تهران: امیری اسفندقه: او سهراب سپهری‌ست که عمامه نهاده‌ست

به گزارش حلقه وصل، بیست و پنجمین برنامه از سلسله برنامه‌های «شب شاعر» پاسداشت حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی با حضور چهره‌های متنوع فرهنگی در سازمان هنری رسانه‌ای اوج برگزار شد.

*زکریا اخلاقی «سهراب غزل» است

حمیدرضا شکارسری شاعر و منتقد ادبی در ابتدای این مراسم با اشاره به شعر اخلاقی، گفت: در شعری که از اخلاقی می‌شنویم علاوه بر اینکه مضمون دارای اهمیت است زیرا رویکرد او در غزل معطوف به غزل سنتی است. کارکردهای ناگهانی که از کلمات به کار می‌برد خواننده را به یاد رویکرد شعر نو می‌اندازد.

وی افزود: چه بخواهیم و چه نخواهیم هنگام مطالعه شعر اخلاقی با رویکرد ایدئولوژیک شاعر آشنا خواهیم شد هر چند این اتفاق خیلی زود روی نمی‌دهد. فضای کلی غزل‌های اخلاقی ما را به یاد سبک هندی می‌اندازد. در حالی که بعد از خواندن تمام اشعار او می‌بینیم که اشعار در فضایی میان سبک‌های هندی و عراقی قرار دارد هر چند اشعار او تمایل بیشتری به سبک هندی دارد.

شکارسری گفت: اگر رویکردهای سیاسی و ایدئولوژیک را از اشعار او جدا کنیم می‌توانیم اخلاقی را سهراب سپهری غزل بخوانیم البته احمد عزیزی هم چنین لقبی را می‌تواند داشته باشد.

این منتقد ادبی گفت: دایره واژگان در اشعار اخلاقی دایره وسیعی است و این دایره از کلمات روزمره تا واژگان رایج در حوزه علمیه را در برمی‌گیرد. اگر در آینده منتقدان بخواهند در مورد اشعار اخلاقی صحبت کنند به نظرم اشعار غیرتاریخی و سیاسی او دهان به دهان خواهد گشت.

او در پایان گفت: به نظرم غزل اخلاقی غزل فرازمانی و فرامکانی است بدون اینکه گرد اتفاقات سیاسی و اجتماعی روی آنها بنشیند.

*اخلاقی یکی از پرچم‌داران شعر حوزه است

حجت‌الاسلام سیدعبدالله حسینی در بخش دیگری از این مراسم، گفت: وقتی امروز از شعر حوزه صحبت می شود اولین اسمی که در ذهن هر کسی متبادر می‌شود نام زکریای اخلاقی است. او در اشعارش بدون ذکر اصطلاحات حوزوی معارف حوزه را به خواننده منتقل می‌کند. او حتی اگر عمامه و لباس هم نداشت این نکات در اشعارش بروز داشت.

او در پایان سخنانش گفت: اخلاقی یکی از پرچمداران شعر حوزه است و شباهت زیادی از نظر شعری به حافظ دارد زیرا حافظ هم در زمان خودش شناخته نشد و بعد از خودش آن طور که ما امروز می‌شناسیم معرفی شد.

*توجه به شعر در حوزه کمرنگ شده است

جواد محقق در بخش دیگری از بیست و پنجمین شب شاعر، گفت: حوزه‌های علمیه محل پرورش استعدادهای درخشان بوده که در شعر نیز توانسته استعدادهای درخشانی را رشد دهد. حافظ، مولانا، سعدی و ... از شاگردان پرورش‌یافته در حوزه‌های علمیه بوده‌‌اند.

وی افزود: اما در قرون اخیر ضربه‌هایی به این کارکرد حوزه وارد آمده زیرا به خاطر اشتغال به برخی فعالیت‌ها توجه به شعر کمی کمرنگ شده است. از سال 1355 تصمیم گرفتم که تذکره علمای شاعر و شعرای عالم را بنویسم. در ابتدای راه بر این باور بودم که طی دو سال این کار جمع خواهد شد اما تا سال 65 جمع‌آوری‌اش طول کشید.

