سیراب‌کردن تشنه،‌ بزرگترین صدقه است

به گزارش حلقه وصل، بخشندگی اقسام مختلفی دارد، از جمله: بخشش رفتاری، قلبی، مالی و زبانی.

«بخشش رفتاری»‌ آن است که آدمی به گونه‌ای می‌تواند رفتار کند که بسیاری از رفتارهایش مصداق بخشش و احسان باشد. مهم این است که انسان، کمک و خدمت به دیگران را در دستور کار خود قرار دهد. آن‌گاه بسیاری از رفتار او احسان به حساب می‌آید.

گاهی بخشش و احسان در قلب آدمی تجلی می‌یابد. به عبارت دیگر انسان‌ها می‌توانند با قلب خود بخشنده باشند. (بخشش قلبی) گاهی هم بخشندگی در حوزه مسائل مالی به کار می‌رود که با تعبیر سخاوت بیان می‌شود. این صفت بر کسی اطلاق می‌شود که ااز دارایی و اموال خود گذشت کند و آن را انفاق و ایثار نماید. (بخشش مالی)

درباره «بخشش زبانی» هم می‌توان گفت: در زندگی روزانه و در برقراری ارتباط با دیگران، اولین نگرش و برداشت از انسان مربوط به سخن گفتن و نحوه گفتار اوست. بنابراین زبان و شیوه گفتار می‌تواند نوعی بخشش و صدقه به حساب آید.

هر یک از این اقسام،‌ چندین نوع را در بر می‌گیرند، به عنوان نمونه، بخشش رفتاری خود به هفت نوع تقسیم می‌شود که دو مورد آن در مردم عراق و موکب‌های اربعین بسیار پررنگ است: «مهمان‌نوازی» و «سفره‌داری».

هر کس به میزان تمکن و وسع خود سفره‌ای گشوده و از مهمانان سرزمین عتبات به بهترین شکل ممکن پذیرایی می‌کند.

اما این احسان و بخشش چه ثواب و پاداشی در پی دارد؟

با توجه به جلد ششم کتاب «سبک زندگی رضوی» به این پرسش پاسخ می‌دهیم.

* اکرام مهمان برابر با اکرام ۷۰ پیامبر است

یکی از انواع بخشش‌ها، اکرام میهمان است. اگر مهمانی بر انسان وارد شد حقی بر میزبان خواهد داشت. حق مهمان، احترام و پذیرایی در حد وسع میزبان است. رسول خدا (ص) در بیانی زیبا فرمود: کسی که مهمانی را اکرام کند، هفتاد پیامبر را اکرام کرده است. هر کسی برای مهمان یک درهم خرج کند،‌مانند آن است که هزار هزار دینار در راه خدا انفاق کرده است.

آخرین فرستاده الهی، حد مهمانی را نیز معین فرموده است: اگر مهمانی وارد شود روز اول حق اوست؛ اما از روز دوم به بعد از سوی میزبان، صدقه دریافت خواهد کرد. همچنین مهمان نباید کاری کند که شرایط بر صاحبخانه تنگ آید و خوراک منزل رو به اتمام رود.

امام رضا(ع) نیز آدابی را برای برخورد با مهمان بیان می‌فرماید؛ یکی آنکه مهمان را به کار نگیرد و دیگر آن که هنگام خروج مهمان از منزل، او را تا درب منزل همراهی کند: حق مهمان است که او را تا دم در بدرقه کنی.

* سیراب‌کردن تشنه،‌ بزرگترین صدقه است

یکی از ابعاد مهم بخشش، سفره‌داری و اطعام است. اطعام به گونه‌های مختلف فراهم می‌آید: یکی از آنها اطعام عمومی است که نسبت به هم‌نوعان شکل می‌گیرد.

امام صادق (ع) فرمود: هر کس دیگران را اطعام دهد و آنان سیر شوند، اجر بزرگ دارد. اجر چنین فردی را هیچ کس نمی‌داند، نه ملک مقرب و نه نبی مرسل! فقط خداوند پاداش چنین شخصی را می‌داند.

امام رضا(ع) نیز فرموده است: هر کس که آزاد کردن بنده برایش میسر نیست، پس با اطعام یتیم و مسکین از جانب او صدقه بدهد.

شخصی خدمت علی بن موسی الرضا (ع) آمد و گفت: من فرزندی با بیماری‌های زیاد دارم. حضرت برای درمان فرزندش این گونه نسخه پیچید که به صورت مستمر، مشتی طعام صدقه بده؛ چرا که خداوند فرمود: «پس چرا به مجاهده و کارهای دشوار اقدام نکرد؟»

در طب‌النبی (ص) آمده است که «آب» از بهترین صدقه‌ها است؛ از این روی کسی که دیگران را سیراب کند، انفاقی بزرگ انجام داده است. امام صادق(ع) با یادآوری ماجرای جانسوز عاشورا می‌فرماید: هر کس جگر تشنه‌ای را خنک کند، بزرگ‌ترین صدقه‌ها را انجام داده است و خداوند در روزی که هیچ سایه‌ای نیست برای او سایبان قرار می‌دهد.

در پایان یادآوری این نکته لازم است که سخاوت یعنی دیدن دیگران و یاری رساندن به آنان. کسی که تمایل به سخاوت دارد، عاشق اطعام است. او هنگامی که دیگران را بر سفره خویش می‌بیند، لذت می‌برد. گویی خودش لذیذترین غذاها را می‌خورد. در حقیقت، انسان بخشنده از خوراندن به دیگری، بیشتر لذت می‌برد تا خوردن.