با کتاب خواندن نمی توان فیلمساز شد

سرویس دریچه: نشست کارگاهی دومین دوره آموزشی «راه‌نما» در حاشیه هشتمین جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور نادر طالب‌زاده، محمدحسین نیرومند، ناصر هاشم‌زاده، شهریار بحرانی، مسعود ده‌نمکی، احسان محمدحسنی، محمدباقر مفیدی‌کیا، وحید جلیلی و جمعی از فیلمسازان جوان برگزار شد.

احسان محمدحسنی، مدیرعامل بنیاد روایت که یکی از سخنرانان این برنامه بود گفت: یک بار فرمانده‌ای از من پرسید تا چند سال دیگر می‌توانیم ۵۰ تا فیلمساز مثل فلان کارگردان داشته باشیم؟ من هر چه فکر کردم دیدم چطور این سوال را جواب بدهم که توقعی ایجاد نشود. گفتم شما در دانشگاه‌تان تا چند سال دیگر می‌توانید افرادی مثل قاسم سلیمانی و احمد کاظمی تربیت کنید؟ این فرمانده به فکر فرو رفت اما مساله این است که کسی مثل قاسم سلیمانی از دالان‌های متعددی عبور کرده تا شده است قاسم سلیمانی. الان از مسعود ده‌نمکی و نادر طالب‌زاده فقط یک نمونه داریم و هر کدام از اینها مراحل سختی را پشت سر گذاشته تا به اینجا رسیده‌اند. لذا توقع اینکه با کلاس آموزشی و فیلم دیدن به یک قهرمان بزرگ تبدیل بشویم توقع درستی نیست اما می‌توانیم ظرف یک دهه ۵۰۰ چریک کاردرست حوزه هنر تربیت کنیم به طوری که همه آنها کسانی باشند که اگر ما نباشیم یقه دشمنان را بگیرند و حرفی برای گفتن داشته باشند.

توصیه عجیب حاتمی‌کیا به دهنمکی

مسعود ده نمکی نیز با تأکید بر دنبال کردن شیوه اصولی مبتنی بر آموزش گفت: شیوه درستش همین جشنواره‌ها و آموزش‌ها است. قصه من یک قصه دیگر بوده است. شیوه من جواب نمی‌دهد و توقع هم نداشته باشید که به راحتی شما را بپذیرند. پوستتان باید کلفت باشد. الان شما روز خوش‌تان است که حزب اللهی‌ها برای کار کردن امکانات و سازمان دارند. هیچ وقت این طور نبوده الان همه چیز دارد در اختیار این قضیه قرار می‌گیرد. آن موقع حتما از سپاه باید بودجه می‌گرفتیم تا یک نشریه‌ای دربیاوریم، اما الان شما با موبایل می‌توانید نشریه بزنید.

کارگردان «اخراجی ها» اضافه کرد: فارغ از تکنیک و آموزش باید اعتماد به نفس داشته باشیم نه به معنای اعتماد به خودتان به معنای اعتماد به خدا به معنای توکل به خدا.

ده نمکی با اشاره به نقد بی رحمانه فیلم «آژانس شیشه ای» در زمان تولید این اثر گفت: آن زمان که همه از حاتمی کیا تعریف می‌کردند ما او را نقد کردیم و می‌گفتیم فیلمساز محبوب ما حاتمی کیاست، ولی دلیل نمی‌شود نقدش نکنیم آقای حاتمی کیا هم پذیرفت و این قدر عزت نفس داشت که وقتی من فیلم ساختم آمد گفت: چطور این را فیلم ساختی؟ گفتم سخت است، اما نشدنی نیست. گفت: ما آرزویمان این است که فیلم‌مان جریان ساز شود تو چطور این کار را کردی؟ گفتم رفتم دانشگاه تهران کتاب خریدم. روی میز زد و گفت: کسی با کتاب فیلمساز نمی‌شود. گفت: دیگر فیلم نساز بگذار با همین فیلم بهترین بمانی، اما من معتقدم خدا کمک می‌کند.

قابلیت‌ دراماتیک جامعه اسلامی را درک نکردیم

وحید جلیلی نیز با اشاره به کاستی‌های سینمای انقلاب، گفت: ما در سینما نشانه‌شناسی انقلاب اسلامی نداریم یعنی آنچه که فرق می‌گذارد در سینمای جامعه قبل از انقلاب و بعد از انقلاب کمتر در سینمای دراماتیک ظاهر می‌شود. حدود 900 هزار بار نماز جمعه در شهرهای مختلف برگزار شده است، همه ما کلیسا را خوب می‌شناسیم تزئینات و لوازم موجود در آن را می‌شناسیم با اینکه شاید یک بار هم نرفته باشیم ولی فضاهای شاد و غمگین آن را می‌شناسیم. ازکجا می‌شناسیم؟ از تلویزیون و سینما. چند درصد مردم غرب کلیسا می‌روند؟ بیشتر از کسانی هستند که نماز جمعه می‌روند؟ کلیسا کاملا از دریچه ابزار سینما شناخته شده است ولی ما بعد از گذشت نزدیک به 40 سال از انقلاب، یک فریم از نماز جمعه در فیلم‌های‌مان نداریم. وی خاطرنشان کرد: خیلی‌ها می‌گویند ما باید سینمای انسانی داشته باشیم و تعریف‌شان از سینمای انسانی این است که تو فیلمی بسازی که در کشور دیگری بشود آن را ساخت. در حالی که در درام اصل بر این است که ما از تیپ به شخصیت برسیم نه بالعکس.

جلیلی اضافه کرد: مساله این است که واقعیت جامعه ما از تخیل هنرمند جلو افتاده است. بسیاری از شخصیت‌هایی که ما در حال حاضر داریم که اگر می‌خواستیم تخیل کنیم خیلی بیشتر از این باید تلاش می‌کردیم. زندگی شهید رجایی ماجرای دست‌فروش کنار خیابان است که به ریاست‌جمهوری می‌رسد. آیا این دراماتیک نیست؟ جلیلی بیان داشت: انقلاب اسلامی خدمات قابل‌توجهی به سینما ارائه کرده است اما تلویزیون ما برای شب یلدا بازیگرهای فیلمفارسی به برنامه‌هایش دعوت می‌کند. مشکل اینجاست که ما  قابلیت‌های دراماتیک جامعه اسلامی را شناسایی نکرده‌ایم.