به گزارش حلقه وصل، برای اطلاع هر چه بیشتر درباره تحولات جاری در منطقه و برخی شایعات پیرامون توافق سه کشور ضامن توافقات آستانه در خصوص برداشت بشار اسد رئیس جمهور سوریه از قدرت، گفتگویی با «لوان جاگاریان» سفیر فدراسیون روسیه در تهران داشته ایم که مشروح آن در زیر آمده است.
*همانطور که می‌دانید رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین و رهبر انقلاب اسلامی آیت الله خامنه ای دیدارهایی داشته‌اند که قطعاً شما یکی از اعضای هیئت همراه بوده‌اید. آیا در طول این بازدیدها نکته خاصی توجه شما را جلب کرده است که برای خوانندگان ما نیز جالب باشد؟
به عنوان سفیر روسیه در تهران از نوامبر سال ۲۰۱۱ مشغول به کار هستم و فکر می‌کنم که این دوره، بهترین دوره روابط دو جانبه دو کشور بوده است و بیشترین مشارکت را رهبران دو کشور یعنی رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین، رهبر انقلاب اسلامی ایران آیت الله خامنه ای، رئیس جمهور حسن روحانی و من به عنوان سفیر روسیه در این میان انجام داده‌ایم. البته شما به درستی ذکر کردید که من در طول دیدارهای رئیس جمهور روسیه از ایران در سالهای ۲۰۱۵، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به عنوان یکی از اعضای هیئت همراه در این دیدارها حضور داشته‌ام. همچنین من در سفر رئیس جمهور ایران حسن روحانی به روسیه نیز، هیئت روسی را همراهی می‌کردم.
به عقیده من، بهترین و جالب‌ترین نکته آن دیدارها، فضای بسیار صمیمی، دوستانه و صادقانه جلسات بوده است. چنین روابط صمیمانه دوستانه‌ای، مقامات هر دو کشور را به انجام فعالیت‌های بیشتری راغب کرده که این امر به نفع هر دو کشور و مردمان آنها می‌باشد.
دیدگاه رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین در مورد ایران بسیار مثبت و مهربانانه است و همین نظر را دوستان ایرانی ما نیز در سطوح مختلف نسبت به روسیه داشته‌اند.
*قطعاً شما با شهید قاسم سلیمانی آشنا بوده‌اید. به عنوان فردی که از نزدیک با او آشنایی داشته‌اید، کدام بخش از خصوصیات و ویژگی‌های وی برای شما مهم و قابل توجه بوده است؟
ابتدا باید یادآوری کنم که روسیه همان موقع مراتب تسلیت خود را به خاطر ترور ایشان در حمله نیروهای آمریکایی اعلام داشت. ما از این موضوع به شدت انتقاد کردیم. از نظر ما، آقای سلیمانی یکی از مقامات عالی رتبه نظامی بوده که بخاطر نبرد شجاعانه خود علیه تروریست‌ها نه فقط در سوریه بلکه در جاهای دیگر نیز بسیار مشهور بود. وی در سوریه نقش اساسی بر عهده داشت و فعالیت‌های وی بسیار ارزنده بود. در اینجا بار دیگر احساس تأسف خود را برای این واقعه غم انگیز ابراز می‌کنم.
*سیاست منطقه‌ای آمریکا در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بطور کلی سیاست منطقه‌ای آمریکا مخرب است. ما در سوریه یک سیستم درگیری داریم و سعی مان بر آن است که از هرگونه درگیری با نظامیان آمریکایی در سوریه جلوگیری کنیم.
آنها نیروهای خود را در کشور سوریه مستقر کرده‌اند. بار دیگر تأکید می‌کنم که حضور آمریکایی‌ها در سوریه غیرقانونی است. چه کسی آنها را به سوریه دعوت کرده است؟ جواب این است: هیچ کسی آنها را دعوت نکرده است. آنها بخشی از نیروهای اشغالگر هستند و در حال سرقت نفت سوریه می‌باشند.
