بلیت، حمله و مقاوم‌سازی صف‌های شکننده تئاتر فجر

به گزارش حلقه وصل تا پیش از ورود سامانه‌های آنلاین رزرو بلیت، عموماً خبرنگاران به دو شکل وارد سالن‌های نمایش می‌شدند. شکل نخست استفاده از بلیت‌هایی بود که پیش از آغاز جشنواره از طریق روابط عمومی تحویل خبرنگاران داده می‌شد. شیوه سنتی در ظاهر کارا و موفق بود؛ چرا که به هر خبرنگار بلیتی براساس شماره صندلی معین و مشخص داده می‌شد و طبق هر سالن نمایش، جایگاه خبرنگاران نیز مشخص بود؛ اما ایراد کار آنجا بود که برای هر نمایش تعداد معینی بلیت موجود بود. با توجه به وجود بخش تازه‌ها و اهمیت آن برای خبرنگاران، برنده ماجرای بلیت آن نمایش یا کسانی بودند که پیش از دیگران در روابط عمومی حاضر می‌شدند یا آنکه رابطه خوبی با مدیر روابط عمومی می‌داشتند. در چنین شرایط وضعیت برای خبرنگاران فعال حوزه بهتر می‌بود.

روش دوم استفاده از کارت مخصوص خبرنگاران بود که حکم روش موازی ورود به سالن‌ها را داشت. داشتن کارت خبرنگاری به منزله بی‌اهمیت بودن بلیت بود. در آن سال‌ها شماره صندلی چندان محلی از اعراب نداشت. برای مثال حجم بالای بلیت میهمان برای یک نمایش در دوره مرحوم کشن‌فلاح، وضعیتی عجیب ایجاد کرده بود. پس یک خبرنگار بدون داشتن بلیت می‌توانست به راحتی وارد سالن شود و بر صندلی دیگر بنشیند. در بلبشوی ورودها نیز چندان امکان جابه‌جایی وجود نداشت. در نهایت تعداد خبرنگاران از تعداد صندلی‌ها فراتر می‌رفت و فضا به سمت اختلافات پیش می‌رفت.

در سه دوره گذشته جشنواره برای عرضه بلیت به سراغ سامانه فروش آنلاین تیوال رفته است. در فصل اول، با توجه به ناآشنایی خبرنگاران با تیوال، در نهایت بلیت‌ها به شکل دستی به خبرنگاران داده می‌شد که فرق چندانی با شکل پیشین خود نداشت. باز هم کارت‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کردند و می‌شد با کارت وارد سالن شد، بدون آنکه برای گرفتن بلیت اقدامی شده باشد.

در دوره سعید اسدی انتخاب نمایش‌ها به خبرنگار سپرده شد. هر خبرنگار با شناسه ورود مخصوص خود می‌توانست میان 20 تا 40 نمایش را از جدول آثار انتخاب و با قیمت صفر ریال خریداری کند. تعداد بلیت‌ها نیز براساس فعال بودن خبرنگار در حوزه تئاتر بود. برای مثال خبرنگاری که در طول سال به شکل تخصصی به حوزه تئاتر می‌پردازد از سقف بلیت‌ها بهره می‌برد و خبرنگاران خُرد از کف. با این حال جشنواره برای خبرنگاران کارت صادر می‌کند.

مشکل اصلی زمانی رخ می‌دهد که روابط عمومی جشنواره بلیت‌های میهمان، با شماره صندلی مشترک با صندلی خبرنگاران ارائه می‌دهد. برخی خبرنگاران که موفق به خرید آنلاین نشده با مراجعه با روابط عمومی از بلیت‌های مشابه بهره‌مند می‌شوند و همه چیز به سبک و سیاق پیشین بازمی‌گردد.

