تهران: محدود بودن قالب‌ها از نقاط ضعف شعر آیینی است

به گزارش حلقه وصل، او با اشاره به این که معصومین(علیهم السلام) شاعران آیینی را ستوده‌اند، افزود: شاعران آیینی و مذهبی کاری فراتر از شاعران دیگر انجام می‌دهند.  

بیابانکی با بیان این که فعالیت در عرصه شعر آئینی و مذهبی کاری بسیار مقدس و ارزشمند است، گفت: در این عرصه مقدس حواسمان باید جمع باشد که هر چیزی را نگوییم و هر شعری را نسراییم.

این شاعر شاخص آیینی از مرحوم ریاضی یزدی و جیجون به عنوان شاعران سرشناس شعر آئینی و مذهبی استان یزد نام برد و گفت: در سال‌های اخیر کارهای نو و شاخصی در زمینه نوحه سرایی در یزد انجام شده که مورد استقبال مردم قرار گرفته است.

او با بیان این که شعر یک مقوله بی‌تعریف است و شاید تا به امروز هیچ تعریف جامعی از آن ارائه نشده به تبیین تعاریف مختلف شعر پرداخت و ادامه داد: تعریف زبان شناسان از شعر این است که شعر؛ اتفاقی است که در زبان می‌افتد چون شعر از واژه و نحو استفاده می‌کند و با زبان سروکار دارد. از این رو هرچه شاعر مقوله زبان را بهتر بشناسد و با ترکیب سازی و واژه‌ها آشنا باشد صبیعتاً شاعر موفق‌تری خواهد بود.

خالق کتاب "سنگچین" اظهار کرد: زبان شعر یک زبان فاخر است و میان آن با زبان معیار ارتباطاتی وجود دارد، هرچند برخی هم معتقدند میان آن‌ها هیچ ارتباطی نیست و شعر ماجرای دیگری است و زبان معیار هم زبان دیگری است. خیلی از حرف‌ها و سخنان را در شعر می‌شود گفت ولی در زبان معیار قابل بیان نیست.

بیابانکی با برشمردن اجزای زبان شعر به وجود موسیقی در زبان شعر (کلاسیک و سپید) اشاره کرد و با بیان این که در زبان معیار چنین چیزی وجود ندارد، افزود: شاعر در زبان شعر یک بار موسیقایی روی کلمات می‌گذارد ولی در زبان معیار چنین الزامی وجود ندارد.کار شاعر این است که کلمات را زنده می‌کند و به آن‌ها حیات می‌بخشد.

این شاعر و منتقد ادبی افزود: در شعر کلاسیک، موسیقی در انتهای شعر واقع می‌شود و به آن زیبایی می‌دهد. همچنین یک موسیقی میانی شامل واج آرایی و هماهنگی حروف نیز وجود دارد که نوعی بهره‌گیری از بار معنایی حروف است.

او یکی از چیزهایی که زبان شعر را از زبان معیار متمایز می‌کند آرکائیک و باستان گرایی خواند و گفت: آرکائیک و باستان گرایی چه به صورت نحوی و چه به صورت واژگانی که در شعر می‌تواند اتفاق بیفتد، یک نوع زیبایی به شعر تحمیل می‌کند.  

شاعر مجموعه شعر "جامه‌دران"با بیان این که همواره از نوآوری و خلاقیت در عرصه شعر استقبال می‌شود،اظهار کرد: نوآوری در شعر می‌تواند به شکل معنایی و ظاهری (نوآوری در صورت و معنا) اتفاق بیفتد.

 او با اشاره به این که در صورت و ظاهر شعر با وزن، قالب، ردیف و قافیه مواجه هستیم که در آن‌ها می‌توان نوآوری کرد، ادامه داد: خلاقیت در وزن یکی از شیوه‌های نوآوری است و کسی می‌تواند این کار را انجام دهد که در عروض فارسی مهارت داشته باشد.

وی استفاده از ردیف و قافیه‌های جدید، جذاب و متفاوت و همچنین واژه گزینی را بخشی از خلاقیت عنوان کرد و با تأکید بر جدی گرفتن این موارد اظهار داشت: ذوق تنها کافی نیست. اوج خلاقیت شاعر و نوآوری در معنا اتفاق می‌افتد که از اهمیت زیادی برخوردار است.

خالق کتاب نیمی از خورشید تصریح کرد: فقر واژگانی، فقر شعر و فقر اندیشه را به دنبال خواهد آورد بر این اساس باید دایره واژگان خود را گسترش دهیم.

این شاعر آئینی در همین رابطه افزود: خواندن قرآن کریم (که اوج خلاقیت است)، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و کتاب‌های تاریخی به ما کمک می‌کند تا خلاقیت و دایره واژگان خود را افزایش دهیم.

بیابانکی همچنین کتاب «حسینِ علی» که یک مقتل فارسی است و کتاب «آه» نوشته یاسین حجازی را به عنوان دو منبع خوب برای مطالعه شاعران آئینی معرفی کرد.

این منتقد ادبی، محدود بودن قالب‌ها را یکی از نقاط ضعف شعر آئینی دانست و گفت: اکثر شاعران کلاسیک به قالب غزل عادت کرده‌اند و شاید به سایر قالب‌ها علاقه‌ای ندارند یا به آن بی‌توجه‌اند، آنان باید قالب‌های دیگر را نیز امتحان کنند و خود را در یک قالب محدود نکنند.

او با بیان این که امروز منابع شعری نسل جوان ما در بهترین حالت، شنیدن و خواندن آثار یکدیگر است، اظهار کرد: منابع ما نباید شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی باشد. شبکه‌های اجتماعی که متأسفانه امروز به منبع تبدیل شده، یک ابزار است اما یک منبع نیست. تفاوت کتاب با جهان مجازی این است که تأثیر و انرژی کاغذ و کتاب در صفحه مانیتور(نمایشگر) وجود ندارد.

بیابانکی نحوه اجرا و ارائه شعر را نیز مهم خواند و با اشاره به این که شعر خواندن یک فن است که با یادگیری فن بیان و تجربه به دست می‌آید، گفت: نسل جوان باید ضمن مطالعه آثار گذشتگان با پیشینه شعر و سبک‌های مختلف آشنا شوند تا بتوانند خلاقیت و نوآوری داشته باشند.