری  تنهــا شــاعری اســت کــه مقــام معظــم رهبــری تــا کنــون بــرای کتــاب وی مقدمــه نوشــته اســت.

شاعران، هنرمندان و چهره های فرهنگی زیادی درباره مرحوم سبزواری سخن رانده اند که در ادامه بخشی از آنها را از نظر خواهید گذراند.

مرتضی امیری اسفندقه: زنده یاد حمید سبزواری آغازگر سرود های انقلاب و انقلاب سرود است، آغازگری که در همان آغاز سنگ تمام گذاشته است. شخصیتی برجسته بود.

سعید بیابانکی: حمید سبزواری یک شاعر انقلابی به تمام معنا بود و تا آخرین لحظه مواضع انقلابی خود را حفظ کردد و هیچ وقت مواضع را قربانی مصالح نکردد.

حسین آهی: مبارزه با استبداد درونی و بیرونی پیوسته در طول 70 سال عمر استاد سبزواری که در کار مبارزه بوده مشهود است. اساسا ایشان یک شاعر سیاسی بود

محمد گلریز: استاد سبزواری از شجاعترین سراینده های شعر انقلاب بود، متداول است که به وی لقب پدر شعر انقلاب را می‌دادند و به حق اینطور بود.

سید علی موسوی گرما رودی: آقای سبزواری برای ما شاعران، شیخ الطائفه بودند. بیشترین مسائل و موضوعات انقلاب در شعر ایشان وجود دارد.

محمدرضا سنگری: سرود های انقلابی حمید سبزواری نقش مهمی در انقلاب داشته و شاید کسی را هم سنگ او در کمیت و کیفیت سرود انقلابی نتوانیم بیابیم، در حقیقت سبزواری قله نشین سرود انقلاب بود.

مصطفی محدثی خراسانی: زبان ادبی استاد سبزواری تربیت یافته مکتب ادبی خراسان است با همان ظرافت و صلابت اسطوره‌ای شعر فارسی که در طنین کلام ایشان مشهود است.

در پی درگذشت شاعر نامدار و هنرمند ثابت قدم آقای حمید سبزواری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی پیام تسلیتی صادر کردند که متن پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به این شرح است:

بسمه‌تعالی

با دریغ و تأسف خبر درگذشت شاعر نامدار معاصر جناب آقای حسین آقا ممتحنی معروف به حمید سبزواری را دریافت کردم. این نام ماندگار و پر افتخار، یادآور تلاش ارزنده هنرمندی سخت‌کوش و شجاع در پشتیبانی از انقلاب در عرصه شعر و ادب است.

حمید سبزواری، صریح و ثابت‌قدم و موقع‌شناس، هنر والا و فاخر خود را به خدمت گرفت تا انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن را از جنبه اثرگذار شعر روان و جذّّاب، تغذیه و تأمین کند.

سرودها و منظومه‌های بلند و غزل‌ها و قصیده‌های خوش‌ساخت و پر مضمون او، ثروت ادبیِ درخوری را تقدیم انقلاب کرد. با انقلاب زیست و برای اسلام و انقلاب سرود و وفادارانه در کنار انقلاب ماند.

رحمت و رضوان خدا نصیب او باد. مصیبت درگذشت او را به خاندان گرامی و همه دوستداران بویژه همشهریان قدردان سبزواریش تسلیت عرض می‌کنم.

سیّدعلی خامنه‌ای 23 خرداد ماه 1395