در دوره 35 اتفاق جالب دیگری رخ می‌دهد. جشنواره برای هنرمندان کارت مخصوصی طراحی می‌کند که بدون داشتن بلیت می‌توانند وارد سالن شده و با توجه به اولویت آنان، پیشکسوتان در جایگاه خبرنگاران می‌نشینند که خط میانی جایگاه نخست هنرمندان و جایگاه مخاطبان بلیت‌خریده است. در نمایش‌های بخش بین‌الملل اجرا شده در سالن‌های کوچک وضعیت به درگیری‌های لفظی منجر می‌شود؛ چرا که هنرمند حاضر به جابه‌جا نیست و عملاً خبرنگار صندلی خود را از دست می‌دهد. البته در دوره 35 نیز کارت صادر شده برای خبرنگار کمک بزرگی به خبرنگار برای ورود به سالن می‌کند.

نکته قابل تأمل درباره نحوه توزیع بلیت تفکیک خبرنگاران خبرگزاری و روزنامه با عوامل حوزه‌های شنیداری و دیداری است. به شکل عجیبی نیروهای سازمان صدا و سیما همواره از بلیت محروم بوده‌اند. دلیل این مسئله مشخص نیست. به نظر این وضعیت محصول تصور جشنواره از نیروهای رادیو و تلویزیون است که گویی آنان در پوشش آثار روی صحنه نقشی ندارند. با توجه به فعال شدن رسانه‌های تصویری مجازی و تلویزیون‌های اینترنتی احتمالاً این مسئله بغرنج‌تر نیز می‌شود.

طبق یک سنت، عوامل سازمان صدا و سیما به واسطه یک معرفی‌نامه اجازه ورود به مجموعه‌ها را پیدا می‌کنند که شکل اشتراکی آن باعث می‌شود همه چیز معطوف به یک نفر باشد که در صورت عدم‌حضورش، دیگر اعضای گروه از ورود به مجموعه محروم شوند. یعنی اگر حامل معرفی‌نامه وارد سالن نمایشی شود، دیگر اعضای نمی‌توانند ادعایی بر ورود داشته باشند.

در دوره 36 روابط عمومی جشنواره فجر رویه‌ای دیگر در پی گرفته است. دو جلسه با حضور خبرنگار برای حل معضل بلیت خبرنگاران برگزار می‌شود تا رویه اختصاص بلیت‌ها با مشورت آنان صورت بگیرد. این مشورت صرفاً پیرامون بلیت خبرنگاران نبود. در حالی که 35 دوره از جشنواره فجر می‌گذرد؛ اما هنوز تصاویری از هجمه در برابر درهای سالن‌های نمایش مشاهده می‌شود. برای مثال نگارنده سال گذشته به واسطه هجوم جمعیت برای ورود به سالن چهارسو، نمایش قطب‌الدین صادقی را از دست می‌دهد. پس ایجاد یک فضای بازدارنده در برابر تصاویری این‌چنینی و جلوگیری از اتفاقات ناگوار همانند درگیری بر سر یک صندلی الزامی است.

در جشنواره 36 به نظر وضعیت کنترل بلیت‌ها در حال بهبودی است. کنترل بلیت و ورود سالن‌ها قرار است در اختیار گروه تشریفات قرار گیرد و با توجه به فروش آنلاین بلیت‌ها، به واسطه گیت‌ها، کنترل بلیت به شیوه‌های الکترونیکی صورت می‌گیرد. بلیت خبرنگاران و میهمانان نیز براساس رده‌بندی افراد تعیین می‌شود و هر فرد سقف مشخصی از سهمیه در اختیار خواهد داشت. قرار است میان خبرنگاران تخصصی تئاتر و خبرنگاران عمومی تفاوت‌های قائل شده تا شرایط برای رسانه‌های درگیر همیشگی تئاتر بهبود بخشیده شود. همچنین از تداخل صندلی خبرنگاران و پیشکسوتان جلوگیری می‌شود. این مهم با طراحی سه سطح دسترسی به بلیت‌ها شکل خواهد گرفت.

با چنین رویه‌ای که صرفاً با بلیت و البته اعتبارسنجی امکان ورود افراد فاقد بلیت به حداقل خواهد رسید و شاید شکل و شمایل تئاتر ایران به فضای متمدانانه مدنظر نزدیک‌تر شود.

منبع: تسنیم