آنها در سایر بخش‌های منطقه نیز نقش مخرب را دارند بطوریکه مردم و پارلمان عراق از ایالات متحده خواستند تا نیروهای خود را از این کشور خارج کند. نقش آنها نه تنها در خاورمیانه بلکه در سرتاسر جهان مخرب است. ما انتظار داریم که آمریکایی‌ها واقع گرایانه و عملگرا رفتار کنند.
ابتدا آنها تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران وضع کرده و مشکلات بسیاری را برای مردم ایران به وجود آوردند. این تحریم‌های غیرقانونی فقط شامل ایران نمی‌شود بلکه روسیه، ونزوئلا و برخی کشورهای دیگر را نیز در برمیگیرد و این یک بازی سیاسی بسیار ناعادلانه است.
*از نظر سیاسی و اقتصادی آینده سوریه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همانطور که می‌دانید برخی گمانه زنی‌ها در رابطه با اینکه روسیه از رئیس جمهور سوریه بشار اسد راضی نیست وجود دارد. این حرف‌ها شایعه هستند و شاید توسط برخی از افراد که هیچ موضع سیاسی ندارند، اعلام شده باشند. اما این اظهارنظرات که دیدگاه‌های شخصی آنهاست منعکس کننده موضع رسمی دولت روسیه نمی‌باشد.
در اینجا تأکید می‌کنم که ما حمایت خود را از روند سیاسی در سوریه ادامه خواهیم داد و از دولت مشروع سوریه پشتیبانی خواهیم کرد. آینده این کشور متعلق به مردم سوریه است و فقط مردم سوریه تصمیم گیرنده مسائل کشور خود می‌باشند.
همچنین از تلاش‌های مشترک کشورهای عضو روند آستانه، روسیه، ترکیه و ایران بسیار قدردانی می‌کنم. ما بازیگران اصلی این میدان هستیم. با تلاش‌های سه جانبه ما، عملیات نظامی در سوریه متوقف گشته و راه برای آغاز مذاکرات هموار شد. امیدوارم بعد از اتمام این بیماری همه گیر، روند سیاسی ادامه یابد.
*همانطور که گفتید ایران، روسیه و ترکیه برای حل مشکلات سوریه بسیار تلاش می‌کنند اما ایالات متحده با مداخلات خود در حال ایجاد اختلال در این تلاش‌ها هست. با توجه به مداخله آمریکا در سوریه، شما آینده را چگونه می‌بینید؟
ما دیپلمات هستیم و دیپلمات‌ها باید خوش بین باشند. باید بگویم که روند آستانه موفقیت آمیز بوده است و ایالات متحده تمام تلاش خود را برای نابودی آن انجام داده اما تاکنون همه تلاش‌های آنها بیهوده بوده است.
من فکر می‌کنم که روسیه، ترکیه و ایران با موفقیت تلاش خود را برای بازگرداندن صلح به سوریه ادامه خواهند داد.
*این روزها برخی از رسانه‌ها مانند المانیتور ادعا می‌کنند که ایران، روسیه و ترکیه توافق کرده‌اند تا رئیس جمهور سوریه بشار اسد را از قدرت برکنار کنند. آیا شما این شایعات را تأیید می‌کنید؟
ما کشورهایی نیستیم که درباره آینده مردم سوریه و رئیس جمهور آن کشور تصمیم بگیریم. بار دیگر می‌خواهم موضع خود را تأیید کنم که آینده بشار اسد و سوریه توسط مردم این کشور و از طریق انتخابات شفاف و آزاد تصمیم گیری می‌شود. ما به عنوان کشورهای خارجی دوست، باید به مردم سوریه کمک کنیم تا صلح را از سر گرفته و راه را برای ادامه روند سیاسی در این کشور هموار کنند.
*چرا این نوع شایعات منتشر می‌شوند؟
این نوع شایعات توسط کشورهایی منتشر شده است که مخالف فعالیت موفق روند آستانه هستند. این کشورها مخالف قوانین بین المللی بوده و می‌خواهند رژیم قانونی را به زور از سر راه بردارند و نه در نتیجه انتخابات. بنابراین در این راستا، اگر دولتی سازگار با ایالات متحده و متحدانش نباشد، آنها تحریم‌هایی را علیه آن کشورها اعمال می‌کنند و تلاش خود را می‌کنند تا آنها را به طور غیرقانونی حذف کنند.