محقق گفت: برای این تذکره بیش از 35 هزار زندگی‌نامه خواندم که این زندگی‌نامه‌ها از یک صفحه بود تا چند جلد و از بین آنها زندگی علمای اهل ذوق و شعر را استخراج کردم. در طول این سال‌ها که به این تذکره می‌پرداختم متوجه شدم که بسیاری از علما اصلاً دیوان اشعار خود را منتشر نکرده‌اند در حالی که اشعار قابل توجهی داشته‌اند.

او در پایان گفت: زکریا اخلاقی در میان علمایی که شأن شعری دارند از نظر زبان و جنس کار یکی از چهره‌های استثنایی و ممتاز شعر حوزه است.

*برای این بزرگداشت با سر آمدم

سیدعلی موسوی گرمارودی با اشاره به اینکه برای سخنرانی به این مراسم نیامده بود اما به اصرار مجری و علیرضا قزوه پشت میکروفن حاضر شد، گفت: من برای ادای احترام به این شخصیت علمی و شاعر ملی در این مجلس شرکت کردم و وقتی خبردار شدم که بزرگداشتی برای حجت‌الاسلام اخلاقی برگزار شده با سر آمدم.

*حوزه‌ امروز از ادبیات غافل شده است

علیرضا قزوه در بخش دیگری از این شب شاعر، گفت: اخلاقی علاوه بر اینکه در حوزه علمیه معلم است، معلم شعر هم است و برای شاعران انقلاب نیز معلم اخلاق است. شاعران جوان  امروز بسیار اهل نمایش دادن خود هستند در حالی که شاعرانی مانند اخلاقی اهل این حرف‌ها نیستند و این ویژگی شاعران نسل او است.

وی افزود: خواندن اشعار برخی جوانان حال خوبی به خواننده نمی‌دهد اما اشعار اخلاقی را که می‌‌خوانیم حال نشاط پیدا می‌کنیم. این در حالی است که رویکرد شعر امروز به سمت هرزه‌نگاری و مسائل غیراخلاقی حرکت می‌کند. در حالی که شعر از اساس توجه به تعالی انسان دارد.

قزوه گفت: امروز چیزی که حوزه‌ها از آن غافل شده‌اند ادبیات است و به نظرم چیزی که می‌تواند نفوذ حوزه را بیشتر کند، توجه آنها به ادبیات است. در غزل اگر اسم سه نفر را به عنوان سرآمدان غزل امروز از من بخواهند نام اخلاقی حتماً در میان آنها است زیرا غزل این خود را نشان می‌دهد.

*سهراب سپهری‌ست که عمامه نهاده‌ست

مرتضی امیری اسفندقه در ادامه این مراسم، با قرائت شعری مرتبط با زکریا اخلاقی سخن خود را آغاز کرد و گفت: «این کیست که شبیه خُم باده است / سهراب سپهری است که عمامه نهاده است»

وی در ادامه گفت: خدمتی که شعر اخلاقی به موسیقی کناری شعر فارسی کرده است یکی از دلایلی است که اگر کسی بخواهد از شعر فارسی حرف بزند باید به آن بپردازد. در حوزه پیکره نیز خدمتی که شعر او به شعر انقلاب اسلامی کرده است در خور توجه است.

وی افزود: حتماً تاریخ شعر اخلاقی را فراموش نخواهد کرد زیرا تاریخ با فراموش نکردن او می‌خواهد سهم‌شناسی خود را اعلام کند. سهم اخلاقی در تاریخ شعر مختص خودش نیست بلکه سهم شعر انقلاب اسلامی است.

*این بزرگداشت را بزرگداشت شعر می‌دانم

زکریا اخلاقی در پایان این مراسم ضمن تشکر از برگزارکنندگان این برنامه گفت: همیشه وقتی صحبت از بزرگداشت و کارهایی مانند این می‌شود یاد سخنی از یکی از نزدیکانم می‌افتم که می‌گوید مگر چقدر شعر گفته‌ای که بخواهند برایت بزرگداشت بگیرند. از این رو واقعاً من جایگاهی برای بزرگداشت گرفتن ندارم.

او در پایان گفت: من این بزرگداشت را بزرگداشت شعر می‌دانم و حضورم در این مراسم ادای احترام به برگزارکننده و شرکت‌کنندگان در آن است.

در پایان این مراسم، از حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی تقدیر به عمل آمد.