همه عوامل تولید این فیلم بیمه حضرت زینب(س) بودند

سرویس حاشیه نگاری: سومین جلسه از سلسله نشست های نقد و بررسی آثار حاضر در بخش مسابقه ایران چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت ویژه فیلم «جشن تولد» با حضور عباس لاجوردی کارگردان اثر؛ مهدی فیوضی تهیه کننده اثر و سجاد اسلامیان منتقد سینما در پردیس ملت برگزار شد.

فیوضی در ابتدای این مراسم درباره چگونگی شکل‌گیری ایده این فیلم گفت: سال 94، عباس لاجوردی به دفترم آمد و عنوان کرد که می خواهد فیلم سینمایی بلندی با موضوع سوریه و طبق خاطراتی که از این کشور دارد، بسازد؛ خاطره وی از این کشور مربوط به زندگی خانواده های اهل سنت، شیعه و مسیحی و مقابله آنها با تکفیری ها بود.

فیلمنامه «جشن تولد» فضای مستندگونه دارد

وی ادامه داد: فیلمنامه «جشن تولد» مبتنی بر فضای مستند بود؛ چرا که خاطرات لاجوردی نیز مستند بود و از همان ابتدا می خواستیم که داستان فیلم در فضای مستندگونه روایت شود.

تهیه کننده «جشن تولد» اضافه کرد: بعد از نگارش فیلمنامه به سرعت برای تعیین لوکیشن و انتخاب بازیگران به سوریه رفتیم و پس از مشخص شدن این مسائل، به ایران بازگشته و پیش تولید را در تهران انجام دادیم، البته باید این مسئله را بگویم که همه عوامل فیلم به جز 2 یا 3 نفر، ایرانی هستند.

فیوضی با اشاره به عجله برای ساخت «جشن تولد» گفت: عجله ای که برای ساخت این فیلم داشتیم، به خاطر شرایط آب و هوایی و همچنین وضعیت کشور سوریه بود؛ چرا که این کشور درگیر جنگ است و وضعیت آن قابل پیش بینی نبود.

همه عوامل تولید این فیلم بیمه حضرت زینب(س) بودند

وی درباره دلایل عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه تولید آثار جنگی تصریح کرد: هیچ سرمایه گذار خصوصی امروزه ریسک نمی کند که برای تولید یک اثر جنگی سرمایه گذاری کند، چه برسد به اینکه فیلم در کشور جنگ زده نیز تولید شود، ازاین رو سرمایه گذارانی که برای «جشن تولد» وارد میدان شدند به خاطر حضرت زینب (س) و ادای دین به ایشان بوده است.

تهیه کننده «جشن تولد» گفت: پیش از سفر به سوریه برای شروع فیلمبرداری به دنبال بیمه کردن بازیگران و عوامل فیلم بودیم که عنوان کردند کشورهای عراق و سوریه به دلیل بالا بودن ریسک، شامل بیمه نمی شود، در سوریه نیز نتوانستیم عوامل را بیمه کنیم، با این حال همه عوامل و بازیگران تا آخرین روز تولید بیمه حضرت زینب (س) بودند و به هیچ کدام نیز آسیبی وارد نشد.

دلایل انصراف شرکت سوری از حضور در پروژه «جشن تولد»

وی به ذکر خاطره ای از دوران فیلمبرداری «جشن تولد» پرداخت و گفت: یکی از لوکیشن های ما کلیسا بود و دقیقا یک روز بعد از اینکه فیلمبرداری ما در این محل تمام شد، خمپاره ای به اطراف کلیسا اصابت کرد و این نشان دهنده سختی کار در کشور جنگ زده است.

فیوضی با بیان اینکه قرار بود یک شرکت سوری با ما در انتخاب بازیگر و ساخت فیلم همکاری کند، تصریح کرد: این شرکت اعلام کرده بود که در ازای همکاری با ما در 20 درصد فروش نیز سهیم است، ولی بعد از مدتی اعلام کرد که باید یک سال بعد از تولید، هزینه آنها را برگردانیم و به همین دلیل این همکاری انجام نشد، همچنین این عدم همکاری باعث نصف شدن بودجه ما و ایجاد مشکلاتی برای تولید اثر شد.

دو استراتژی نشان دادن وحدت میان مذاهب و بسیج مردمی در «جشن تولد» محقق شده است

تهیه کننده «جشن تولد» اظهار داشت: فیلمنامه فضای مستندگونه داشت با این حال می توانم بگویم که فیلمنامه خوبی داشتیم، ولی به خاطر مشکلات مالی مجبور بودیم برخی از سکانس ها را حذف کنیم و با وجود اینکه باید فیلم در 90 دقیقه تولید می شد، ولی «جشن تولد» با در نظر گرفتن تیتراژ تنها 75 دقیقه زمان دارد.

وی خاطر نشان کرد: ما برای ساخت این اثر دو استراتژیک در نظر گرفته بودیم که هر دو نیز محقق شد، اولین استراتژیک بحث بسیج مردمی و نشان دادن این مهم و دومی نیز مسئله وحدت میان مذاهب مختلف بود.

«جشن تولد» نشان‌دهنده شجاعت و جسارت عوامل سازنده آن است

در ادامه این نشست سجاد اسلامیان منتقد سینما طی سخنانی گفت: ساخت آثاری مانند «جشن تولد» که جزو آثار داستانی محسوب می شوند در شرایط جنگی یک کشور، جزو کارهای خوب به شمار می رود؛ چرا که این آثار نشان دهنده شجاعت و جسارت عوامل سازنده آنها است. در گذشته نیز فیلم «خاکستر سبز» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در شرایط جنگی بوسنی ساخته شده بود.