*برخی شایعات وجود دارد که گفته می‌شود آقای پوتین از رئیس جمهور سوریه بشار اسد راضی نیست و او را فردی ناسپاس می‌داند. نظر شما در مورد این گفته‌ها چیست؟
هیچ شخصی از مقامات سیاسی این سخن را نگفته است. شاید این شایعات توسط برخی افراد که موضع رسمی ندارند بیان شده است. البته ما یک کشور آزاد هستیم و آزادی بیان در روسیه و همچنین سایر کشورهای دموکراتیک بسیار مورد احترام است. افرادی که مواضع رسمی ندارند می‌توانند دیدگاه‌های شخصی خود را بیان کنند. اما همانطور که به آن اشاره کردم فقط نمایندگان رسمی کشور روسیه، دولت و وزیر امور خارجه روسیه می‌توانند موضع سیاسی رسمی این کشور را بیان کنند.
یک بار دیگر این موضوع را عنوان می‌کنم که ما با بشار اسد و دولت مشروع او روابط بسیار خوبی داریم و همکاری‌های خود را ادامه خواهیم داد.
*دولت ترکیه از یک طرف با ایالات متحده مشارکت دارد و از طرف دیگر با روسیه و ایران همکاری می‌کند. ایالات متحده آنها را تحت فشار بسیار شدید قرار داده تا سیستم دفاع موشکی اس -۴۰۰ را که از روسیه خریداری کرده‌اند کنار بگذارند. چند هفته پیش، ترکیه اعلام کرد که به بهانه شیوع ویروس کرونا قصد راه اندازی این سیستم را ندارند. به نظر می‌رسد که آنکارا کم کم تسلیم فشارهای ایالات متحده شده است. نقش ترکیه را در بحران سوریه چگونه می‌بینید؟ اگر ترکیه به آمریکا نزدیک شود، آیا این واقعیت بر روابط ترکیه با روسیه تأثیر خواهد گذاشت؟
یادآوری می‌کنم که از طرفی ترکیه عضو ناتو و بخشی از بلوک نظامی است و از طرف دیگر، ترکیه کشوری مستقل و دارای سیاست خارجی مستقل می‌باشد. رئیس جمهور ترکیه اردوغان چندین بار ثابت کرده است که او یک رهبر سیاسی مستقل است. به عنوان مثال، هنگامی که او تصمیم به خرید سیستم دفاع موشکی اس -۴۰۰ از روسیه گرفت این موضوع را ثابت کرد.
البته امروزه بسیاری از کشورها با این بیماری همه گیر کرونا مشکلات بسیار جدی دارند و بسیاری از فعالیت‌های خود را در بسیاری از زمینه‌ها از جمله نظامی متوقف کرده‌اند. به همین دلیل می‌توانیم این مشکلات را درک کنیم. این مشکل نه تنها در ترکیه بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر مانند ایران، روسیه و غیره نیز وجود دارد.
از طرفی، من فکر نمی‌کنم که ترکیه در برابر فشار ایالات متحده تسلیم شود. یادآوری می‌کنم که در جریان درگیری در ادلب در ابتدای ماه مارس، ترکیه و روسیه بر سر موضوع ادلب در مسکو به توافق رسیدند و هر دو طرف نیز آن را رعایت کردند. هم اکنون ما شاهد گشت مشترک نیروهای ترکیه و روسیه در بزرگراه F-4 هستیم. بنابراین، من می‌خواهم یک بار دیگر از این فرصت استفاده کرده تا رضایت خود را از میزان همکاری مان با شریک ترکیه‌ای خود ابراز کنم.
