رعایت نقشه راه نظام یا نایاک؟

به گزارش حلقه وصل؛ دکتر رضا سراج، عضو هیئت علمی دانشگاه و کارشناسی ارشد مسائل راهبردی در یادداشتی پیرامون مذاکرات جاری در وین نوشت:

مجموعه اخبار و گزارش­های رسمی و غیررسمی که از مذاکرات کمیسیون برجام در وین می رسد، نگرانی­هایی در تحلیلگران در مورد رعایت سیاست­ها و اصول مبتنی بر منافع ملی کشور در مقابل طرف غربی و به ویژه امریکایی­ها برمی انگیزد. به نظر میرسد در اسرع وقت ضروری است جوانب گوناگون این امر و مخاطرات پیش روی ان مورد مداقه قرار گیرد.

 آقای ظریف وزیر امور خارجه در توئیتی در ضمن ارائه پیشنهاد طرف ایرانی با بیان این که «ایالات متحده که دلیل اصلی بحران موجود است باید اول به برجام بازگردد و ایران پس از راستی‌آزمایی سریع، پاسخ متقابل می‌دهد» از عبارت «راستی‌آزمایی سریع» (rapid verification) استفاده می کند که مبهم است. در عین حال برخی رسانه­های خارجی مدعی شده­اند قرار است « پس از اعلام آمریکا، روز بعد از آن اعلامیه بازگشت ایران به کل تعهدات، صادر گردد. » اگر این ادعا درست باشد درواقع مقصود آن است که ایران باید در کمتر از ۲۴ ساعت لغو تحریم­ها را راستی­آزمایی کند. آیا به واقع چنین کاری در عمل ممکن است؟

از سویی گفته می شود که توافقی برای برداشته شدن تحریم­های دوره ترامپ در حال شکل­گیری است. در این خصوص چند ابهام جدی وجود دارد؛ نخست آنکه آیا فراموش کرده­ایم که نقض برجام از دوره اوباما و کمتر از گذشت یک سال از عمر برجام آغاز شد؟ آیا نقض عهد برجام در دوره اوباما و زمانی که «امضای کری تضمین بود»، نادیده انگاشته می شود؟ ثانیاً آیا قرار است بازی تلخ «فریب واژگانی» تکرار شود و مذاکره­کنندگان ایرانی «تعلیق» (Suspend) را در داخل «لغو» ترجمه نمایند؟ به خوبی می دانیم که اگر تحریم­های آمریکا تعلیق (ونه لغو) شود، اولاً سایه شوم انها بر اقتصاد و تعملات تجاری ایران همچنان پایدار بوده و ثانیاً به عنوان اهرم فشاری در اختیار آنها برای تحمیل اراده در آینده خواهد ماند.

در واقع آنچه امروز منافع ملی ایران را تهدید می کند، تکرار تجربه­‌های تلخ برخی دیپلمات­ها و مسئولان اجرایی در ماجرای برجام است. «عدم رعایت ضوابط و شروط مصوب رهبر معظم انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس در اجرای برجام»، «ادعاهای خلاف واقع در داخل با ارائه ترجمه­ها و تفاسیر غیرنافذ از توافقات» و «موج­سواری با شرطی­سازی جامعه» همه و همه از ماجراهای تلخی است که گویی از سر شتابزرگی یا سیاسی­کری در حال وقوع دوباره است.

در این نکته تردیدی نیست که دشمن به همین سطح قانع نمانده و مایل است با یک استراتژی چندمرحله­ای بتواند حداکثر امتیاز را در جهت تضعیف ارکان اقتدار ملت ایران کسب کند. به نظر می رسد در مرحله نخست بازگشت آمریکا به برجام در قبال امتیازاتی حداقلی و ناپایدار رخ خواهد داد و واشنگتن امیدوار است با عبور از انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم و تداوم حضور غربگرایان در قدرت بتواند با بهره­گیری از اهرم فشار موجود در «تعلیق یا بازگرداندن تحریم­ها»، جمهوری اسلامی ایران را وادار به مذاکره مجدد و تحمیلی توافقی جدید شامل محدودسازی همه مولفه­های اقتدار ملت ایران از جمله توانمندی موشکی، نفوذ و قدرت منطقه­ای و ... نماید.

با این تفاسیر به نظر می رسد ریل­گذاری طراحی شده توسط نهادهای هدایتگر نفوذ همچون نایاک (NIAC) در حال کمرنگ­سازی خطوط قرمز منافع ملی و سیاستهای قطعی نظام در مذاکرات پیش رو است. به نظر میرسد نقشه­راه تجویزی از سوی نایاک به دنبال شرطی­سازی جامعه و بهره­برداری­های خاص انتخاباتی است. آقای ظریف باید به این سوال به صورت شفاف پاسخ دهند که در حال رعایت ضوابط ابلاغی نظام هستند یا نقشه­راه پیشنهادی نایاک؟

از سویی این مقطع آزمون مهمی در برابر نهادهای نظارتی نیز هست. دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به عنوان نهاد بالادستی و ناظر باید با هرگونه نقض آشکار و ضمنی سیاست قطعی نظام در این باره مقابله کند و از مجلس شورای اسلامی و ریاست محترم آن نیز انتظار می رود، ضامن اجرای قوی قانون مصوب این مجلس در خصوص «لغو تحریم­ها» باشند.