وی با طرح این سوال که مخاطب اصلی در «جشن تولد» کیست؟ ادامه داد: مشخص نیست که این فیلم برای مخاطبان ایرانی ساخته شده یا مخاطبان سوری و حتی مخاطبان بین المللی؛ البته مشکلات این فیلم طبیعتا به خاطر عجله عوامل برای ساخت اثر است.

فیلمنامه مهمترین پاشنه آشیل اثر است

این منتقد سینما تصریح کرد: داستان فیلم علی رغم اینکه تلاش می کند دچار شعارزدگی نشود، ولی به این گرفتار این مسئله شده و فیلمنامه به شدت شعارزده است؛ چرا که عوامل فیلم تلاش کردند همه مسائل مدنظر خود را در 90 دقیقه به نمایش بگذارند و همین مهم باعث شده که شخصیت ها آنگونه که باید شکل نگیرند.

اسلامیان با بیان اینکه مهمترین نقطه ضعف فیلم، فیلمنامه آن است، اظهار داشت: زمانی که جنگی در کشوری رخ می دهد، فیلمسازات با یک فاصله زمانی به سراغ ساخت فیلم درباره آن می روند، ولی در جشن تولد به مسئله جنگ سوریه در زمان جنگ پرداخته شده که این مسئله مهمی است.

نهادهای فرهنگی باید برای حمایت از تولید آثار مرتبط با جنگ سوریه واردعمل شوند

وی ادامه داد: قطعا باید برای ساخت فیلمی مانند «جشن تولد» تحقیقات میدانی زیادی از سوی عوامل صورت می گرفت که به نظر می رسد این کار انجام نشده و یا اگر هم انجام شده به اندازه کافی نبوده است.

این منتقد سینما افزود: تا به حال آثار سینمایی و داستانی زیادی در زمینه جنگ سوریه تولید نشده و همان میزان که تولید شده نیز یا به اکران نرسیده یا تولید موفقی نداشته اند، از این رو باید سازمان‌های و نهادهای دست اندرکار این مسئله از سپاه و بسیج و سازمان تبلیغات گرفته تا وزارت ارشاد بیشتر در این زمینه واردعمل شوند.

باید عقبه فرهنگی‌مان را درباره جنگ سوریه تقویت کنیم

اسلامیان گفت: زمانی که از لحاظ نظامی در کشوری حضوری داریم و به آن کشور کمک می کنیم، قطعا باید عقبه فرهنگی مان را نیز تقویت کنیم؛ چرا که به خاطر همین عقبه فرهنگی ضعیف است که امروز دیگر کسی به یاد ندارد که رزمندگان ما زمانی در بوسنی حضور داشتند و امروزه نیز اگر درباره سوریه عقبه فرهنگی مان را تقویت نکنیم، نمی توانیم در آینده دست به خلق آثار در زمینه سینما، موسیقی، کتاب و رمان و ... کنیم.

«جشن تولد» از سوی هیچکدام از نهادهای دولتی مورد حمایت قرار نگرفت

عباس لاجوردی در بخش پایانی نشست در ارتباط با عدم توجه نهادهای فرهنگی به تولید آثار استراتژیک در عرصه سینما اظهار کرد: «جشن تولد» را در شرایطی ساختیم که سوریه درگیر جنگ بوده است و متاسفانه دولت این کشور به دلیل دغدغه‌هایی که داشت هیچ حمایتی از ما انجام نداد، از سوی دیگر دولت خودمان نیز به خاطر ولنگاری فرهنگی از این فیلم حمایت نکرد.

کارگردان «جشن تولد» با بیان اینکه در این فیلم نگاه مان به داستان واقع بینانه بوده است، اظهار داشت: به دلیل مشکلات مالی مجبور بودیم برخی از سکانس‌ها را از فیلمنامه را حذف کنیم و تمام مراحل فیلمبرداری اثر با هزینه شخصی تولید شد؛ البته انجمن سینمای دفاع مقدس تنها نهادی بود که از ما حمایت کرد، آن هم پس از تولید اثر.

مشکلات مالی همچنان گریبانگیر «جشن تولد» است

وی با بیان اینکه ما در این فیلم غیرممکن را ممکن کردیم، ادامه داد: قطعا اگر ساخت اینگونه فیلم ها در کشور جنگ زده مانند سوریه، ممکن بود؛ افراد زیادی پیش از ما با لابی هایی که داشتند بودجه های زیادی را دربافت کرده و اقدام به ساخت فیلم می کردند؛ در حالی که ما یک فیلم جنگی را در یک کشور جنگ زده ساختیم بدون اینکه یک فشنگ از سپاه و حتی ارتش سوریه دریافت کنیم.

کارگردان «جشن تولد» افزود: متاسفانه برای دوبله این کار با مشکل مالی مواجه هستیم و دیگر توان این کار را نداریم؛ در حالی که بودجه های فرهنگی زیادی داریم و چرا نباید برای فیلمی که استراتژیک ترین فیلم سال گذشته محسوب می شود، از سوی نهادها بودجه ای در نظر گرفته شود.

«جشن تولد» نماد وحدت میان ادیان مختلف است

لاجوردی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به سفری که به تازگی به کشور سوریه انجام داده است، گفت: تنها چند ساعت است که از سوریه بازگشته ام و می دانم که اکران خصوصی این فیلم برای چندین خانواده و مسئول سوری با استقبال آنها همراه بوده است.

وی خاطر نشان کرد: «جشن تولد» نماد وحدت میان اهل سنت، شیعه و حتی مسیحیان است و باید این مسئله را بگویم که عوامل فیلم نیز از اهل سنت و شیعه بودند که همکاری آن‌ها نشان دهنده وحدت میان مذاهب مختلف در جهت مقابله با دشمن تکفیری است.