*اهمیت لیبی برای روسیه چگونه است؟ ترکیه و روسیه در لیبی از دو طرف مخالف یکدیگر مکه در حال جنگ با همدیگر هستند جانبداری می‌کنند. آیا اختلافات شما در آنجا می‌تواند بر همکاری شما در سوریه تأثیر بگذارد؟
شما به یاد دارید که وقتی همکاران ترکیه‌ای ما در مسکو بودند، ما توانستیم آقایان السراج و آقای حفتر را به مسکو دعوت کنیم و تلاش کردیم تا شکاف‌های بین دو طرف را هموار کنیم. ما با هر دو طرف درگیری ارتباط داریم و معتقدیم که لازم است توافق‌ها رعایت شود. ما طرفدار تلاش‌های فعال سازمان ملل هستیم.
متأسفانه فرستاده ویژه سازمان ملل متحد آقای سلامه بازنشسته شدند و ما معتقدیم که بهتر است هرچه سریع‌تر یک شخص جدید از خود منطقه تعیین شود که واقعیت‌های منطقه را به خوبی می‌شناسد. من نمی‌خواهم درباره سیاست ترکیه در لیبی اظهار نظر کنم. شاید آنها منافع ملی خود را دنبال می‌کنند. حتی در بین کشورهای اتحادیه اروپا هیچ وحدتی وجود ندارد.
یک بار دیگر این موضوع را به شما یادآوری می‌کنم که لیبی به عنوان یک کشور، در سال ۲۰۱۱ بر خلاف قوانین بین المللی توسط متحدین ایالات متحده نابود شد. آنها هرج و مرج ایجاد کرده و دولت لیبی را نابود کردند و حالا آنها باید خود پاسخگوی این موضوع باشند.
*اخیراً ایالات متحده در تلاش است تا خود را به عنوان یکی از شرکت کنندگان در برجام معرفی کند تا از این طریق بتواند مکانیسم اسنپ بک (ماشه) را فعال کرده و تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند. به نظر شما ایالات متحده در رسیدن به هدف خود موفق خواهد بود؟
همانطور که می‌دانید این یک اقدام غیرقانونی است زیرا آنها قوانین بین المللی و همچنین ماده ۲۴ منشور سازمان ملل را نقض کرده‌اند. اکنون آنها در حال برگزاری دومین سالگرد خروجشان از برجام هستند، بنابراین حق ندارند چیزی بگویند. این یک توافق بوده و این تلاش آنها بسیار خنده دار به نظر می‌رسد. به عنوان یک عضو برجام، شما نمی‌توانید به طور نیم بند عضو این توافق باشید.
بنابراین ما هیچ زمینه قانونی برای ایالات متحده نمی‌بینیم که به عنوان عضو برجام چیزی بگوید. بهتر است که آنها سکوت کنند. آنها نه تنها برجام را ترک کردند بلکه تلاش کردند تا کشورهای دیگر را نیز از ادامه همکاری با ایران منع کنند.
همچنین می‌خواهم به تحریم تسلیحاتی ایران که در اکتبر سال ۲۰۲۰ منقضی می‌شود اشاره کنم. ما یک بار دیگرهیچ دلیلی برای تمدید این تحریم تسلیحاتی علیه ایران نمی‌بینیم زیرا در ابتدا، برجام هیچ ارتباطی با این تحریم تسلیحاتی نداشت. بنابراین طبق قوانین بین الملل، ایالات متحده آمریکا حرفی در این باره نمی‌تواند بزند.
*زیرساختهای ایران را در مبارزه با ویروس کرونا چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فکر می‌کنم شما در این زمینه بسیار موفق هستید. البته ما انتقادات زیادی نیزمی شنویم که طبیعی هستند. اما در مقایسه با برخی از کشورهای دیگر، ایرانیان تقریباً در این امر موفق هستند.
من برای همه مردم ایران آرزوی بهترین‌ها در غلبه بر مشکلاتی که نه تنها با تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده بلکه با این بیماری همه گیر نیز ایجاد شده است دارم.
ما با ایران همکاری بسیار خوبی داریم و همچنان به ارسال کمک‌های بشردوستانه خود به ایران ادامه خواهیم داد. اخیراً یک پرواز ویژه برخی از مواد را برای تولید ماسک به ایران آورد و انتظار داریم که در روزهای آتی دو پرواز دیگر نیز کمک‌های بشردوستانه را برای مردم ایران بیاورند.